Morgunblaðið - 15.03.1997, Page 6

6 LAUGARDAGUR 15. MARZ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Hestamót á Reykjavíkurtjörn
TJORNINNII Reykjavík verður breytt í skeiðvöll ingamanna heldur um næstu helgi. í gær var rudd
þegar keppt verður þar í tölti og skeiði i dag. keppnisbraut í snjóinn á Tjörninni og nokkrir knap-
Keppnin er í tengslum við sýningu sem Félag tamn- ar æfðu sig fyrir átökin í dag.
Djöflaeyjan
lofuð í hástert
Ósló. Morgunblaðið.
NORSKIR gagnrýnendur hlaða
mynd Friðriks Þórs Friðrikssonar,
„Djöflaeyjuna", sem frumsýnd var
í Osló á fimmtudagskvöld, lofi í
gagnrýni sem birtist í nokkrum
stærstu blöðum landsins í gær.
„Frábær, einstök, vitræn" voru á
meðal þeirra lýsingarorða sem grip-
ið var til.
„Djöflaeyjan“ var sýnd á kvik-
myndadögum í Ósió í febrúar en
frumsýnd í flestum stærstu borgum
og bæjum Noregs á fimmtudags-
kvöld. Er Friðrik Þór norskum kvik-
myndaunnendum að góðu kunnur,
ekki síst eftir að mynd hans „Á
köldum klaka“ var sýnd en hún á
sér dyggan hóp aðdáenda.
Gagnrýnandi Dagbladet er
hrifnastur þeirra sem skrifa um
myndina en hann gefur henni fimm
stjörnur af sex mögulegum. „Myrk
nútímasaga frá íslandi“ er yfir-
skriftin en gagnrýnandinn segir
Friðrik Þór marka sér stöðu sem
fremsti kvikmyndagerðarmaður
íslands með „Djöflaeyjunni". Þessi
„illúðlegi gamanleikur, með lífleg-
um persónum og djörfum húmor“
hafi minnt hann á verk ítalska
kvikmyndaleikstjórans Ettore
Scola, og að Friðrik standi honum
síst að baki.
Gagnrýnandi Verdens Gang gef-
ur myndinni fjórar stjörnur af sex.
„Feikilega hláleg ættarsaga frá ís-
landi, með Elvis-eftirhermu í aðal-
hlutverki," segir í Aftenposten en
hinn alvörugefni og óvægni gagn-
rýnandi blaðsins virðist stórhrifinn
af myndinni. Segir hana fyndna án
þess að persónur hennar séu fárán-
legar. Lærdómur myndarinnar sé
sá að lífíð sé „myrkt, villt og erfitt“
en að hægt sé að hlæja að því. Lif-
ið haldi áfram, svo fremi sem mað-
ur geri sér grein fyrir því að það
sé ein allsherjar lygasaga. Og gagn-
rýnandinn bætir við: „Sviðsmyndin
er framúrskarandi, með þessu líf-
lega fátækrahverfi, leikhópurinn
stendur sig vei. Og Friðrik hefur
þriðja augað, hin vitræna sýn hans
sést á öllum þeim myndum sem
hann kemur nálægt. Hann veit hvað
hann vill, veit líka hvernig hann
gerir ætlun sína að veruleika. Frá-
bært.“
Læknir sýkn af ákæru um
ólögmæta fó sturey ð ingu
Séra Karl
gefur kost
ásér
SÉRA Karl Sigurbjömsson hefur til-
kynnt að hann muni gefa kost á sér
til biskupskjörs. Þrír aðrir prestar
hafa áður gefíð kost á sér, séra
Auður Eir Vilhjálmsdóttir, séra
Gunnar Kristjánsson og séra Sigurð-
ur Sigurðarson vígslubiskup.
„Það þarf að vinna og biðja fyrir
eflingu hins andlega lífs í kirkjunni,
að hún mæti trúarþörf samtímans
með fagnaðarerindinu, veiti fólki
stuðning og leiðsögn í trúarleit og
ráðaleysi gagnvart tilvistarspurning-
um og huggun í sorg og mótlæti,"
sagði sr. Karl aðspurður um áherslur
sínar yrði hann kjörinn. „Mikið verk
er fyrir höndum til endurbóta á
stjórnkerfi og starfsháttum kirkjunn-
ar í samræmi við stjómsýslulög og
væntanlega rammalöggjöf og það
þarf að þróa einfalt og nytsamlegt
stjómkerfi hvað varðar skilvirkni í
stjórnun og ráðdeild í meðferð man-
nauðs og fjármuna.“
Séra Karl sendi í vikunni bréf til
allra kjörmanna þar sem hann til-
kynnir ákvörðun sína og biður hann
þess að undirbúningur biskupskjörs
verði íslenskri kirkju og prestum til
sóma og að heilindi og sanngirni
ráði í umfjöllun um biskupsefni og
aðra þjóna kirkjunnar.
LÆKNIR, sem var ákærður fyrir
að hafa framkvæmt fóstureyðingu
í trássi við úrskurðarnefnd sem
hafði tvívegis synjað beiðni konu,
var sýknaður í héraðsdómi á
fimmtudag. í dóminum er m.a.
vísað til þess, að þrátt fyrir að
ýmis rök hnígi í þá þátt að synjun
úrskurðamefndarinnar eigi að
hafa þau réttaráhrif, að fóstureyð-
ing sé þar með óheimil, verði slík
regla ekki leidd af lögum.
Fyrir tveimur árum fór kona
fram á við félagsráðgjafa og lækni
á kvennadeild Landspítalans, að
henni yrði heimilað að gangast
undir fóstureyðingu. Aðalástæðan
var sú, að óvissa var um faðerni
og umsóknin borin fram vegna
félagslegra aðstæðna. Félagsráð-
gjafi samþykkti umsóknina, en
læknir synjaði, á þeirri forsendu
að komið væri fram yfir 12. viku
meðgöngu. Vinnuregla á kvenna-
deild kvað á um, að þegar svo
væri komið skyldi vísa umsóknum
til úrskurðarnefndar. Konan skaut
málinu til nefndarinnar, sem stað-
festi synjun læknisins, á þeirri
forsendu að skilyrði til fóstureyð-
ingar af félagslegum ástæðum
væru ekki fyrir hendi.
Konan leitaði til læknis á Akra-
nesi, sem var kunnugt um synjun
nefndarinnar, en samþykkti
fóstureyðinguna og voru þá liðnar
rúmar 14 vikur af meðgöngu.
Hálfu ári síðar fól ríkissaksókn-
ari Rannsóknarlögreglunni að
annast opinbera rannsókn á af-
skiptum landlæknis af fóstureyð-
ingunni, í framhaldi af bréfi úr-
skurðamefndarinnar, sem taldi
hugsanlegt að landlæknir hefði
brotið lög. Rannsókn lögreglu
leiddi hins vegar til þess, að gefin
var út ákæra á hendur lækninum
sem framkvæmdi fóstureyðing-
una.
Læknirinn hélt því fram, að
ekki hefði verið ástæða til að leita
heimildar fyrir fóstureyðingunni
hjá úrskurðarnefnd, þar sem lög
kveða aðeins á um skyldu til þess
ef komið er fram yfír 16. viku
meðgöngu.
Fyrir dóminum kom fram, að
læknar á kvennadeild Landspítala
hafi almennt ekki verið þeirrar
skoðunar, að fóstureyðing eftir 12.
viku og fram til 16. væri óheimil
án samþykkis nefndarinnar, en
talið rétt að hún tæki endanlega
ákvörðun. Ef nefndin hafnaði
umsókn hafi læknar deildarinnar
talið sig bundna af því, en gagn-
vart læknum utan deildarinnar
hafi slík ákvörðun hins vegar ekk-
ert slíkt gildi.
Bannið fellt
úr frumvarpi
Dómarinn taldi ekki unnt að
skýra lög á annan veg en svo, að
fóstureyðingu mætti aldrei fram-
kvæma eftir 16. viku meðgöngu
nema með samþykki nefndarinnar,
en fram að þeim tíma væri nægi-
legt að tveir læknar, eða læknir
og félagsráðgjafí, heimiluðu hana.
Þar er m.a. vísað til þess, að í
upphaflegu frumvarpi að lögum
um fóstureyðingar og ófijósemis-
aðgerðir hafi verið að fínna ákvæði
um að hefði konu verið synjað um
aðgerð í einu sjúkrahúsi væri ekki
heimilt að framkvæma aðgerðina
á öðru sjúkrahúsi, nema leyfí úr-
skurðarnefndar kæmi til. Þetta
ákvæði hafi hins vegar verið fellt
úr frumvarpstextanum og virtust
þau rök hafa legið að baki, að slíkt
neitunarvald einstaks sjúkrahúss
eða starfsfólks þess gæti tafið
framkvæmd aðgerðar úr hófi og
leitt til þess að konur yrðu mis-
rétti beittar, meðal annars vegna
búsetu.
Aðstæður matsatriði
Dómarinn taldi einnig að þrátt
fyrir að ákveðin viðmið væri að
finna í lögum um hvaða félagslegu
aðstæður gætu réttlætt fóstureyð-
ingu, þá væri það ekki tæmandi
talning. Mat konunnar sjálfrar og
félagsráðgjafa á félagslegum að-
stæðum hennar hlyti að varða
mestu.
Þorgeir Ingi Njálsson, settur
héraðsdómari við Héraðsdóm
Vesturlands, kvað upp dóminn.
Reykjavíkurborg og Kjalarneshreppur
Samstarfsnefnd um
sameiningu komið á
BORGARSTJÓRN Reykjavíkur og
hreppsnefnd Kjalarness hafa ákveðið
að kanna með formlegum hætti
möguleika á sameiningu sveitarfé-
laganna og í gær var samkomulag
þar að lútandi undirritað af Ingi-
björgu Sólrúnu Gísladóttur borgar-
stjóra og Pétri Friðrikssyni oddvita
Kjalameshrepps.
I samkomulaginu er kveðið á um
að kosnir verði tveir fulltrúar frá
hvorri sveitarstjóm í samstarfsnefnd
um sameininguna og að nefndin skuli
leggja fram tillögur sínar fyrir sveit-
arstjómimar í maí á þessu ári. Geri
nefndin tillögu um sameiningu sveit-
arfélaganna skal kosning um það fara
fram í báðum sveitarfélögunum fyrir
lok júnímánaðar næstkomandi, en
áður á að fara fram kynning meðal
íbúanna á opnum borgarafundum.
Þá eru í samkomulaginu talin upp
23 atriði sem skulu lögð til grundvall-
ar í sameiningarviðræðunum. Þar á
meðal er ákvæði um það að hið sam-
einaða sveitarfélag skuli heita
Reykjavík, en einnig er kveðið á um
það að verði sameiningin samþykkt
með meirihluta greiddra atkvæða i
hvoru sveitarfélagi fyrir sig skulu
þau sameinuð að afloknum sameigin-
legum sveitarstjórnarkosningum til
borgarstjórnar í júní 1998, enda hafi
Alþingi samþykkt lög um stækkun
lögsagnarumdæmis Reykjavíkur.
Skiptir máli fyrir byggðaþróun
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borg-
arstjóri segir, aðspurð hvað Reykja-
vík fái út úr sameiningu við Kjalar-
nes, að sé litið á sameininguna út
frá deginum í dag, sé það kannski
ekki ýkja mikið, en þegar til lengri
tíma sé litið, til framtíðarinnar, geti
sameiningin skipt mjög miklu máli
fyrir byggðaþróunina á höfuðborgar-
svæðinu. „Sameining þessara sveit-
arfélaga gefur aukna möguleika á
Morgunblaðið/Árni Sæberg
PÉTUR Friðriksson oddviti Kjalarneshrepps og Ingibjörg Sól-
rún Gísladóttir borgarstjóri undirrituðu í gær samkomulag um
að kannaðir verði möguleikar á sameiningu sveitarfélaganna.
því að Reykjavík byggist upp með-
fram ströndinni en ekki í austur og
upp til hæða. Því eins og staðan er
í dag geta sveitarfélagamörk verið
svolítið hamlandi í sambandi við
byggðaþróun," segir hún.
Pétur Friðriksson bddviti Kjalar-
neshrepps segir að það sé einnig kost-
ur fyrir íbúa Kjalameshrepps að íbua-
byggð á höfuðborgarsvæðinu þróist
meira í norður, því þannig færistþjón-
usta og atvinna nær Kjalnesingum.