Morgunblaðið - 15.03.1997, Blaðsíða 1

80 SIÐUR B/C
62. TBL. 85. ÁRG.
LAUGARDAGUR 15. MARZ 1997 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
ÖSE segir hernaðaraðstoð þurfa til að stilla megi til friðar í Albaníu
Skotið á erlenda ríkis-
borgara er þeir flýðu land
Tirana, Bonn, Brindisi. Reuter.
SKOTIÐ var á erlenda hermenn og
skelfingu lostna Vesturlandabúa,
er verið var að koma þeim síðar-
nefndu frá Albaníu í gær. Algert
upplausnarástand ríkir um mestallt
landið og hafa hundruð manna
reynt að komast úr landi, flestir til
Ítalíu. Óvíst er hvort nágrannaríkin
taka við albönsku flóttamönnunum
en Flóttamannastofnun Sameinuðu
þjóðanna hefur hvatt þau eindregið
til þess að neita fólkinu ekki um
landvist. Franz Vranitsky, fulltrúi
Öryggis- og samvinnustofnunar
Evrópu (ÖSE) átti í gær fund með
albönskum stjómvöldum og upp-
reisnarmönnum og sagði að honum
loknum að ekki kæmi annað til álita
en erlend hernaðaríhlutun til að
stilla til friðar.
Vranitzky fundaði með fulltrúum
Albaníustjórnar og uppreisnar-
manna um borð í herskipi á Adría-
hafi í gær. Sagði hann uppreisnar-
menn hafa lýst yfir trausti á hinni
nýju fjölflokkastjórn í Albaníu en
að það sama yrði ekki sagt um af-
stöðu þeirra til Sali Berisha, forseta
landsins. í gærkvöldi sagði yfirmað-
ur hinnar illræmdu albönsku leyni-
lögreglu af sér, en það hefur verið
ein aðalkrafa uppreisnarmanna.
Ekki einhugur um aðstoð
Eftir fundinn viðurkenndi Vran-
itzky að ekki væru öll 54 aðildar-
ríki ÖSE einhuga um hernaðaríhlut-
un en að hann vonaði að einstök
aðildarríki stofnunarinnar myndu
bjóða fram herlið. Sagði Vranitzky
að sú hugmynd hefði komið upp
að nokkur ríki myndu hafa form-
lega samvinnu um hernaðaraðstoð,
sem myndi einfalda alla ákvarðana-
töku innan ÖSE um málið.
Wim Kok, forsætisráðherra Hol-
lands, sem fer með forystu í Evrópu-
sambandinu, lýsti því yfir í gær að
umboð SÞ þyrfti til ef senda ætti
hernaðaraðstoð til Albaníu.
Skotið var á þýskar, ítalskar og
Reuter
ERLENDIR ríkisborgarar í Albaniu voru fluttir frá landinu í
gær í herþyrlum sem lent var á íþróttavelli í höfuðborginni
Tirana. Gerðu fjölmargir Albanir örvæntingarfullar tilraunir
til að komast með, m.a. maðurinn á myndinni en italskir, þýsk-
ir og bandarískir hermenn komu í veg fyrir það.
bandarískar þyrlur sem sendar
voru til að bjarga erlendum ríkis-
borgurum frá höfuðborginni Tir-
ana en þær lentu á íþróttavelli í
borginni þar sem uppreisnarmenn
ráða flugvellinum. Skiptust þýskir
hermenn á skotum við hóp manna
sem hóf skothríð á fólkið við þyrl-
urnar. Er þetta í fyrsta skipti sem
þýskir hermenn hleypa af skotum
við þessar aðstæður frá lokum
heimsstyijaldarinnar síðari en Vol-
ker Ruehe, varnarmálaráðherra
Þýskalands, sagði í gær að þeir
hefðu gripið til vopna við friðar-
gæslu í Sómalíu 1993.
Ekki er vitað hveijir mennirnir
voru sem skutu á herþyrlurnar og
fólkið en einn þeirra særðist í skot-
hríðinni og gat kom á þýska her-
þyrlu. Þá stöðvuðu Bandaríkjamenn
brottflutning landsmanna sinna eft-
ir að flugskeyti var skotið á her-
þyrlu þeirra.
Fólkið sem verið var að flytja á
brott var skelfingu lostið en á sjötta
hundrað manns var flutt á brott,
flestir til Svartljallalands. Þá kom
ítalskt herskip með um 900 manns
innanborðs, erlenda ríkisborgara og
Albani, til Brindisi á Ítalíu í gær-
kvöldi. Enn eru nokkur hundruð
erlendra ríkisborgara í Albaníu. Is-
lenska utanríkisráðuneytið varar
við ferðum þangað og biður þá sem
veitt geta upplýsingar um ferðir
íslendinga í Albaníu að hafa sam-
band við ráðuneytið.
Algert stjórnleysi hefur verið sl.
tvo daga í Tirana; menn, konur og
börn eru vopnuð. Sífelld skothríð
er upp í loft og að minnsta kosti
fjórir létu lífið og 72 særðust í fyrri-
nótt vegna þessa. Mikil örvænting
hefur gripið um sig og hafa þúsund-
ir Albana reynt að komast úr landi.
Óttast menn á Vesturlöndum mjög
að sá fjöldi kunni að margfaldast á
næstu dögum.
■ Athyglin beinist að/19
Hertá
andstöðu
Rússa
Moskvu. Reuter.
BORÍS Jeltsín, Rússiandsfor-
seti, býst við því, að leiðtoga-
fundur þeirra Bills Clintons,
Bandaríkjaforseta, í Helsinki í
næstu viku verði sá erfiðasti
frá því hann var kjörinn Rúss-
landsforseti 1991. Herti Jelts-
ín á andstöðu Rússa gagnvart
stækkun Atlantshafsbanda-
lagsins (NATO) til austurs og
sagði það ófrávíkjanlega
kröfu, að fyrrverandi ríki Sov-
étríkjanna fengju ekki aðild,
þ.m.t. Eystrasaltsríkin þijú.
Jeltsín sagði að hugsanlega
yrði ekki hægt að brúa bilið,
sem skildi Bandaríkjamenn og
Rússa að í afstöðunni til
stækkunar NATO, á leiðtoga-
fundinum. Sagðist hann þó til-
búinn að leita málamiðlunar á
fundinum og sagði Clinton
hafa lýst vilja til slíks í nýlegu
símasamtali þeirra.
■ Jeltsínbýstvið/18
Clinton
slasaður
BILL Clinton Bandaríkjaforseti
var skorinn upp í gærkvöldi
eftir að liðbönd í hné rifnuðu í
fyrrinótt. Forsetinn var á leið
frá vini sínum, golfleikaranum
Greg Norman á Flórída, er hann
missteig sig. Var haft eftir for-
setanum að hann hafi heyrt
„mikinn smell“ í hægra fæti.
Voru þegar kallaðir út læknar
hersins, sem létu flytja forset-
ann á sjúkrahús.
Læknar Clintons sögðu
meiðsli hans ekki alvarleg, hann
myndi líklega ganga við hækjur
næstu sex vikurnar. Clinton var
ekki svæfður meðan á aðgerð-
inni stóð og því þurfti hann
ekki að afsala sér forsetavaldi
á meðan.
Bann við brottkasti á
fiski kemur til greina
Björ^vin. Morgunblaðið.
RÍKIN, sem eiga lögsögu að
Norðursjó, hafa ákveðið að taka
á gífurlegri ofveiði þar, en flestir
mikilvægustu fiskistofnar í hafinu
eru ofveiddir og sumir nálægt
hruni. Talið er að jafnmiklu af
fiski sé kastað í sjóinn og berst
á land, en Evrópusambandið
(ESB) hefur fremur hvatt til þess
að fiski sé fleygt en komið sé að
landi með „óæskilegan afla“.
Þetta kom fram á ráðstefnu
sem haldin var í Björgvin í Nor-
egi, en hana sóttu umhverfis- og
sjávarútvegsráðherrar Norður-
Jafnmiklu af fiski
fleygt og berst á land
sjávarríkjanna, Emma Bonino,
sem fer með sjávarútvegsmál
ESB, og Ritt Bjerregárd, sem fer
með umhverfismál ESB en það á
mestra hagsmuna á að gæta
vegna fiskveiða í Norðursjó. Á
ráðstefnunni var samþykkt álykt-
un um að nauðsynlegt væri að
taka á ofveiðivandanum í Norður-
sjónum enda eru t.d. þorsk- og
síldarstofnar að hruni komnir.
Noregur er eina landið utan
ESB sem á lögsögu að Norðursjó
og vilja bæði Schjott-Pedersen,
sjávarútvegsráðherra Noregs, og
Torbjorn Berntsen, umhverfis-
málaráðherra, að sambandið
banni brottkast á fiski. Fulltrúar
ESB hafa lagst gegn því. Bonino
segir nánast ómögulegt að fram-
fylgja slíku banni: „Við eigum
heldur að draga úr afkastagetu
fiskveiðiflotans, loka smáfiska-
svæðum og taka í notkun smá-
fiska- og seiðaskiljur til að draga
úr óæskilegum afla.“
Reuter