Morgunblaðið - 22.12.1996, Blaðsíða 48

48 SUNNUDAGUR 22. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ÍÞRÓTTIR
Ami Köpsson. Þarf að segja
meira? Nafn á manni sem fór
sigurför um allt land í torfæru og
hvert mannbarn þekkti. Hann
hætti árið 1992, en þótt áhuginn
hafi dvínað þá er neistinn kviknað-
ur aftur og Arni vill í torfæru vera.
Þessi landsþekkti ökumaður kom
torfærunni á kortið hjá fleiri lönd-
um sínum en nokkur annar öku-
maður sem keppt hefur frá upp-
hafi. Hann var brautryðjandi í
notkun sérsmíðaðra torfæru-
grinda. Árni dró sig í hlé eftir að
hafa unnið þrjá meistaratitla í tor-
færu. Fékk nóg.
Eins og í öðrum íþróttum fór
það að mynda sérstaka stemmn-
ingu hve miklu láni Árni átti að
fagna við stjórnvölinn á torfæru-
tækjum. Ýmist elskaði fólk hann
eða vildi að velgengni hans tæki
enda. Þessu kynntist líka Bergþór
Guðjónsson sem varð meistari þrjú
ár í röð. Slíkt viðmót hendir oft
þegar einhverjir einstaklingar eða
lið ná góðum árangri í keppni. Það
myndast oft samhugur meðai
helstu andstæðinga þeirra sem vel
gengur. Það er einfaldlega sterkt
í eðli mannskepnunnar, ekki bara
á íslandi heldur út um allan heim.
Það var samt þrýstingur á Árna
að halda áfram keppni í þann
mund að hann hætti, en hann var
á ekki á þeim buxunum. Naut
þess ekki að setjast um borð í jepp-
ann eins og í byijun.
„Ég var hættur að keppa fyrir
sjálfan mig. Ók á hugmyndum
annarra um það að ég ætti að
halda áfram að keppa. En ég var
búinn að fá nóg af umstanginu í
kringum torfæruna og var búinn
að vinna allt sem hægt var að
vinna. Fékk leiða,“ segir Árni.
Hann hefur síðustu ár unnið við
köfun af kappi, verið í öðrum heimi
en flest fólk við störf sin. Hann
var líka í öðrum heimi má segja
þegar hann var kominn á fullan
skrið í torfærunni, kom með nýjar
hugmyndir og ferskir vindar blésu
á meðan hann keppti.
Ekki búinn að
missa af lestinni
„Það að torfæran er orðin al-
þjóðlegri hefur kveikt áhuga minn
að nýju. Það er kominn nýr titill
að stefna á og ég tel ekki að ég
sé búinn að missa af lestinni, þótt
ég hafi ekki keppt í nokkur ár.
Oft er betra að vera í fjarlægð frá
hlutunum og sjá þá í öðru ljósi,
en þeir sem eru á kafi. Ég tel að
ég geti jafnvel gert betur en í
gamla daga, ekki síst í smíði
tækja. Ég kom íþróttinni upp á
ákveðinn stall á sínum tíma og
kannski get ég hjálpað til við að
sparka henni alla leið í atvinnu-
mennsku ásamt þeim sem keppt
hafa síðustu ár. Nú fá þeir tæki-
færi til að vinna mig,“segir Árni
og glottir.
Eftir að Árni hætti í torfæru
fékk hann óneitanlega fráhvarfs-
einkenni. Hann hafði verið á kafi
í torfærunni lengi og vart leið sá
dagur að menn spyrðu hann ekki
hvenær hann ætlaði að byija aft-
ur. Menn söknuðu hans einfald-
lega, fannst kannski vanta skraut-
legan karakter með munninn fyrir
neðan nefið í íþróttina. Árni kom
oft með líflegar athugasemdir í
hita leiksins eða eftir sigra. Enn
þann daginn í dag er hann spurður
á ferðum sínum hvenær hann byrji
aftur.
„Ég hef fylgst með torfærunni
úr fjarska og fjarlægðin hefur
gert mig enn ferskari en ef ég
hefði verið á hvolfi við að fylgjast
með. Fyrir mér er það opin bók
að fara upp þrautir, en mesta
málið er að smíða hentugt keppnis-
tæki hveiju sinni. Ég er búinn að
ferðast um allt land síðan ég var
að keppa og hef fundið mig vel í
kafarastarfinu. Hitti marga og fæ
nýjar hugmyndir af ýmsu sem ég
sé á ferðum mínum. Það eykur
víðsýni að fara milli staða og
hreinsar kollinn. Ég er þannig
gerður að ég vil alltaf hafa eitt-
hvað fyrir stafni. Lognmolla hent-
ar mér ekki. Kannski freistar tor-
leið, þó þú eigir að heita farþegi.
Gírstöngin er bara í klofinu og fer
vel,“ segir Árni.
Köfun varð fljótlega viðfangsefni
Árna, en hann stundaði þó um hríð
rækjuveiði frá Bíldudal. Lagði út
trollið og fékk oft fullfermi í einu
kasti ásamt félögum sínum á sjón-
um. En ásettur kvóti varnaði því
að hann ílengdist við sjómennsku.
Ferill Árna í torfæru byijaði 1987
á Izusu jeppa sem hann hafði sofið
saman úr mörgum ólíkum hlutum.
Hann lét að sér kveða í flokki götu-
jeppa, þótti kostulegur í meira lagi.
Náði athygli á annan hátt en með
sigrum, vakti kátínu áhorfenda og
sýndi oft skemmtilega takta á
þungum bílnum.
„Það var aldrei meiningin að
fara á þessum jeppa í torfæruna
og ég vann aldrei á honum. Náði
hæst fjórða sæti. Aftur á móti var
ég kominn með mikinn áhuga og
smíðaði síðar á sextán dögum aðra
af fyrstu grindunum sem hérlendis
voru smíðaðar. Hin hét Svarta ekkj-
an og kom frá Akureyri. Ég átti
eitthvert dót til að setja í Heima-
sætuna númer tvö. Keypti Koni
dempara og skófludekk, átti flottan
snúningsstól úr Chevrolet bíl og
vél raðaði svo saman ásamt skipt-
ingu úr sömu bíltegund. Þá hann-
aði ég fyrsta tjakkstýrið í torfæru-
jeppa hérlendis eftir að hafa skoðað
glussakerfi fyrir lyftara gaumgæfi-
lega. Um tíma var rekistefna um
hvort nota mætti þennan búnað,
en í dag eru allir með tjakkstýri.
Fann nýja stefnu í lífinu
Eftir ágætt gengi á þessu nýja
tæki þar sem ég vann á öllum
mótum ákvað Coca Cola að gera
við mig samning um smíði nýs
jeppa fyrir árið 1990. „Við það að
Coke kom inn í dæmið breyttist
viðhorf mitt talsvert. Ég var að aka
undir merkjum þekktasta vöru-
merkis heims og varð ákveðnari
en áður að gera vel. Fyrirtækið var
líka tilbúið að styðja dyggilega við
bakið á mér og markaðssetja Coke
á nýjan hátt. Það var þessu fyrir-
tæki að þakka að torfæran komst
á hærra plan, varð íþrótt í augum
almennings. Mér tókst að vinna í
fyrstu keppninni á nýju Heimasæt-
unni og stuðningsaðilar mínir voru
kampakátir. Margir hristu samt
hausinn yfír þessu nýja verkfæri,
en ég varð þrisvar í röð meistari.
En þegar þriðji titillinn var í höfn
og í eign minni sá ég ekki tilgang-
inn í að keppa lengur. Þetta var
sami grautur í skál.
Ég gekk líka í gegnum skilnað
um svipað leyti og það tók á and-
lega, ég tapaði dálítið áttum sumar-
ið 1991 og hugurinn var ekki eins
einbeittur. Ég harkaði af mér, en
árið eftir fannst mér rétt að taka
hlé frá torfærunni. Ég byijaði tíma-
bilið 1992 en hætti fljótlega og
seldi Heimasætuna. Vildi snúa mér
að einhveiju öðru. Ég fann mig
betur orðið í því að tapa en vinna.
Það var komið rót á hugann og því
var betra að staldra við og fínna
sér nýja stefnu í lífinu.“
Velgengni Árna lifir enn í huga
íslendinga og margir kóperuðu
hugmynd hans að keppnistæki,
m.a. Svíar. Enn í dag er grunnur-
inn sem hann lagði í góðu gildi.
„Ég tel betra að sitja í svona jeppa
eins og ég hannaði en að sitja öðru
hvoru megin í hefðbundnara tæki.
Þú veist betur hvar þú ert staddur
í brautinni. í hliðarhalla t.d. þá
fínnst þér þú frekar nær því að
velta ef þú situr öðru hvoru megin
í jeppa frekar en í miðjunni.
Én smíði jeppa snýst um pen-
inga. Það væri leikur einn að smíða
mjög vandað ökutæki fyrir 10-20
milljónir króna, ef því væri að
skipta. En það verður varla hér-
lendis í náinni framtíð eða með ís-
lensku fjármagni. Skemmtilegast
myndi mér þykja að komast í tæri
við erlent fjármagn og aðstöðu til
að smíða jeppa. En Ali Baba er
ekki til og við getum bara látið
okkur dreyma dagdrauma eins og
er, en margir hafa farið langt á
draumi sem varð síðan að veru-
leika,“ segir Árni.
* . ,
ÁRNI í vinnunni. Hann starfar allan ársins hring sem kafari, en vill byrja aftur í
torfærunni ef fjármagn finnst til að reka keppnistæki.
Meistarar í
akstursíþróttum
uð ljósmyndum. Kaflinn sem hér birtist er
■ 1 >
hluti viðtals við kafarann Ama Kópsson sem
varð íslandsmeistari í torfæru þrjú ár í röð.
færan mín aftur út af þessu stöð-
uga hungri. Það er kominn nýr
póll í hæðina sem þarf að kanna.
Heimsbikartitill og áhuginn vex
erlendis. En menn verða að fara
varlega í að fá stjörnur í augun.
Milljónir eru fljótar að fara í þess-
ari íþrótt. Markaðurinn er lítill hér
á landi. Torfæran er ung íþrótt,
þó hún sé búin að vera hér í 25 ár.
Sárvantar betra mótshald
Mér finnst hins vegar sárvanta
að mótshald sé í föstum skorðum
hér á landi þrátt fyrir alla reynsl-
una. Það þarf að koma upp svæði
þar sem öll aðstaða fyrir áhorfend-
ur er fyrsta flokks eins og i öðrum
skipulögðum íþróttum. Þá þyrfti
að vera með tímatökur í þrautum,
þannig að ökumenn séu ekki að
dóla sér í lengri tíma að komast
þrautirnar. Með því að vita af
skeiðklukku yfir hausamótunum á
sér þyrfti ökumaðurinn að taka
ákvörðun á sekúndubroti. Þannig
laðar þú fram bestu ökumennina
og skapar stórkostleg tiþrif. Það
er ekki spennandi, hvorki fyrir
ökumenn eða áhorfendur, að horfa
á 10-20 ökumenn dóla sömu þraut-
ina og oft villulaust. Það þarf
nauðsynlega að fá einhveija menn
í skipulag móta sem hafa nægan
dugnað til að rífa mótshaldið upp,
skapa hátíðar stemmningu. Fólk
mætir á fótboltaleiki ár eftir ár,
horfir á sömu menn og sömu lið
keppa. Það er alveg hægt að skapa
sömu stemmningu fyrir torfær-
unni og jafnvel meiri.
Við höfum ekki verið ríkis-
styrktir eins og boltaleikirnir í ára-
tugi. Það hefur vantað mun meira
félagsstarf í akstursíþróttir. Menn
koma og fara án þess að skilja
mikið eftir sig og þeir sem keppa
hverfa frá íþróttinni án þess að
fara í önnur störf. Það er mjög
slæmt, þekking og reynsla hverfur
á braut og við sem höfum keppt
getum stundum sjálfum okkur um
kennt ef skipulag og umhald móta
Kaldur karl
BRAUTRYÐJANDINN Árni Kópsson
gjörbylti smíöi íslenskra torfæru-
jeppa og varö þrefaldur íslands-
meistari í torfæru.
Með lögguna á hælunum
Árni byijaði snemma að smíða
ökutæki og varð ekkert sérlega
vinsæll hjá lögreglu og sýslumanni
á Patreksfirði, þar sem hann ólst
upp. Þar lagði hann grunn að þátt-
töku sinni i torfæru með því að
spóla upp túnið fyrir ofan bæinn
á heimatilbúinni grind með vél úr
Volkswagen bjöllu. Eftir að hafa
reynt að ná í hnakkadrambið á
Árna í ófá skipti varð endirinn sá
að sýslumaður og lögregla mættu
á heimili foreldra hans. Þá var
Árni 14 ára gamall. Bann var lagt
við notkun á ökutæki hans og lög-
reglan fylgdist grannt með ferðum
eigandans.
„Ég gleymi því aldr-
ei sem löggan sagði.
Mér var boðið að eiga
bílinn, en ég mætti ekki
nota hann, heldur væri
í lagi að ég skrúfaði
hann sundur og saman.
Eftir þetta dró ég
grindina reglulega upp
í sveit með félögum
mínum og ók honum
þar í staðinn. Spólaði í
kartöflugarði bænd-
anna. Ég fékk hluti í
grindina á ruslahaug-
unum, dró m.a. vélina
og hálfan bílinn á báru-
jámsplötu alla leið í
skúr pabba. Þar var
rafsuðuvél sem ég
brasaði bílnum saman
með. Síðar keypti ég
Volkswagen bjöllu sem
var í fullkomnu lagi en
ég hafði ekki aldur til
að keyra hana strax,
allavega ekki þegar
löggan sá til. En pláss-
ið í bílnum er þannig
að það er ekkert mál
að sitja nánast við hlið
ökumannsins og stýra
og stíga á bensínið um
Útgáfufyrirtækið 3T-ísmynd gefur út bókina
Meistarar í akstursíþróttum eftir Gunnlaug
Rögnvaldsson. Bókin er byggð upp á við-
tölum við akstursíþróttamenn sem hafa stað-
ið í fremstu röð síðustu ár ásamt tvö hundr-
hefur ekki verið nægilega gott.
Best væri að hafa það á höndum
fárra einstaklinga sem vita hvað
þeir eru að gera. Alltof lengi hafa
sérhagsmunahópar grætt á tor-
færunni án þess að skila íþróttinni
peningum eða öðru til hagsbóta
fyrir ökumenn. Því þarf að breyta
í framtíðinni.