Morgunblaðið - 06.03.1997, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
FIMMTUDAGUR 6. MARZ 1997 27
Uppfinningar
og aðrar listir
MYNPLIST
Nýlistasafnid
BLÖNDUÐ TÆKNI
Hjörtur Guðmundsson/Svava Skúla-
dóttir/Níels Hafstein. Opið kl. 14-18
alla daga nema mánudaga til 9.
mars; aðgangur ókeypis.
ALÞÝÐU- og æskulist hefur verið
nokkuð utangátta í íslenskum mynd-
listarheimi, þrátt fyrir að vera ríkur
hluti þeirrar myndhefðar sem hefur
þróast með þjóðinni. Síðustu áratugi
hafa þó ýmsir hér á landi orðið til
að vekja athygli á fjölbreyttri list-
sköpun af þessu tagi. Er þar skemmst
að minnast bókar Aðalsteins Ingólfs-
sonar um bernska lista-
menn („Einfarar í íslenskri
myndiist") og óþreytandi
starfs Níelsar Hafstein við
að finna iistamenn á þess-
um vettvangi, safna verk-
um þeirra og kynna þá
fyrir alþjóð.
Þetta starf Níelsar hefur
þegar tekið á sig formlega
mynd. Fyrir tveimur árum
stofnaði hann „Safnasafn-
ið“ (SASA) ásamt eigin-
konu sinni, Magnhildi Sig-
urðardóttur, og gáfu þau
hjónin til þess um fimm
hundruð verk eftir þijátíu
höfunda, sem þau höfðu
safnað í gegnum árin.
Markmið safnsins er m.a.
að safna alþýðulist og hlúa
að henni með ýmsu móti,
svo og að hýsa önnur söfn,
t.d. á boðskortum, vindla-
beltum, steinum, eld-
spýtnastokkum og þjóð-
búningadúkkum. Annar
þáttur í starfí SASA er að
efna til sýninga á verkum
alþýðulistafólks, og nú
standa yfír tvær sh'kar á
vegum þess í efri sölum
Nýlistasafnsins.
Listafólkið á það sam-
eiginlegt að hafa ekki notið form-
legrar kennslu í listinni, og að hafa
loks snúið sér að eigin listsköpun á
efri árum. Áhuginn kann að hafa
leynst hið innra alla ævi, en tækifær-
ið til að hefjast handa hefur vantað.
Nú, þegar þau eru komin hátt á sjö-
tugs- og níræðisaldur, eru þeim hins
vegar allar dyr opnar og bæði njóta
sín með persónulegum hætti á þeim
vettvangi, sem þau hafa kosið sér.
Hjörtur Guðmundsson
Islendingar hafa alla tíð borið
mikla virðingu fyrir hagleiksmönn-
um sem allt leikur í höndunum á,
hvort sem það eru viðgerðir á tækj-
um og tólum eða þjóðlegur útskurð-
ur nytjahluta eða skrautmuna.
Hjörtur hefur fyllt þennan flokk
manna lengst af ævi sinni, en hefur
síðan stigið skrefínu lengra í sköpun
nýrra ímynda úr óvæntum efnum.
Af mikilli hógværð vill hann frem-
ur kalla þessa gripi sína „uppfinn-
ingar“ en listaverk, sem þeir þó
vissulega eru í aliri smæð sinni.
Mest vinnur hann úr skeljum, kuð-
ungum, homum og hvaltönnum, auk
þess sem önnur efni koma við sögu;
afraksturinn eru fjölskrúðug fíðrildi,
fuglar og ýmsar smáverur, sem fylla
hér sýningarskápa og borð.
Frá hendi manns sem hefur unnið
hörðum höndum alla ævi hefði ef til
vill mátt búast við grófum vinnu-
brögðum og stórgerðri formsýn, en
það sem hér blasir við er hið gagn-
stæða: þessar smáu „uppfinningar"
eru hver annarri fínlegri, bæði hvað
varðar úrvinnslu og formgerð, þar
sem m.a. fiðriidi og englar verða til
úr skeljum, kuðungum og títuprjóns-
hausum.
Það skín mikil einlægni af þessum
verkum, eins og títt er um alla
bernska list, og ekki ætti hún að
vera dýr kostur fyrir áhugafólk um
siík listaverk. Umgjörð þeirra hér
er ef til vill nokkuð hrá, en vönduð
vinna listamannsins og hugmynda-
ríki í samsetningum ólíkra efna skil-
ar sér engu að síður afar vel í þeim
fjölbreyttu gripum, sem hér getur
að líta.
Svava Skúladóttir
I SUM-salnum er að finna sýningu
sem býður upp á gjörólíka hluti. Það
er ekki fínleiki vinnubragðanna sem
dregur gesti að verkum Svövu
Skúladóttur, heldur sá óvænti og
óbeislaði kraftur tjáningarinnar, sem
þar fær útrás.
Svava hefur áður tekið þátt í
nokkrum samsýningum, en þetta er
fyrsta einkasýningin á verkum henn-
ar. Hér er um að ræða bæði vatns-
litamyndir og verk unnin í leir, þar
sem flest myndefnin eiga uppruna
sinn í hlutveruleikanum, en öðlast
sjálfstæða tilveru í höndum listakon-
unnar.
Vatnslitamyndirnar vísa inargar
til náttúrunnar, þar sem blóm jafnt
sem mannfólk vex upp úr landinu.
Myndirnar eru skapaðar með fáum
og breiðum dráttum, þar sem litur-
inn hefur meira vægi en línan, sem
oft leysist upp í þeirri birtu sem
verkin enaurspegla.
Leirverkin bera hins vegar með
sér öfluga og persónulega úrvinnslu
kunnuglegra forma, sem Svava tæt-
ir utan af og raðar upp á nýjan leik
eftir eigin höfði. Expressionismi hef-
ur ekki verið mjög ríkjandi í högg-
myndum hér á landi, en sú er vissu-
lega raunin hér; formgerðin ber öll
með sér þann persónulega kraft og
starfgleði, sem listamenn hljóta ætíð
að sækjast eftir.
Níels Hafstein
Það er ætíð ánægjuefni
þegar bætist við sýninga-
rými myndlistarinnar, en
með breytingum innan-
húss eru nú að bætast við
tveir salir í Nýlistasafn-
inu. Hinn fyrri þeirra (sem
áður hýsti skrifstofu
safnsins) nefnist „Bjarti
salur“, og er vígður með
sýningu á myndafiokki
eftir Níels Hafstein.
Listamaðurinn kveður
flokkinn „Skýjaglópar I-
VII“ vera riss með penna
og sög, og ijalla um eftir-
farandi fullyrðingu: „Mar-
tröð fugls er að mæta
skýjaglóp í glýju nálægð-
ar.“ Viðfangsefnið er túlk-
að bókstaflega með útsö-
guðum fuglum annars
vegar (kríu, önd, spóa, lóu
o.s.frv.) og tússteikning-
um af goðsagnaverum á
endurskinspappa hins
vegar. Það er af nógu að
taka í síðari flokknum,
enda hefur flugþrá
mannsins lengi verið lista-
mönnum yrkisefni. Sagan
af íkarusi og föður hans
tengist vængjuðum sendiboðum
grísku og rómversku guðanna, sem
voru afkomendur enn eldri ímynda
á þessu sviði.
Með teikningum sínum vísar Níels
að nokkru í þessa fornu skýjaglópa
ímyndunarinnar, en hér má einnig
sjá aðra viðvörun. Hún á við þá
glæstu draumóra mannsins sem
byggja á skeytingarleysi um afleið-
ingamar eða jafnvel einskærri
gróðafíkn, sem oft getur endað sem
martröð saklausra aðila sem „mæta
þeim í glýju nálægðar". Við höfum
nú sem endranær fyrir augunum
fjölmörg dæmi um slíkt, hvort sem
það kallast óbilgirni kvótakónga,
kæruleysi ökufanta eða sinnuleysi
stjórnvalda; oftar en ekki eru það
hinir saklausu smáfuglar þessa
heims (fiskverkafólk, vegfarendur,
sjúklingar), sem fá að líða fyrir það
þegar nýir íkarusar fljúga of nálægt
sólinni.
Afleiðingarnar blasa við allt í
kringum okkur.
Eiríkur Þorláksson

VERK nr. 1 eftir Hjört Guðmundsson.
BIODROGA
Lífrænar jurtasnyrtívörur
Nýtt
dag- og næturkrem
BIQDROGA
öxýMn í
FORyULA
ÍODRÖGA
OXYÖEN FOIíMULA
■ i'MfWKRKaít HAUí -
PAÍItS

■
1.995 Wnur.
g tt Staðgreiðsluafsláttur.
J£}t!/~Æ Póstkröfusendum.
Ingólfsapótek, Kringlunni; Lilja, Stillholti, Akranesi;
Bankastrætl 3> sími 551 3635 Stjörnuapótek, Ákureyri; Hilma, Húsavík.
AÐALFUNDUR
OLÍS 1997
Aðalfundur Olíuverzlunar íslands hf
fyrir rekstrarárið 1996, verður haldinn
í Sunnusal (áður Átthagasal) Hótel Sögu,
fimmtudaginn 20. mars nk. kl. 16:00.
Dagskrá:
Samkvæmt 13. gr. samþykkta félagsins.
Ársreikningur félagsins og gögn vegna fundar
munu liggja frammi til sýnis á skrifstofu
félagsins að Héðinsgötu 10, Reykjavík,
7 dögum fyrir fundinn.
Stjórn Olíuverzlunar íslands hf.
öll linimtudagskvöld
Fræðsla V
& fjör
í Tölvukjör /
12 Itraða geisladrif með fjarstýringu
með áður óþekktum möguleikum
kr. 13.900
Venjulegt verð kr. 15.900
Tvíniælalaust eitt fullkomnasta hljóðkortið
á markaðnum í dag!
kr. 22.900 <Æ
Venjulegt verð kr. 26.900 *•
.Tölvukjör
Tolvtlr
verslun
heimilanna
Faxafeni 5
108 Reykjavík
Sími 533 2323
Fax 533 2329
tolvukjor@itn.is
Opið virka daga 12:00-18:30
fimmtudaga 12:00-22:00
og laugardaga 10:00-16:00 Æ
rtímsýning á íslandi
í kvöld kynnum við í fyrsta sinn hér á landi fráhærar nýjtingar frá Creative Labs sem framleiða m.a. hin
heimsþekktu SoundBlaster hljóðkort. Til sýnis verður nýjasta línan í hljóðkortum, geisladrifum,
hátölurum og öðrum margmiðlunarbúnaði. Sjón er sögu ríkari!
SoundBlaster AWE 64 Gold
Infra 1800 geisladrif