Morgunblaðið - 08.08.1996, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
MINNIIMGAR
FIMMTUDAGUR 8. ÁGÚST 1996 35
ASTA MARSIBIL
OLAFSDOTTIR
+ Ásta Marsibil
Ólafsdóttir var
fædd í Reykjavík 2.
október 1905. Hún
lést í Landsspítalan-
um hinn 1. ágúst
síðastliðinn. For-
eldrar Ástu Marsi-
bilar voru Ingibjörg
Sveinbjarnardóttir,
f. 9. mars 1881 á
Vogalæk á Mýrum
d. 11. maí 1960, og
Ólafur Jens Sig-
urðsson sjómaður í
Reykjavík f. 17. júlí
1879 frá Rauðsstöð-
um í Arnarfirði, látinn. Foreldr-
ar Ástu voru búsett í Reykjavík.
Systkini Ástu Marsibilar voru
Sveinbjörn Ólafsson látinn, Páll
Melsted Ólafsson, múrarameist-
ari í Reykjavík, látinn, Sigurður
Ólafsson, múrarameistari í
Reykjavik, látinn, Húbert Ólafs-
son, múrari í Borgarnesi, iátinn,
og Jóhannes Ólafsson, fyrrum
garðyrkjubóndi í Stafholtstung-
um, Borgarfirði. Hann er einn
efirlifandi þeirra systkina. Ásta
stofnaði til heimilis með Alfreð
Sigurðssyni sjómanni í Reykja-
vík og víðar, en hann lést árið
1960. Þeim varð ekki barna
auðið. Ásta Marsibil starfaði við
hin ýmsu verkakvenna-, af-
greiðslu- og þjónustustörf á
fyrri hluta þessarar aldar hér
í Reykjavík og víðar, á meðan
starfsaldur og starfsorka entust
henni. Hún var í húsvistum á
sínum yngri árum,
og sem ráðskona
m.a. hjá þýska ræð-
ismanninum Von
Hauboldt, Jóni Bald-
vinssyni og Tryggva
Ófeigssyni. Hún var
við framleiðslustörf
á Hótel Borg l\já
Jóhannesi Jósefs-
syni. Þá starfaði hún
um tima hjá Alþýðu-
brauðgerðinni. Hún
var í síld á Siglufirði
og víðar. Hún vann
í mötuneyti Banda-
ríkjahers á Kefla-
vikurflugvelli á árunum eftir
strið. Hún starfaði á Matstofu
Austurbæjar til nokkurra ára
og þá var hún við störf hjá Mat-
stofunni Birninum á Njálsgötu.
Hún réð sig sem ráðskonu og
við aðhlynningu í Bandaríkjun-
um í eitt ár árið 1963. Þá dvaldi
hún einnig í Kaupmannahöfn
sem ráðskona í tæpt ár. Síðasta
starf hennar fyrir starfslok var
hjá Ásbirni Sigurjónssyni á Ála-
fossi þar sem hún var matráðs-
kona. Hún bjó nánast allan sinn
aldur hér í Reykjavík og í 35 ár
á Njálsgötu 32b, utan nokkurra
ára búsetu í Ytri-Njarðvík um
miðbik sjötta áratugarins. Nú
síðast bjó Ásta á Lindargötu
42a. Ásta Marsibil verður jarð-
sungin frá Dómkirkjunni í
Reykjavík í dag og hefst athöfn-
in kl. 15.00. Hún verður jörðuð
í Fossvogskirkjugarði.
Föðursystir mín Ásta Marsibil
Ólafsdóttir er látin eftir stutta
sjúkralegu tæplega 91 árs að aldri.
Hún hafði aðeins einu sinni á ævi-
göngu sinni þurft áður á sjúkrahús-
vist að halda og það var fyrir 30
árum.
í huga mínum var Ásta frænka
eilíf og ódauðleg. Ég gerði mér ekki
grein fyrir því, fyrr en hún var að
skilja við þetta jarðlíf, að ég hafði
ekki ætlað henni að hverfa frá þess-
ari jarðvist. Tilvist hennar var svo
samofín tilveru okkar hér á heimili
mínu. Og hún var okkur sérlega kær.
Lágvaxin og hnellin, kvik og fjað-
urmögnuð í hreyfingum, glettin, kát
og broshýr. Jákvæð til manna og
málefna og svo skemmtileg, skraf-
hreyfin og fræðandi, að allir löðuð-
ust að henni, jafnt ungir sem aldn-
ir, háir sem lágir.
Hún var aldamótabarn. Hún var
Reykjavíkurbarn og hún var fyrst
og fremst miðbæjarbam. Þar ólst
hún upp á fyrri hluta þessarar aldar
og þar vildi hún vera. Hún var eina
systir fimm bræðra. Alin upp við
kröpp kjör og erfiða lífsbaráttu.
Skólaganga hennar var tveir vetur
frá 10 áratil 12 ára aldurs í Miðbæj-
arskólanum sem þá var. Árið 1918
reið spænska veikin yfir og þá var
skólahúsið tekið til notkunar fyrir
þá sem sjúkir voru og kennslu var
hætt á miðjum vetri. Eftir það var
ekki um frekari skólagöngu að
ræða. Hvetja vinnufæra hönd varð
að nota til lífsviðurværis heimila,
og við tók strit og púl. Ásta frænka
réð sig til vistar og húshjálpar á
heimilum hér í Reykjavík þar sem
þörf var á og vinnu var að hafa
fyrr á öldinni. Hún vann síðar við
ýmis afgreiðslu- og þjónustustörf
og skömmu fyrir starfslok var hún
matráðskona á Álafossi hjá Ásbirni
Sigurjónssyni.
Hún kynntist Alfreð Sigurðssyni
sjómanni hér í Reykjavík og stofn-
aði til heimilis með honum. Þau áttu
góð ár saman. Hann lést árið 1960.
Þeim varð ekki barna auðið.
Frá barnsaldri minnist ég hennar
í húsum foreldra minna. Þegar hún
birtist þar með glaðværð og glæsi-
lega klædd, fylgdu henni eftir forvit-
in og rannsakandi telpuaugu. Hún
bar blómum skreytta barðastóra
hatta og hún var óhrædd við að
klæða af sér drunga og hversdags-
leika brauðstritsins og birta upp líf
sitt með litum og tónum.
Sem telpa fékk ég að eiga með
þeim Alfreð eina viku að sumri til.
Þau bjuggu þá suður í Njarðvíkum.
Mér er enn minnisstætt hversu góð
þau voru mér. Tólf ára gömul átti
ég eina ævintýralega viku að sumri
til með Ástu frænku. Við ferðuð-
umst um Borgarfjörðinn, og heim-
sóttum frændfólk og vini. Það varð
ógleymanleg ferð.
Á þriðja áratug hefur hún Ásta
frænka átt með okkur fjölskyldu
minni ótölulegar samverustundir,
okkur til ánægju. Eiginmanni mín-
um og börnum varð hún sem besti
vinur. Hún varð eiginlega ómissandi
þáttur í tilveru okkar. Ræðin og
skemmtileg um landsins gagn og
nauðsynjar og alltaf var hún hvetj-
andi. Þrátt fyrir fjörutíu ára aldurs-
mun á okkur frænkum var Ásta
aldrei gömul í huga mínum. Og hún
eltist ekkert, sama hvað tímanum
leið og árin liðu. Hún hafði þol á
við okkur yngra fólkið og lét sig
ekkert muna um það að þeytast
með okkur árum saman um landið
þvert og endilangt. Hún hvatti okk-
ur til að skoða umhverfið, að setjast
á þúfu og teyga að okkur gróðurilm,
spjalla um sveitina og íjöllin í kring
og svo var gott að fara í sund á eftir.
Á ferðum okkar um landið fræddi
hún okkur um fyrri tíma þjóðhætti
sem hún hafði kynnst af eigin raun
og gæddi þá lífi með lifandi frásögn
og á kjarngóðu máli. Hún unni nátt-
úrunni og benti okkur á og upplýsti
okkur um hiuti í umhverfinu sem
okkur höfðu yfirsést, en höfðu til-
gang. Hún las í himininn og hafíð,
veðurfarið og gróandann og dró sín-
ar ályktanir.
Hún fræddi okkur um líf og störf
fólksins í landinu á fyrri hluta þess-
arar aldar og fram yfir stríð og
gerði það lifandi og trúverðugt með
frásögnum af samferðarmönnum
sínum. Hún sagði okkur frá erfiðum
aðbúnaði þess, um húsakost fyrri
ára, frá bágindum og atvinnuleysi
í landinu og um kjör fólksins til sjáV-
ar og sveita. Hún dró upp myndir
af mannlífinu í Reykjavík fram yfir
stríð á skýran, lifandi og eftirminni-
legan hátt.
Hún hafði ótrúlegt stálminni og
mundi öll nöfn og staðhætti fram til
síðasta dags. Og þó hafði hún lifað
tíma örra breytinga í íslensku þjóð-
lífi og séð samfélagið breytast úr
fábrotnu bændasamfélagi i tækni-
vætt iðnaðar- og þjónustusamfélag.
Hún lét sér ekkert óviðkomandi
sem snerti þjóðlífið og lét sér annt
um betra mannlíf í þessu landi, og
hafði á því skoðanir. Hún fylgdist
grannt með öllu því sem gat skipt
afkomu iandsins máli. Hún fylgdist
með aflabrögðum og veiðum í haf-
inu, og á sama hátt fylgdist hún
með afkomu landbúnaðarins. Hún
hafði lifað krepputíma með erfið-
leikum þeirra og bágindum og hún
lét velferð og lífsafkomu alþýðu- og
verkafólks á íslandi sig miklu
skipta. Það átti góðan taismann þar.
Hún ræktaði líkama sinn og anda
alla tíð. Hún stundaði sund og lík-
amsæfíngar daglega fram á níræð-
isaldur eða þar til kraftur og þrek
dvínuðu. Það mátti sjá hana í ára-
raðir tipla á bökkum sundlauga,
netta, fjaðurmagnaða og guljin-
brúna allt fram á níræðisaldur. Úti-
vist var henni iífsnauðsyn rétt eins
og að draga andann. Að komast út
á göngu til að skoða og finna mann-
lífið og vera þátttakandi í því.
Ásta frænka mín var sjálfstæð
kona, skoðanaföst og skaprík en fór
vel með skap sitt. Og nú er skraf
hennar og hlátur hljóðnaður og
heyrist ekki meir.
Við munum sannarlega sakna til-
vistar hennar, svo mjög sem hún
átti þátt í lífi okkar og stóll hennar
verður auður um næstu jól. Nú þeg-
ar Ásta föðursystur mín hefur kvatt
þetta jarðneska líf, kveðjum við
hana með virðingu og þakklæti fyr-
ir allt sem hún var okkur með nær-
veru sinni og biðjum sálu hennar
friðar og blessunar.
Ingibjörg Sigurðardóttir
Kolbeins.
Ástu Marsibil Ólafsdóttur, er nú
hefir yfirgefið tilvistarsvið okkar,
verður best lýst á þann hátt að hún
hafi lifað lífinu lifandi, orðið þeirrar
gæfu aðnjótandi að lifa lengi án
þess að verða aldurhnigin. Hún bar
aldurinn vel. Var ávallt talin af
ókunnugum tíu til fimmtán árum
yngri en hún var í raun og veru.
Hún bjó yfir skýrri hugsun fram í
andlátið og hélt líkamlegu þreki þar
til fyrir stuttu. Fátt hefði sært stolt
Ástu meira en að verða öðrum háð
í ellinni.
Fundum okkar Ástu Marsibilar
bar fyrst saman á sjómannadaginn
fyrir 30 árum er eiginkona mín benti
mér á lágvaxna, hnellna konu, úti-
tekna, eins og nýkomna frá sól-
arströnd og sagði: „Þetta er Ásta
frænka." Eg átti seinna eftir að
kynnast Ástu frænku. Þau kynni
hafa verið dýrmæt og lærdómsrík,
fyrst og fremst vegna þess hvernig
hún lifði lífínu, hrærðist alla tíð í
nútímanum án þess að slíta rætur
fortíðar
Hinir ungu geta margt lært af
þeim sem eldri eru og hafa orðið
að berjast fyrir sínu í gegnum þykkt
og þunnt, súrt og sætt. Ásta var
þeirrar kynslóðar sem hafði lifað
stórfelldari breytingar en nokkur
önnur allt frá landnámi og var því
í stakk búin að miðla öðrum af
reynslu sinni. Hún var af þeirri kyn-
slóð sem þekkti af eigin raun frosta-
veturinn mikla, fyrri heimsstyijöld-
ina og spænsku veikina, fyrirbæri
sem nútímabörn telja til grárrar
forneskju enda er ekki að undra
þótt viðkvæðið hjá Ástu hafí oft
verið þegar börn ólu sút að þau
þekktu ekki lífið og væru að hafa
óþarfa áhyggjur af smámunum eða
gerðu lítið úr því starfi sem hinir
eldri höfðu unnið til að skapa hér
nútímasamfélag með þeim lífskjör-
um, réttindum og skyldum sem því
fyia'a.
Ásta var alla tíð afar sjálfstæð
kona og fór sínu fram. Hún hafði
megnustu óbeit á að láta aðra ráðsk-
ast með sig. í flestum tilvikum
treysti hún sér best til að ráða fram
úr eigin málum en gat þó leitað
aðstoðar við að ná settu marki. Þar
eð hún leit aldrei á sig sem gamal-
menni þótt aldurinn væri farinn að
færast yfír hana, taldi hún sér alla
vegi færa og veigraði sér t.d. ekki
við að takast á hendur fasteigna-
kaup komin hátt á níræðisaldur. Svo
gaman hafði hún af bjástrinu að
hún orðaði það að endurtaka leikinn
síðar meir. Geiðslumat, húsbréf,
afborganir og vextir vöfðust ekki
fyrir henni. Fullfær var hún um að
semja eigin fjárhagsáætlanir. Þótt
hún hefði ekki notið langrar skóla-
göngu var hún talnaglögg. Hlut-
fallareikningur og þríliða voru ekki
hindrun í vegi hennar.
Ásta var ráðdeildar- og nægjusöm,
neytti hvorki víns né tóbaks, hafði
sérstakt yndi af almenningsíþróttum
en leit keppnisíþróttir öðrum augum.
Útivera og hreyfíng voru fyrir hvem
og einn í huga hennar til heilsubótar
og ánægju en ekki til að skara fram
úr með því ofurkappi og fómum sem
oft em fylgifískar þess. Sundið var
henni nautn. Áratugum saman var
hún fastagestur í laugum, minnst
þijá tíma á dag, fimm daga vikunnar.
Vegna þess hversu lífsglöð og
hláturmild Ásta var, hreif hún aðra
með sér. Henni var einkar lagið að
eignast vini og kunningja allt fram
í andlátið jafnvel þótt kímni hennar
væri örlítið háðsk. Helst hló hún
þegar hún kom öðrum í opna
skjöldu. Á banalegunni var hún
sjálfri sér lík, var ekki að skafa
utan af hlutunum þó mjög væri af
henni dregið. Gat hlegið að hnittnu
tilsvari skömmu áður en hún lagði
aftur augun hinsta sinni.
Blessuð sé minning hennar.
Kristjón Kolbeins.
Ásta Marsibil Ólafsdóttir, Lind-
argötu 42A hér í borg, venjulega
aðeins nefnd „hún Ásta frænka" af
okkur systkinunum, er látin. Hún
var eina systir föður okkar Sigurðar
Ólafssonar, múrarameistara, en
hann lést aðeins 59 ára gamall árið
1967. Mér er það minnisstætt er
við systkinin, ásamt móður okkar
og Ástu frænku, sátum heima í
húsinu hans, sem við eldri börnin
höfðum séð rísa upp af handafli
hans sjálfs og við lagt hornsteininn
að, lýðveldisárið 1944, að hún hafði
orð á því, að ekki væri þetta hár
aldur, að hverfa héðan 59 ára gam-
all. Nú 29 árum síðar kveðjum við
þig, Ásta frænka, á 91. aldursári.
Við á svipuðum aldri og faðir okkar
var, er hann lést.
Ásta og föðuramma okkar, Ingi-
björg, voru lengi sá punktur, sem
við systkinin höfðum viðmið af og
vorum tengdust hér. Ásta var fyrsti
jólaveinninn, sem ég kynntist hér í
lífínu og man ég að við systurnar
hiógum dátt, þegar við uppgötvuð-
um, að Ásta frænka var jólaveinninn
í rauða búningnum, sem birtist með
pokann á bakinu, fyrstu jólin, sem
við héldum á Langholtsveginum.
Þar var þá einnig Húbbi frændi,
föðurbróðir okkar, sem spilaði jóla-
lög á gítarinn sinn og fékk okkur
börnin til að taka undir með sér.
Hann lést sl. sumar í Borgarnesi.
Vorum við þar öll mætt systkinin
og Ásta Marsibil einnig, þá eld-
hress. Þau systkinin höfðu haft dag-
legt samband síðustu æviárin, mest
símleiðis, milli Borgarness og
Reykjavíkur. Eftir lát Húberts, tók
heilsu Ástu mjög að hraka, þótt
Marmari ♦ Granít ♦ Blágrýti ♦ Gabbró
íslensk framleiðsla
Sendum
myndalista
MOSAIK
Hamarshöfdi 4 - Revkjavik
simi: 5871%0-J'ax: 587 1986
ekki væri hún á því að gefast upp.
Hún hafði alla tíð verið múrurunum,
bræðrum sínum, mjög nátengd,
hafði ríka ábyrgðartilfinningu gagn-
vart þeim sem einkasystir í þeirra
hópi, og börnum þeirra reyndist hún ^
ávalít mjög vel og reyndi að hvetja
okkur á alla lund. Mig sleit hún
aldrei tengsl við þau ár, sem ég
átti við erfiði að stríða hér í borginni.
Sambýlismaður Ástu, Alfreð Sig-
urðsson, ættaður af Vestfjörðum
eins og hún, lést veturinn 1960. Þau
höfðu þá um nokkurt skeið átt heim-
ili hér í Reykjavík, á Njálsgötu 32B.
Lengst af bjuggu þau suður í Ytri-
Njarðvík. Börn áttu þau engin sam-
an, en voru mjög bamelsk og góð
okkur systkinunum.
Ásta vann ýmis störf bæði hér í _
Reykjavík og á landsbyggðinni. Hún
fór snemma að vinna fyrir banda-
ríska herinn, fyrst hjá bandarískum
hjúkrunarkonum í Laugarnesinu á
stríðsárunum og seinna við ýmis
störf á Keflavíkurflugvelli. Eftir lát
Alfreðs var hún eitt ár matráðskona
við verksmiðjuna á Álafossi, en hélt
síðan til New York og Kaupmanna-
hafnar og vann þar við aðhlynningu
sjúkra og ýmis þjónustustörf. Síð-
ustu starfsár sín var hún mikið við
síldarvinnu bæði norðanlands og
austan.
Hún stundaði frá bamsaldri mik-
ið sund, og var þekkt úr sundlaugum
víða hér í Reykjavík og á Seltjarnar-
nesi. Þess saknaði hún mest, er hún.
fyrir tveim árum varð ófær um að
geta farið í sund og hitt vini sína,
sem hún hafði eignast þar. Þakkaði
hún sundinu og mikilli útiveru hve
heilsuhraust hún var alla tíð., Þeir
voru átta dagarnir, sem hún hafði
legið veik um ævina, þegar hún
þurfti loks nú í vor að leggjast á
sjúkrahús. Hún undi þar ekki lengi
og vildi fljótlega fara heim. Henni
hrakaði hins vegar svo, að síðustu
viku júlímánaðar var hún lögð aftur
inn á Landspítalann og andaðist þar^
rúmri viku seinna.
Hún hefur verið okkur bræðra-
dætrunum fordæmi um það að
ganga stoltar og sjálfstæðar hér á
jörð og láta ekki deigan síga þótt
móti blási.
Blessuð sé minning þín, Ásta
Marsibil.
Þín frænka,
Halldóra Sigurðardóttir.
Erfidiykkjur
Glæsileg kaffi-
liladborð, fallegir
salir og mjög
góð þjónusta
Upplýsingar
í síma 5050 925
og 562 7575
FLUGLEIÐIR
llóm LOFTLÉIDIR
LAUGAVEGS
APÓTEK
Laugavegi 16
HOLTS
APÓTEK
Álfheimum 74
eru opin til kl. 22
“A”
Næturafgreiðslu
eftir kl. 22 annast
Laugavegs Apótek