Morgunblaðið - 11.12.1996, Blaðsíða 4

4 MIÐVIKUDAGUR 11. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Ofbeldi meðal unglinga rætt utan dagskrár á Alþingi
Yfirvöld skortir heimildir
til fullnægjandi úrlausna
; „ -•
AUKIÐ agaleysi í þjóðfélaginu á
undanförnum árum og áratugum er
ein af orsökum aukins ofbeldis með-
al unglinga, samkvæmt mati Davíðs
Oddssonar forsætisráðherra, sem
hann lét í ljósi í umræðum um mál-
ið utan dagskrár á Alþingi í gær.
Hann dregur hins vegar í efa, að
það myndi breyta miklu um lausn
vandans að hækka sjálfræðisaldur
úr 16 árum í 18, eins og máls-
hefjandi, Rannveig Guðmundsdóttir,
lagði til í framsögu sinni. Að hennar
mati skortir íslenzk yfirvöld heimild-
ir til að grípa til fullnægjandi úr-
lausna þegar unglingar undir 18 ára
aldri bijóta alvarlega af sér.
í máli sínu benti Rannveig á, að
lengst af hafi 2-3 unglingar verið
dæmdir til refsivistar fyrir ofbeldis-
brot á ári hveiju, en á síðustu tveim-
ur árum hafi þessi tala tvöfaldazt.
Sagði Rannveig barnaverndarlög
duga skammt í þessu samhengi; þau
fjalli fyrst og 'fremst um börn sem
þolendur, ekki gerendur.
Síbrotaunglingar
„Það vantar heimildir til að grípa
til aðgerða og stöðva síbrotaungl-
inga,“ sagði Rannveig. Sagði hún
þörf á sérstökum meðferðarúrræð-
um fyrir 16-18 ára unglinga, með
það að markmiði, að ekki komi til
fangelsisafplánunar. Að sögn Rann-
veigar væri hækkun sjálfræðisaldurs
úr 16 í 18 ár ein leið til úrbóta.
„Það myndi hjálpa yfirvöldum að
grípa inn á réttum tíma og auðvelda
á allan hátt meðferð þessara mála,“
sagði Rannveig.
Forsætisráðherra tók fram, að
hækkun sjálfræðisaldurs gæti bætt
möguleika á að koma unglingum á
þessum aldri, sem ættu við fíkni-
efnavanda að stríða, í meðferð. En
hann sagðist samt ekki sannfærður
um að rétt væri að hækka þessi ald-
ursmörk; þar með yrðu 10.000 ungl-
ingar „sviptir sjálfræði sínu“, til að
yfirvöld geti náð betri tökum á vanda
50-100 unglinga.
Ingibjörg Pálmadóttir heilbrigðis-
ráðherra sagði ekkert eitt úrræði
vera til þess fallið að leysa vandann,
en sér fyndist koma vel til greina
að hækka sjálfræðisaldurinn, m.a.
með tilliti til þess, að þar með væri
starfsfólki sjúkrahúsa skylt að til-
kynna það aðstandendum, ef ungl-
ingar á þessum aldri koma inn á
spítalana eftir að hafa orðið fyrir
ofbeldi eða vegna fíkniefnaneyzlu.
Sólveig Pétursdóttir, formaður
allsheijarnefndar, benti á að röð
nýrra laga og reglugerða, sem sum
hefðu þegar tekið gildi og önnur
væru enn í undirbúningi, legðu sitt
af mörkum til að bæta ástandið. Ein
þessara laga eru ný lög um vernd
barna og unglinga, sem nú eru í
smíðum í félagsmálaráðuneytinu.
Göngubrú við
Kringluna
VERIÐ er að leggja lokahönd á
smiði göngubrúar sem tengir
verslunarmiðstöðina Kringluna
við Hús verslunarinnar og hús
Sjóvár-Almennra að Kringlunni
5. Fyrirhugað er að taka brúna í
notkun á föstudag.
Aðkoma að verslunarmiðstöð-
inni verður auðveldari með til-
komu brúarinnar, en fyrst og
fremst er hún þó öryggisþáttur
fyrir gangandi vegfarendur, að
sögn Einars Halldórssonar verk-
efnisstjóri framkvæmda við
Kringluna.
Kostnaður er áætlaður við brú-
arsmíðina um 22,5 milljónir en
Reykjavíkurborg endurgreiðir
hluta kostnaðarins að sögn Ein-
ars. Ingimundur Sveinsson arki-
tekt teiknaði brúna. en Verk-
fræðistofa Stefáns Ólafssonar sá
um verkfræðiþáttinn.

. _ ,.j
™ JSWHIHBI f , V
WkWSIf
Morgunblaðið/Ásdís
Samkomulag við danska Ríkisspítalann um líffæraflutninga undirritað
Sparnaður o g
styttri dvöl ytra
SAMKOMULAG um líffæraflutn-
inga var undirritað af fulltrúum
Tryggingastofnunar ríkisins, heil-
brigðis- og tryggingamálaráðuneyt-
isins og Ríkisspítalans í Kaupmanna-
höfn á Hótel Sögu í Reykjavík í
gærmorgun. Gert er ráð fyrir að
samkomulagið hafi í för með sér
nokkurn sparnað og styttri dvöl ís-
lenskra sjúklinga erlendis en raunin
var þegar líffæraflutningarnir fóru
fram á Sahlgrenska sjúkrahúsinu í
Gautaborg. Þó að samkomulagið sé
nú gengið í gildi geta þeir sjúklingar
sem þegar eru komnir í samband
við Sahlgrenska sjúkrahúsið lokið
meðferð sinni þar.
Samningi við Sahlgrenska sjúkra-
húsið var sagt upp fyrr á þessu ári.
Ein ástæða þess var sú að íslenskir
sjúklingar sem fóru í aðgerð þang-
að, þurftu oft að bíða svo mánuðum
skipti í Gautaborg fyrir aðgerðina
og liggja lengi á sjúkrahúsinu eftir
hana. Þjónustan var einnig talin
nokkuð dýr, þar sem íslendingum
var gert að greiða 12 prósenta auka-
gjald til viðbótar við það sem upp
var sett fyrir sænska ríkisborgara.
Þar ofan á voru lögð 10% í stjórnun-
arkostnað, sem.fór til einkafyrirtæk-
is sem hafði milligöngu um samning-
inn. Enn einn kosturinn sem Trygg-
ingastofnun sér við það að leita frek-
ar til Dana með líffæraflutningana
er sá að til Kaupmannahafnar er
beint flug tvisvar á dag en ekkert
til Gautaborgar.
Njóti sömu kjara og Danir
1 samningnum við Ríkisspítalann
í Kaupmannahöfn er kveðið á um
að íslendingar skuli njóta sömu kjara
og Danir og þar sem samið er milli-
liðalaust við spítalann verður ekki
um að ræða stjórnunarkostnað á
borð við þann sænska.
Samkvæmt upplýsingum Trygg-
ingastofnunar var heildarkostnaður
við líffæraflutninga íslendinga á síð-
asta ári rúmar 162 milljónir króna
og er þá meðtalinn kostnaður vegna
fargjalda og dagpeninga sjúklinga.
Sjö einstaklingar fengu ný líffæri á
árinu en alls fóru 21 líffæraþegi utan
til rannsókna, aðgerða og eftirlits.
í Gautaborg leigði Trygginga-
stofnun íbúð fyrir líffæraþega og
aðstandendur þeirra en í Kaup-
mannahöfn munu þeir dvelja á
sjúkrahóteli við Ríkisspítalann. Séra
Birgir Ásgeirsson, sem búsettur er
í Kaupmannahöfn og er sérmenntað-
ur sem sjúkrahúsprestur, hefur verið
ráðinn í hlutastarf til þjónustu við
íslensku sjúklingana.
Mjólkurfram-
leiðsla
Dregst
saman um
milljón
lítra
Arnarneshreppur. Morgunblaðið.
INNLÖGÐ mjólk hjá mjólk-
urbúum landsins fyrstu þrjá
mánuði verðlagsársins, það er
frá byrjun september til loka
nóvember, var 952 þúsund lítr-
um minni en á síðastliðnu ári.
Þetta gerist þrátt fyrir að fram-
leiðsluréttur hafi aukist um eina
milljón lítra á yfirstandandi
tímabili.
Á síðastliðnu ári var búið að
framleiða um 24% umrætt
tímabil á móti aðeins 22,2% á
yfirstandandi ári. Samdráttur
er á öllu svæðinu frá Blönduósi
og austur og suður um land.
Aðeins um vestanvert landið er
framleiðslan eðlileg. Þetta
ástand hefur haldist síðan í maí
í vor. Þrátt fyrir þetta eru enn
nægar birgðir mjólkurafurða í
landinu.
Tæknimönn-
um fækkað
á Stöð 2
STÖÐ 2 hefur ákveðið að fækka
starfsmönnum á tæknideild fyr-
irtækisins um sjö. Hreggviður
Jónsson fjármálastjóri sagði að
ráðningarsamningar við fimm
tæknimenn, sem ráðnir voru í
sumar, rynnu út um áramót og
ákveðið hefði verið að end-
urnýja þá ekki. Að auki hefði
einum fastráðnum tæknimanni
verið sagt upp störfum.
Hafliði Sívertsen, talsmaður
tæknimanna, sagði að Stöð 2
hefði ákveðið að færa tækni-
vinnslu í auknum mæli út fyrir
fyrirtækið og nýta sér þjónustu
sjálfstæðra fyrirtækja á sviði
kvikmyndagerðar. Það væri
meginskýringin á fækkun
tæknimanna.
Landsbankinn
Staða banka-
stjóra auglýst
BANKARÁÐ Landsbanka ís-
lands hefur auglýst lausa til
umsóknar stöðu bankastjóra við
Landsbankann, en ráðningar-
tími Halldórs Guðbjarnasonar
bankastjóra rennur út um
næstu áramót.
í auglýsingu kemur fram að
heimilt sé að endurráða þann
sem þegar gegnir starfinu ef
ekki sé um að ræða stöðu
bankastjóra sem sé laus vegna
ákvæða laga um starfslok opin-
berra starfsmanna. Þrír banka-
stjórar skipa bankastjóm
Landsbankans og er hámarks-
ráðningartími fímm ár.
Op/'ð í clúg
10-18,:30
Sumar verslanir opnar lengur
KRINGMN
Jrá morgni tií kvölds
Guðjón Guðmundsson alþingismaður
Kvótaviðskiptin eru nótulaus
GUÐJÓN Guðmundsson alþingis-
maður furðar sig á því að viðskipti
með kvóta skuli fara fram án þess
að kvittanir séu út gefnar vegna
þeirra. Nefndi hann dæmi um þetta
í umræðum um frumvarp sitt og
Guðmundar Hallvarðssonar en það
miðar að því að útiloka svokallað
kvótabrask. Jafnframt sagði hann
vert að íhuga hvernig þessi við-
skipti skiluðu sér til skatts.
„Það er önnur hlið á kvótabrask-
inu sem sjaldan er nefnd, en vert
er að íhuga, en það er hvernig þessi
miklu viðskipti skila sér til skatts,"
sagði Guðjón. „Ég hitti útgerðar-
mann vestur á fjörðum nýlega, sem
gerir út kvótalítinn vertíðarbát og
hann hefur leigt til sín talsvert af
kvóta en sagðist aldrei fá svo mikið
sem kvittun, hvað þá reikning fyrir
þessum viðskiptum, sem skipta
mörgum milljónum á ári. Það eina
sem hann hafði í höndunum væri
afrit af bankakvittunum sem sýndu
að hann hefði lagt tiltekna upphæð
inn á reikning einhvers manns í
einhveiju bankaútibúi einhvers
staðar á landinu. Þessi maður hafði
miklar efasemdir um að þessi við-
skipti skiluðu sér til skatts að fullu.
Ekki skal ég leggja dóm á það
og ekki vil ég ætla mönnum skatt-
svik en það er auðvitað ótrúlegt að
öll þessi gríðarlegu viðskipti skuli
fara fram nótulaust á sama tíma
og gerð er krafa um að allir sem
stunda einhvers konar verzlun og
viðskipti skrái þau, annað hvort
með útgáfu reiknings eða í gegn
um sjóðsvélar. Og jafnvel þeir sem
reka smá sölubás í Kolaportinu
komast ekki hjá því og ég tek það
fram að mér finnst það reyndar
sjálfsagt," sagði Guðjón.