Morgunblaðið - 10.11.1996, Blaðsíða 22
22 SUNNUDAGUR 10. NÓVEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Kristinn
MUNUMNÝTA
MEÐB YRINN
eftir Guðmund Guðjónsson
GUÐRÚN Högnadóttir er
aðeins þrítug, gift
Kristni Tryggva Gunn-
arssyni útibússtjóra ís-
landsbanka í Garðabæ.
Ferill hennar er nokkuð „óvenju-
legur" eins og hún orðar það sjálf.
Hún er fædd í Reykjavík 16. febr-
úar 1966 og uppalin í höfuðstaðn-
um til ársins 1974 er hún fluttist
til New York vegna náms foreldra
hennar. Heim kom fólkið aftur
árið 1980. Skólagöngunni lauk
tímabundið er Guðrún útskrifaðist
úr MH sem stúdent árið 1984. Hún
var þá töluvert yngri en hinn
dæmigerði hvítkollur, eða aðeins
18 ára, og í stað þess að ijúka til
að halda áfram að nema fræðin
þótti henni tími til kominn að „taka
pásu“. Við komum nánar að „pás-
unni“ síðar, en henni lauk ári síð-
ar, er Guðrún skráði sig í háskóla
í Norður-Karólínu í Bandaríkjun-
um.
Námsefnið var heilbrigðisstjórn-
un. Hún segir fagheiti sitt vera
„heilbrigðismálafræðingur", brosir
að því og bætir við að stéttin sé
ekki fjölmenn á íslandi. Hún hefur
og mastersgráðu í sjúkrahússtjórn.
Guðrún fór heldur óvenjulega leið
að þessu öllu saman. Þannig fékk
hún undanþágu til þess að skrá sig
í læknadeild HI þótt hún væri
skráður nemandi við háskólann í
Norður-Karólínu. Hún lauk þar
nokkrum fögum, einnig í hjúkrun-
arfræði og viðskiptafræði. Þetta
fékk hún metið í skólanum vestra,
fékk þá að sleppa öðrum fögum
þar, því tilgangurinn var að fella
námið sem best að íslenskum að-
stæðum. Þegar heim kom, var hún
strax ráðin fræðslustjóri Ríkisspít-
ala og gegndi þeirri stöðu til ársins
1994, er hún var ráðin forstöðu-
maður gæða- og þróunarskorar
Ríkisspítala. Þá erum við komin til
VIÐSKEPTIAIVINNULÍF
Á SUNNUDEGI
► Gæðastjórnunarfélag íslands á tíu ára afmæli
um þessar mundir. Formaður þess er Guðrún
Högnadóttir, forstöðumaður gæða- og þróunar-
skorar Ríkisspítala, og í febrúar hefur hún leitt
þennan félagsskap í tvö ár. Fjöldi einstaklinga,
fyrirtækja og stofnana hefur tileinkað sér hug-
mynda- og aðferðafræðina og gæðastjórnun ræð-
ur í vaxandi mæli afkomu og framgangi þeirra.
Á mánudaginn hefst hin árlega evrópska gæða-
vika með fjölbreyttri dagskrá.
ARNEY Einarsdóttir framkvæmdasljóri t.v. og Guðrún Högna-
dóttir formaður.
nútímans og biðjum Guðrúnu að
segja frá Gæðastjórnunarfélagi ís-
lands. Fyrir hvað stendur félagið
og hver eru markmið þess?
Virkir félagsmenn...
„Fyrst skal nefna, að þó svo að
félagið hafi stóraukið umfang sitt
og veltu síðustu misserin, er hér
fyrst og fremst um óeigingjarnt
framlag félagsmanna að ræða, en
félagið er öllum opið, bæði fyrir-
tækjum og einstaklingum. Stjórn
félagsins er skipuð 11 mönnum,
en kjarni starfsins fer fram í tíu
faghópum. Um 8-12 fundir eru í
hveijum faghópi á ári hveiju.
Fundirnir eru óformlegir og opn-
ir öllum sem áhuga hafa á málefn-
inu hveiju sinni. A fundum faghópa
eru oftast flutt stutt erindi og kynn-
ingar. Síðan eru almennar umræð-
ur og yfirleitt eru fundirnir afar
líflegir. Alls eru félagsmenn GSFÍ
um 540 í dag og er leitast eftir því
að sem flestir þeirra taki einhvern
þátt í starfinu."
Og það felst í.,.1
„Að kynna viðhorf til gæða-
stjórnunar, læra af reynslu annarra
og miðla af eigin reynslu i faghóp-
um og nefndum. Markmiðið er að
auka gæði, bæði í framleiðslu, þjón-
ustu, stjórnun, aðbúnaði starfs-
manna og viðhorfum til viðskipta-
vina. Við getum spurt, hvernig er
fyrirtækinu stjórnað? Eru við-
skiptavinirnir ánægðir? Er einhvers
staðar hægt að ná umbótum í
rekstri fyrirtækisins? Eru starfs-
menn ánægðir? Er ljóst hver er
raunverulegur árangur fyrirtækis-
ins? Þannig mætti áfram telja. Allt
eru þetta spurningar sem stjórn-
endur og starfsfólk fyrirtækja
þurfa að spyija sig, ekki síst vegna
þess að fyrirtæki þurfa í vaxandi
mæli að standast kröfur innan ES
um vottuð gæðakerfi.
Ohætt er að segja að GSFÍ sé í
dag helsta miðstöð og miðill upplýs-
inga, þekkingar og reynslu um
gæðamál og eflir samstarf þeirra
sem starfa á sviði gæðamála hér á
landi sem og erlendis. Auk faghóp-
anna sem áður var getið fer upplýs-
ingastarfið fram í gegnum útgáfu,
Dropans,'sem er biað GSFÍ og kem-
ur út þrisvar á ári, en einnig hafa
verið gefm út myndbönd og annað
kennsluefni. Þá má nefna skipu-
lagningu ráðstefna og námskeiða,
m.a. í samvinnu við Endur-
menntunardeild HÍ. Síðustu tvö
árin hefur verið aukin áhersla_ á
námskeiða- og ráðstefnuhald. Ég
get nefnt að auki, að GSFÍ vinnur
einnig að ýmsum öðrum metnaðar-
fullum verkefnum, s.s. útgáfu á
sjálfsmatslíkani félagsins og þróun
íslensku gæðaverðlaunanna sem
verða kynnt á tíu ára afmæli GSFI
seinna í vikunni. Einnig má nefna
eflingu samstarfs á milli faghópa
og þátttöku í alþjóðlegu samstarfi."
Vaxandi umsvif
Þetta er verulega umfangsmikið
starf í áhugamannafélagi?
Já, það má alveg taka undir
það. Starfsemin hefur vaxið svo
mjög að undanförnu að segja má
að félagið sé nú rekið eins og lítið
fyrirtæki. Til marks um það er að
fyrir þremur árum var fyrsti laun-
aði starfsmaðurinn ráðinn til
starfa. í dag er Arney Einarsdóttir
framkvæmdastjóri GSFÍ, en hún
rekur okkur áfram af metnaði og
miklum dugnaði."
Þú talar um vaxandi umsvif. Eru
þau fylgifískur batnandi efnahags-
ástands?
„Það tel ég ekki vera, a.m.k.
ekki ef skoðaður er uppruni þessa
gæðastarfs. Það á uppruna í
Bandaríkjunum en var prufukeyrt
í Japan í lok síðari heimsstyijaldar-
innar sem hluti af Marshall-aðstoð-
inni sem hinir sigruðu þáðu til að
reisa efnahagslífið úr rústunum.
Tölfræðingurinn Deming fór til
Japans og með honum mikil þekk-
ing Bandaríkjamanna á ýmsum
sviðum, svo og aðferðafræðin sem
hér um ræðir. Gott dæmi um árang-
ur gæðastjórnunar er einmitt
árangur sá sem Japanir hafa náð
í bílaframleiðslu, en segja má að
þeir hafi skotið Bandaríkjamönnum
sjálfum aftur fyrir sig á því sviði.
Þessi uppruni gefur til kynna að
gæðastjórnun sé fremur sprottin
úr erfiðu umhverfi en góðu. Upp-
sveiflan nú er því miklu fremur til
komin vegna aukinna krafna bæði
innanlands og í viðskiptalöndum
um aukin gæði og í tengslum við
fyrrgreind gæðakerfi í þessum
löndum.
Þetta hefur haft í för með sér
að gæðastjórnun varð tískufyrir-
brigði fyrir um áratug og hefur
notið vaxandi fylgis síðan. Hug-
myndin er vinsæl og selur sig sjálf,
það er síðan okkar að gæta þess
að hún fari ekki úr tísku. Það ger-
um við með því að treysta grunninn
með öflugu starfi á meðan meðbyr-
inn er góður. Ég er mjög bjartsýn
á framhaldið, því jarðvegurinn er
greinilega til staðar. Við höfum náð
þessum mikla vexti í seinni tíð þrátt
fyrir sáralitla beina markaðssókn.“
Góður árangur
Er hægt að sjá eða jafnvel mæla
árangur af gæðastjórnun?
„Já, það er nauðsynlegt að mæla
árangurinn. Hjá íslenskum fyrir-
tækjum höfum við séð kostnað og
sóun minnka og við höfum séð
ánægðara starfsfólk og viðskipta-
vini. Ég get nefnt mitt eigið starf
á spítalanum sem dæmi. Þar höfum
við sett okkur markmið, m.a. að
stytta biðtíma, einfalda vinnuferli,
lækka kostnað á ýmsum sviðum.
Tækifærin eru svo mörg og svo
víða að við erum að tala um gífur-
legar fjárhæðir í sparnaði samhliða
auknum gæðum og almennri
ánægju.
A Islandi hefur ávinningurinn
ekki verið mældur í tölum fyrir
landið í heild. Áhrifin og árangur-
inn eru umfangsmikil og bæði bein
og óbein og því nokkuð vandasamt
reikningsdæmi. Þó veit ég til að
slíkar mælingar hafi verið gerðar
erlendis af sérhæfðum fyrirtækj-
um. í Danmörku var t.d. áætlað