Morgunblaðið - 22.12.1996, Síða 13
MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 22. DESEMBER 1996 13
SLOBODAN Milosevic Serbíuforseti ásamt eiginkonu sinni Miru
Markovic, sem er helsti leiðtogi serbneskra kommúnista. Fullyrt
að almenningur í iandinu hati fáa menn meira en frú Markovic, sem
oftlega er borin saman við Elenu Ceausescu, eiginkonu Nicolae
fyrrum einræðisherra Rúmeníu, sem tekin voru af lífi fyrir réttum
sjö árum. Frú Markovic heldur úti dularfullum dáiki í dagblaði einu
í Serbíu þar sem hún hefur m.a. skýrt frá framhjáhaldi eiginmanns
síns. Elstu menn minnast þess ekki að hafa séð hana brosa og hún
þykir „spartönsk" í framgöngu allri; ber plastblóm í hári eitt kven-
legra skrautgripa.
virðast grundvallaðar á viðteknu
slavnesku gildismati og serbneskri
sögu. Hann er maður hughyggju
og trúar eins og íkonin á skrifstofu
hans eru til marks um. Hugmynda-
fræði hans virðist um margt minna
á þá sem Alexander Soltzhenitsyn
hefur haldið fram í Rússlandi á
undanförnum árum þótt ekki skulu
þessir heiðursmen bornir saman að
öðru leyti.
Hinn stjórnarandstöðuforinginn
er algjör andstaða
Draskovic; nútímalegur
og ágætlega tækifæris-
sinnaður menntamaður.
Sá heitir Zoran Djindjic,
fer fyrir Lýðræðisflokkn-
um og höfðar einkum til hinnar
menntuðu millistéttar í Serbíu,
námsmanna og yngra fólks.
Djindjic er 42 ára, átta árum yngri
en Draskovic en málflutningur
hans er að felstu leyti ólíkur þeim
sem einkennir „úlfinn“. Djindjic er
maður hentistefnu og sveigjanleika
og talar í auðskildum klisjum. Hann
hefur m.a. leitað eftir stuðningi við
öfgafyllstu þjóðernissinnana í Serb-
íu sem Milosevic sagði skilið við
1994. Þá hefur Djindjic sagt opin-
berlega að hann fái ekki séð að
fyrir liggi óvefengjanlegar sannan-
ir um stríðsglæpi leiðtoga Bosníu-
Serba. Djindjic fer því ekki leynt
með þjóðernishyggju sína og virðist
enn hallur undir hugmyndina um
Stór-Serbíu sem Draskovic hefur
nú hafnað. Því má halda fram með
nokkrum rökum að stjórnmálamað-
ur sem hafnar þjóðernisstefnu geti
ekki gert sér miklar vonir um
árangur í Serbíu.
Djindjic hefur einhveija stjórn-
málareynslu; hann nam marxísk
fræði í Þýskalandi og hóf síðan
þátttöku í ýmsum og
ólíkum hreyfingum
námsmanna. Hann þykir
sveigjanlegur; margir
eru tilbúnir til að halda
því fram að valdagræðg-
in sé það eina sem reki hann áfram.
Til marks um það er haft að hann
bauðst til að ganga til samstarfs
við Slobodan Milosevic um lausn á
vanda serbnesku þjóðarinnar á
sama tíma og hann krafðist afsagn-
ar hans.
Valdahlutföllin
ákveðin
Nú er spurt hvort þetta sérkenni-
lega bandalag þessara ólíku manna
geti orðið til þess að fella stjórn
forsetans. Sjálfir gera þeir
Draskovic og Djindjic lítið úr
ágreiningi sínum og kveðast hafa
Andstaðan
sameinuð
í hatri
skýr verksvið. Og þeir eru ekki í
vafa um hvað bíður þeirra falli
stjómin: „Djindjic mun styðja mig
til embættis forseta Serbíu og
hreppi ég embættið verður hann
forsætisráðherra,“ sagði Draskovic
á dögunum. Valdahlutföllin hafa
því verið ákveðin en stefnumálin
eru öldungis á huldu. „Evrópa í
Serbíu og Serbía í Evrópu er slag-
orð okkar,“ er haft eftir Draskovic.
Milosevic hefur nú gefið eilítið
eftir og fyrirskipað dómstólum að
viðurkenna úrslit kosninganna í
nóvember í borginni, Nis, þar sem
mótmælin hófust og Smederevska
Palanka en þeirri endurskoðun var
á hinn bóginn hafnað á miðviku-
dag. Líkt og áður sagði hafa yfír-
ráð stjórnarandstöðunnar í þessum
borgum fyrst og fremst táknræna
þýðingu því þetta stjórnsýslustig
er nánast valdalaust í landinu.
Forsetinn vill sýnilega freista
þess að friða andstæðinga sína með
slíkri „eftirgjöf" og vonast eftir því
að mótmælin ijari út í nístingskulda
vetrarins á þessum slóðum. Þótt
mótmælin megi að sönnu teljast
ógnun við stjórn hans er mjög ólík-
legt að þau dugi til að kalla fram
stjórnarskipti í Serbíu. Bandalag
stjórnarandstöðunnar hefur að vísu
haldið en stefnan er í besta falli
óljós. Leiðtogarnir hafa umdeilan-
lega stjórnmálahæfileika og virðast
hafa sameinast um það eitt að
koma Milosevic frá völdum. Þeir
fá ekki dulið eftirsókn sína eftir
völdum og virðast einungis hafa
mismunandi áherslur í þjóðernis-
hyggju sinni sem halda má fram
að leitt hafi serbnesku þjóðina inn
á þessa glötunarbraut.
Veturinn og sundrungin
bandamenn Milosevic
Staða Milosevic virðist því þrátt
fyrir allt nokkuð traust. Hann mun
vafalítið fallast á frekari táknrænar
eftirgjafir reynist það nauðsynlegt.
Forsetinn horfir til loka næsta árs
þegar kjörtímabil hans rennur út
en hann verður ekki í endurkjöri
þar sem stjórnarskrá landsins
heimilar forseta aðeins að sitja tvö
kjörtímabil. Því er haldið fram að
þá hyggist Milosevic verða for-
sætisráðherra Júgóslavíu, þ.e.
Serbíu og Svartfjallalands.
Mótmælin í Serbíu eru ekki til
marks um að „lýðræðisþróunin“ í
landinu sé við það að kalla fram
breytingar á samfélaginu þar. Þar
er fremur um að ræða vaxandi
örvæntingu í röðum ákveðinna
þjóðfélagshópa auk mótmæla
menntamanna í nafni lýðræðis og
frjálslyndis sem eru algjörlega
bundin við stærri borgir í landinu.
Þótt lífskjörin séu hrakleg, verð-
bólgan stjórnlaus og spillingin alls-
ráðandi mun stjórnarandstöðunni
ekki takast að fá þjóðina til að
fylkja sér gegn stjórn Milosevic
forseta fyrr en hún hefur kynnt
leiðir til að sigrast á vandanum og
sameinast um skýra stefnu í stað
óljósra og innihaldslítilla yfirlýs-
inga.
A hinn bóginn er ljóst að án
breytinga bíður Serba aðeins vax-
andi einangrun og aukin fátækt.
Þegar til lengri tíma er litið verður
ekki hjá því komist að innleiða ein-
hvers konar umbótastefnu á efna-
hagssviðinu í landinu líkt og gert
hefur verið í flestum nágrannaríkj-
anna. En veturinn og sundrungin
munu vinna með forsetanum þegar
til skemmri tíma er litið og það
nægir honum í bili.
Eitt það vinsælasta
í dag fyrir ungt fólk á alveg frábæru verði.
Kanadísk bretti með bindingum
öðavaí'a
kr 26.900
íbróttamarka&iw-CJfrÚ.SJ BSl.
Umferðarmiðstöðinni,
sími 893 8325.
Ritgerðasafn byggt á samnefndri
fyrirlestraröð er komið út!
Hér eru birtar sex ritgerðir þar sem tekið er á nokkmm áleitnustu
spurningum vísindanna með skýmm og aðgengilegum hætti:
Eru vísindin traust? Er vísindaleg þekking fordómalaus og
óyggjandi? Gefa vísindin okkur rétta mynd af heiminum og
geta þau útskýrt allt sem hægt er að útskýra?
Höfundar ritgerðanna eru:
Atli Harðarson, heimspekingur
Einar H. Guðmundsson
dósent í stjameðlisfræði
Þorsteinn Vilhjálmsson, prófessor
í vfsindasögu og eðlisfræði
Þorvaldur Sverrisson
vísindaheimspekingur
Sigurður J. Grétarsson
dósent í sálfræði
Þorsteinn Gylfason
prófessor í heimspeki
HÁSKÓLAÚTGÁFAN
------------------------\
UNITED COLORS
OF BENETTON.
Far sem við höfum hug á að fasra út kvíarnar, viljum
við komast í samband við verslunareigendur á Isiandi.
Hefur þú áhuga á að eiga
UNITED COLORS OF BENETTON-verslun?
Ert þú atorkusamur, framsaskinn og með góða reynslu
í sölu á tískufatnaði?
Ef svo er, þá gastir þú átt erindi í okkar hóp.
Ahugasamir sendi skriflega umsókn, á ensku, til:
Sretax Limited,
Clifton Hall,
Lower Fitzwilliam Street,
Dublin 2,
Republic of Ireland.
Fax 00 353 1 6613614
email. benetton @ iol.ie
v_______________________ZZ____________________________/
OR Fallegt, o dömuspaní fáanlegt Verð íent m fnæmisprófað ^JpL garúr frá ORIENT, u tvílitt og gyllt. 'xÆJr kr. 9.900. C. úra-ogsJartsrípaverskin Eiríksson úrsmi&ur tíwél
Axe
|SAFIKDI*A1>ALSTRÆTI 22*S1MI 94-3023 ALFABAKKA 16»MJODD»SIMI 870706
kjarni málsins!
Hann, hún
og Solo
Ilmur fyrir bæði kynin
MÍRÓ EHF. • SÍMI 565 5633