Morgunblaðið - 19.04.1997, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 19. APRÍL 1997
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Iifeyrir í vargaklóm
v .........................
W Lrr — . , , , i / ' i . | 11. | ; ( ; i • ; . ; , i ;
!i{ifí!|i|,f f

fargarnir sem nú bítast
ráð lífeyrissjóðanna tyggja
upp úr öðrum að hér á
besta lífeyrissjóðakerfi í hcimi
!II !iIi;
L um yfir- , j | 1 j ! I ■ | j j! I j I j j I ; i j 11 j I j j {I ! j j j | ! I p ■ ' I
ggjahver L ! ! í i j l| |; IJ ! ; I ! / ,’! j ! ■!. '! ! '
á landi só 11 1. | I / ; { j !;; 1 11 ■ I | i •
dmwiMk

Kl’ >1 . ' i/,
V///Z ..>11/, ^/
f,.»,..<
vf**
'V ' J(// 'w,l
_ -3fV/ <35
’G^UAÍO
Á DISKINN minn. Á diskinn minn . . .
Morgunblaðið/Þórdís Ágústsdóttir
Á GÓÐRI stund á veitingastaðnum Bofinger á Bastillunni; Sigur-
jón, Egill, Julien Lepers kynnir þáttarins „Spurning fyrir meist-
ara“, Brynjar og Guðrún.
Franska sjónvarpið
Egill efstur
París. Morgunblaðið.
Gæslu-
varðhald
framlengt
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur sam-
þykkti í gær framlengingu gæslu-
varðhalds til 30. maí yfir þremur
manneskjum sem setið hafa í gæslu-
varðhaldi frá því um áramót vegna
rannsóknar á innflutningi á miklu
magni fíkniefna, aðallega hass og
amfetamíns.
Um er að ræða hollenskt par sem
handtekið var á Keflavíkurflugvelli
með um 10 kíló af hassi í fórum
sínum og Islending sem handtekinn
var í kjölfarið.
Vegna þessa máls situr einnig í
gæsluvarðhaldi íslensk kona, og
rennur gæsluvarðhaldstími hennar
út 23. apríl, og er þess að vænta
að þá verði einnig óskað eftir fram-
lengingu fyrir hana, samkvæmt
heimildum Morgunblaðsins. Fólkið
sætir áframhaldandi varðhaldi
vegna þess hversu alvarleg sakar-
efnin þykja en ekki vegna rannsókn-
arhagsmuna. Rannsókn málsins er
nær fulllokið.
Tveimur í fjársvikamáli sleppt
Tveimur mönnum af fimm sem
setið hafa í gæsluvarðhaldi vegna
rannsóknar á fjársvikum í nafni
kennitölufyrirtækis fyrir um 35
milljónir, var sleppt á fimmtudag.
Enn er eftir rúm vika af gæsluvarð-
haldi hinna þriggja.
-----» » ♦---
TF-CCP
Rannsókn
ólokið
NIÐURSTÖÐU úr rannsókn Flug-
slysanefndar á orsökum þessað flug-
vélin TF-CCP fórst út af Álftanesi
með tveimur mönnum 5. apríl sl. er
ekki að vænta fyrr en eftir nokkrar
vikur.
Skúli Jón Sigurðsson, formaður
Rannsóknarnefndar flugslysa, segir
að unnið sé að rannsókninni og eng-
ar upplýsingar um rannsóknina verði
gefnar á næstu vikum.
EGILL Arnarsson, 23 ára nem-
andi í heimspekideild Háskóla
íslands, bar sigur úr býtum í
keppni Islendinganna í fyrri
hluta spurningakeppni frönsku
sjónvarpsstöðvarinnar France 3
sem var send út í gærkvöldi.
Seinni hlutinn mun fara fram 29.
apríl næstkomandi þegar Egill
keppir við níu þátttakendur frá
jafnmörgum þjóðlöndum á úr-
slitakvöldi. Á næstu dögum munu
aðrar þjóðir keppa í fyrri hluta
keppninnar, en tvö lönd hafa lok-
ið keppni fyrir utan Island,
Þýskaland og Burkina-Faso.
Önnur lönd keppninnar eru
Vanuatu, Egyptaland, Ítalía,
Kamerún, Kómór, Laos og
Guadeloupe.
íslensku keppendurnir stóðu
sig mjög vel í þessum fyrri hluta
og náðu allir þrír keppendurnir,
þeir EgiII, Sigurjón og Brynjar,
að svara fjórum réttum spurn-
ingum á fjörutíu sekúndum í
öðrum lið keppninnar en sam-
kvæmt aðstandendum hennar
gerist slíkt mjög sjaldan.
í síðasta lið keppninnar þar
sem kepptu þeir Egill og Sigur-
jón til úrslita var mikil spenna
í sjónvarpssalnum enda höfðu
þeir verið mjög jafnir fram að
því. Eftir keppnina heyrðist
hvíslað: Islendingarnir eru mjög
sterkir, Frakkarnir voru hrifnir
og töldu Egil eiga rnikinn mögu-
leika á að komast í vinningssæt-
ið.
Eftir upptökur á þættinum
voru þau Egill, Siguijón, Guðrún
og Brynjar glöð í bragði og tilbú-
in til að fara á næturklúbbinn
Lido um kvöldið i boði France 3
og Grundy, framleiðanda þáttar-
ins. Þau vildu koma á framfæri
þakklæti til Madame Colette Fay-
ard forstöðumanns Alliance
FranQaise og Daniele Kvaran
kennara í frönskudeild Háskól-
ans fyrir að aðstoða þau við að
komast í kynni við aðstandendur
keppninnar. Dvölin í París var
skemmtileg, hópurinn hafði farið
í skoðunarferðir um ýmis hverfi
borgarinnar, lyft sér upp í Eiffel-
turninum, notið sveitasælunnar í
Normandí þar sem þau skoðuðu
heimili málarans Monet, þau
borðuðu góðan mat og vættu
kverkarnar með kampavíni og
hinum vel þekkta franska gerj-
aða ávaxtasafa.
Fyrirlestraröðin Undur veraldar
Lærdómar
Surtsejjargoss
Sigurður Steinþórsson.
SURTSEYJARGOSIÐ
gaf jarðvísinda-
mönnum ómet-
anlegt tækifæri til rann-
sókna. Það staðfesti og
kollvarpaði vísindakenn-
ingum og varpaði einnig
ljósi á ýmisleg fyrirbæri í
jarðfræðinni. I dag, laug-
ardag, mun Sigurður
Steinþórsson jarðfræði-
prófessor, rekja nokkra
lærdóma Surtseyjargoss-
ins í fyrirlestri sem hann
nefnir „Surtur fer sunnan“
og verður í Háskólabíói kl.
14. Er það sjötti fyrirlest-
urinn í fyrirlestraröð
Raunvísindadeildar Há-
skólans og Hollvinafélags
hennar sem nefnist Undur
veraldar.
„Surtseyjargosið var
eitt lengsta gos íslands-
sögunnar, sem gerði það að verk-
um að hægt var að undirbúa
ýmsar mælingar og tilraunir á
meðan á því stóð, og framkvæma
þær. Þetta er sömuleiðis syðsta
gos sem hefur orðið á gosbeltinu
fyrir sunnan Vestmannaeyjar,
þarna hafði ekki orðið gos í 5.000
ár og menn áttu ekki von á neinu.
Það opnaði fyrir hugmyndir um
þróun þessara gosbelta, sem ég
mun rekja. Þá mun ég tala ögn
um stapakenninguna sem Guð-
mundur Kjartansson setti fram
árið 1943 og þótti staðfestast í
Surtseyjargosinu. Hún felst í því
að móbergsfjöll, t.d. Herðubreið,
Hlöðufell og Vífilfell hafi myndast
við gos undir jökli.
Af öðrum rannsóknum má
nefna að mjög góð sýni af eld-
fjallagufum náðust og í fyrsta sinn
var mælt hversu mikið af slíkum
gufum er uppleyst í bergbráð. Þá
voru eldingar í eldgosum útskýrð-
ar, en þær eru algengar í öskugos-
um, t.d. Kötlugosum. Mælingar
sem Þorbjörn heitinn Sigurbjörns-
son og Sveinbjörn Björnsson, nú
háskólarektor, framkvæmdu,
leiddu í ljós að gosaskan sem er
í gufumekkinum, er hlaðin nei-
kvæðu rafmagni. Þegar hún fellur
til jarðar, er skýið sem eftir er,
jákvætt hlaðið. Við það myndast
spennumunur, sem þurrkast út
með eldingu.
Síðan vakti það furðu mína og
annarra, hve gríðarlega hröð land-
mótun varð í eynni. Stormur í
tæpa viku nægði til að breyta
ásýnd hennar veruiega. Fimm
árum eftir gosið kom í ljós að
myndun móbergs úr öskunni er
ferli sem gerist á skömmum tíma,
er í raun hluti gossins,
og það var sömuleiðis
nokkuð sem menn
vissu ekkert um.
Að lokum nefni ég
rannsóknir Sveins Jak-
obssonar á virkni gerla í Surtsey.
í ljós kom að í öllu móbergi eru
gerlar, sem lifa á berginu sjálfu,
éta grjótið. Segja má að þeir hafi
steina fyrir brauð.“
- Fórst þú út í Surtsey á meðan
gosi stóð?
„Já, ég kom frá námi vorið
1964, þegar gosið hafði staðið í
hálft ár, og tók þátt í rannsóknum
þar í tvö ár. Þetta er fyrsta, og
reyndar eina gosið sem ég hef
rannsakað, ólíkt því sem nafni
minn Þórarinsson og forveri hér
í háskólanum gerði, en hann missti
ekki af neinu gosi frá því að hann
kom heim frá námi 1944 og þar
til hann lést.“
- Rjúka jarðfræðingar ekki upp
til handa og fóta þegar þeir frétta
af gosi?
„Jú, en við erum orðnir svo
► Sigurður Steinþórsson er
fæddur í Reykjavík árið 1940.
Hann lauk stúdentsprófi frá
MRárið 1960, B.Sc-prófiíjarð-
fræði frá háskólanum í St.
Andrews 1964. Sigurður varð
doktor í jarðfræði frá Prince-
ton-háskóla í New Jersey í
Bandaríkjunum 1974. Stundaði
tilraunabergfræði við Queen’s
University í Kingston í Kanada
1974, Geophysical Laboratory
í Washington 1977 og Ludwig-
Maximilian Universitat í
Miinchen 1979-1980.
Sigurður var jarðfræðingur
við atvinnudeild Háskóla Is-
lands 1964-1966 og Raunvís-
indastofnun HÍ frá 1970-1974.
Dósent við HÍ 1974-1983 og
prófessor frá 1983. Þá var
hann formaður Félags há-
skólakennara 1978-1979, rit-
sijóri Fréttabréfs HÍ frá 1978,
formaður Jarðfræðifélags Is-
lands 1982-1984 og deildarfor-
seti Raunvísindadeildar HI
1993-1995. Sigurður er nú for-
seti Vísindafélags íslendinga.
margir. Það er engin þörf á því
að 200 manns hlaupi til í hvert
skipti sem gos hefst. En ég hef
nú séð ýmis gos, mest fyrir for-
vitni sakir“
- Hver er sérgrein þín í jarð-
fræði?
„Ég er bergfræðingur, og hef
fengist við rannsóknir á því sem
úr þessum gosum hefur komið.“
- Gefst ykkur jarðvísinda-
mönnum oft tækifæri til að pred-
ika fræðin yfir almenningi?
„Oftar en menn halda, því fjöl-
mörg félög hafa staðið
fyrir jarðfræðifyrir-
lestrum, t.d. Náttúru-
fræðifélagið, Ferðafé-
lagið og Jöklarann-
sóknafélagið, svo nokk-
ur séu nefnd. En fyrirlestraröðin
nú er reyndar alveg sérstök og
þátttakan hefur verið góð. Svo
góð raunar að til stendur að
endurtaka nokkra fyrirlestranna."
- Hafa Islendingar mikinn
áhuga á jarðfræði?
„Hann er talsverður og örugg-
lega miklu meiri en víðast hvar
annars staðar. Nálægðin við nátt-
úruna skiptir þar miklu, svo og
hversu dugleg eldri kynslóð jarð-
fræðinga var að kynna almenningi
sín fræði, allt frá Þorvaldi Thor-
oddsen og Jónasi Hallgrímssyni,
sem skrifaði um jarðfræði í Fjölni,
og til Sigurðar Þórarinssonar.
Núna hafa fjölmiðlar tekið við
þessu hlutverki, eru orðnir millilið-
ur fræðinga og almennings, sem
sást t.d. greinilega í gosinu í
Vatnajökli í haust.“
Meiri jarð-
fræðiáhugi en
annars staðar