Morgunblaðið - 19.04.1997, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 19. APRÍL 1997 15
VIÐSKIPTI
Árið 1996 varð annað metárið í röð hjá Sparisjóði Reykjavíkur og nágrennis
Sparísjóðimir með meira
eigið fé en Landsbankinn
Morgunblaðið/Kristinn
JON G. Tómasson, stjórnarformaður SPRON í ræðustóli á aðal-
fundi sparisjóðsins í gær.
ÁRIÐ 1996 var annað metárið í röð
hjá Sparisjóði Reykjavíkur og ná-
grenni og árangur varð betri en
áætlanir gerðu ráð fyrir á flestum
sviðum starfseminnar. Hagnaður
ársins nam 121 milljón króna á
móti 116 milljónum árið áður. Arð-
semi eigin fjár sparisjóðsins varð
12,6% sem er heldur betri árangur
en áætlanir gerðu ráð fyrir, en í
þeim var stefnt að 12% arðsemi.
Eigið fé allra sparisjóðanna í lok
árs 1996 nam samtals 6,7 milljörð-
um króna og er nú meira en allra
annarra aðila í bankakerfinu. Eigið
fé Landsbankans nam 6,6 milljörð-
um og er þó oftalið um 200 milljón-
ir vegna eftirlaunaskuldbindinga
sem eftir er að gjaldfæra. Eigið fé
íslandsbanka var 5,4 milljarðar og
Búnaðarbankans 4,2 milljarðar, að
því er fram kom í ræðu Guðmundar
Haukssonar, sparissjóðsstjóra
SPRON, á aðalfundi sparisjóðsins
sem haldinn var í gær.
Velgengni sparisjóðanna
þyrnir í augum margra
Guðmundur sagði að sparisjóðun-
um hefði vegnað vel undanfarin ár
og væri það þyrnir í augum margra.
„Þeir hafa því reynt að gera rekstr-
arform sparisjóðanna tortryggilegt
og nægir í því sambandi að vitna
til ítrekaðra ummæla forystumanna
Landsbanka íslands að undanförnu.
í máli þeirra hefur gætt mikils mis-
skilnings á málefnum sparisjóðanna
sem nauðsynlegt er að leiðrétta.
Þannig hafa þeir sagt að sömu rök
séu fyrir því að einkavæða sparisjóð-
ina og ríkisbankana og hafa látið
að því liggja að sömu tengsl séu
milli sparisjóða og sveitarfélaga ann-
arsvegar og ríkisbanka og ríkissjóðs
hins vegar.“
Og Guðmundur benti á þijár meg-
inástæður sem nefndar hefðu verið
fyrir einkavæðingu. „í fyrsta lagi
að skapa ríkissjóði tekjur sem falla
til við sölu eigna. I öðru lagi að
minnka ábyrgð og áhættu ríkissjóðs
af þátttöku í atvinnurekstri. í þriðja
lagi að jafna samkeppnisstöðu á
markaði, en ríkisfyrirtæki hafa beint
og óbeint notið góðs af eignaraðild
ríkissjóðs. Við sölu ríkissjóðs á
Landsbanka og Búnaðarbanka ættu
þessi markmið t.a.m. öll að nást.
Ef rekstrarformi sparisjóðanna
yrði breytt myndi hins vegar ekkert
af þessum markmiðum nást, því ríki
eða sveitarfélög eiga ekki sparisjóð-
ina og fengju engar tekjur við það
að rekstrarformi sparisjóðanna yrði
breytt. Ríki og sveitarfélög bera
enga ábyrgð á rekstri sparisjóðanna
og þeir njóta ekki neins samkeppnis-
forskots á markaðnum, þótt sveitar-
félögin hafi rétt til að tilnefna fuli-
trúa í stjórnir sparisjóðanna. Þeir
byggja rekstur sinn á eigin gæðum
og styrkleika, ekki ríkissjóðs eða
sveitarfélaga."
Bankakerfið verður af
300-400 milljóna tekjum
Guðmundur vék ennfremur í ræðu
sinni að tveimur atriðum í reglugerð-
ar- og lagaumhverfí sparisjóðanna
sem hann sagði íþyngja íslenskum
innlánsstofnunum, þ.e. bindiskyldu
innlánsstofnana og stimpilgjöldum.
„Hjá sparisjóði Reykjavíkur og
nágrennis er bundið fé í Seðlabanka
íslands nú um 350 milljónir króna.
Ef sparisjóðurinn hefði þetta fé tii
ráðstöfunar og lánaði það til við-
skiptamanna sinna yrðu vaxtatekjur
hans 15-20 milljónum króna meiri á
ári. Sé þetta yfirfært á allt banka-
kerfið má ætla að bankar og spari-
sjóðir verði af 300-400 milíjóna
króna vaxtatekjum á ári vegna þess-
ara reglna um bindiskyldu.
Erlendis eru reglur um bindi-
skyldu breytilegar frá einu landi til
annars en almenn þróun er í þá átt
að lækka verulega eða fella alveg
niður slíkar reglur og hefur það þeg-
ar verið gert í ýmsum nálægum ríkj-
um. Bankastofnanir sem ekki þurfa
að binda fé sitt með þeim hætti sem
að ofan greinir hafa að sjálfsögðu
samkepppisforskot í alþjóðlegri sam-
keppni. íslenskir bankar og spari-
sjóðir standa frammi fyrir ójafnri
stöðu hvað þetta snertir því margir
þeir aðilar sem lána fé til íslands
geta boðið lægri vexti þar sem eng-
in bindiskylda er í þeirra heimaríki."
Einn ósanngjarnasti
skattur á Islandi
Um stimpilgjöld sagði Guðmundur
að þessi skattur væri mjög hár við
ríkjandi aðstæður. „Hann truflar
verulega eðlilegt flæði fjármagns og
þar með vaxtamyndun á einstökum
tegunda fjárskuldbindinga. Hann er
í einu orði sagt tímaskekkja sem
verður að leiðrétta. Þá njóta erlend-
ir aðilar góðs af þessum skatti því
hann nær aðeins yfir lán sem veitt
eru af íslenskum flármálastofnun-
um. Taki íslensk fyrirtæki eða ein-
staklingar lán hjá erlendum banka
fellur ekki til stimpilgjald á þann
gjörning. Hér er því um hreina mis-
munun að ræða og er svo komið að
íslensk fyrirtæki setja þetta fyrir sig
við töku stórra lána.
Þessu til viðbótar má síðan benda
á að stimpilgjaldið er trúiega einn
ósanngjarnasti skattur á Islandi í
dag. Mörg stærstu fyrirtækja lands-
ins, sem sækja lánsijáröflun sína að
stórum hluta til beint erlendis frá,
þurfa ekki að greiða þetta gjald.
Einnig eru sérákvæði í lögum fjölda-
margra aðila sem undanskilja þá frá
þessum skatti. Eftir stendur að hin-
ir sem ekki eru í hópi þeirra sem
að framan er getið, þurfa að greiða
þennan háa skatt. í þessum hópi eru
t.d. heimilin í landinu. Það er erfitt
að átta sig á hvers vegna ríkissjóður
er að hagnast á lánum sem heimilin
þurfa að taka vegna tímabundinna
erfiðleika. Erlendis hefur þessi
skattur víða verið felldur niður eða
a.m.k. lækkaður verulega þannig að
hann er aðeins brot af þeim tölum
sem við búum við.“
Þeir Jón G. Tómasson, Hjalti Geir
Kristjánsson og Þorgeir Baldursson
voru endurkjörnir í stjórn sparisjóðs-
ins á fundinum, en fulltrúar Reykja-
víkurborgar í stjórn eru þau Hildur
Petersen og Siguijón Pétursson.
Á fundinum var samþykkt að
greiða 15% arð af stofnfjárbréfum.
VIS náði sínum besta
árangri í fyrra
Hagnaður
nam alls
tæplega 307
milljónum
HAGNAÐUR Vátryggingafélags ís-
lands hf. (VÍS) nam alls um 306,8
milljónum króna á síðastliðnu ári og
er það besti árangurinn frá stofnun
félagsins. Árið 1995 nam hagnaður-
inn um 226 milljónum.
Aukinn hagnaður félagsins skýr-
ist nær einvörðungu af lægri tekju-
og eignarsköttum, en þeir námu 4,5
milljónum í fyrra borið saman við
84 milljónir árið áður. Þannig nam
hagnaður af reglulegri starfsemi 311
milljónum á sl. ári, en 310 milljónum
árið á undan, að því er fram kemur
í ársskýrslu_ sem lögð var fram á
aðalfundi VÍS í gær.
Iðgjöld ársins námu alls 4.622
milljónum króna og tjón ársins 4.168
milljónum. Bókfært eigið fé félags-
ins nam um 1.579 milljónum í árslok
1996.
Iðgjöld lækkuð um 23-30%
Fram kemur í frétt frá VÍS að
félagið hafi lækkað iðgjöld í ábyrgð-
artryggingum bifreiða á árinu um
23-30% og einnig lækkuðu iðgjöld í
kaskótryggingum bifreiða. Tekjur
hafa lækkað sem þessu nemur, en
samkeppnisstaða félagsins batnað
að sama skapi svo og hagur neyt-
enda. Þá voru iðgjöld ýmissa annarra
greina lækkuð í lok ársins, m.a. í
F+ fjölskyldutryggingunni og heimil-
istiyggingum, en rekstraráhrifa þess
gætir fýrst árið 1997.
VÍS keypti á árinu 1996 öll hluta-
bréf sænska vátryggingafélagsins
Skandia hf. og fylgdu öll hlutabréf
í dótturfyrirtækjum með í kaupun-
um. Rekstur og efnahagur Vátrygg-
ingafélagsins Skandia var sameinað-
ur VÍS frá 1. október 1996 og gætir
rekstraráhrifa sameiningarinnar frá
þeim tíma í ársreikningnum.
Aðalfundur Líftryggingafélags ís-
lands var sömuleiðis haldinn í gær
og kom þar fram að hagnaður nam
um 34 milljónum. Iðgjöld ársins
námu tæplega 150 milljónum og var
eigið fé í árslok 304 milljónir. Félag-
ið keypti á árinu öll hlutabréf í Líf-
tryggingafélaginu Skandia og var
rekstur félaganna sameinaður frá
1. október. sl.
Á aðalfundinum var samþykkt að
greiða 10% arð til hluthafa. Sam-
þykkt var að auka hlutafé félagsins
um 11,1% með útgáfu jöfnunarhiuta-
bréfa. Aðalfundinum var frestað um
óákveðinn tíma þegar kom að kjöri
stjórnar og verður boðað til fram-
haldsfundar til að kjósa nýja stjórn.
Samvinnuferðir-Landsýn stefna að skráningu á VÞI
Afkoman batnaði
um rúm 30%
REKSTRARHAGNAÐUR Sam-
vinnuferða-Landsýnar, þ.e. hagnað-
ur fyrir fjármagnsgjöld og skatta,
nam 60,1 milljón króna á síðasta
ári og jókst um 30,3% frá árinu
1995, en þá nam rekstrarhagnaður-
inn 46,5 milljónum króna. Hagnaður
ársins nam 38,5 milljónum króna á
síðasta ári en nam 36,9 milljónum
króna árið 1995.
Velta félagsins nam 1.537 milljón-
um króna árið 1996 en nam 1.329
milljónum króna árið á undan. Alls
voru rekstrargjöld félagsins 1.476,2
milljónir á síðasta ári en voru
1.282,8 milljónir árið 1995.
Að sögn Kristjáns Gunnarssonar,
fjármálastjóra Samvinnuferða-
Landsýnar, er stefnt að 36 milljóna
króna hlutafjárútboði hjá félaginu
fljótlega eftir aðalfund sem haldinn
verður nk. þriðjudag, en Samvinnu-
ferðir-Landsýn eiga ónýtta heimild
til að auka hlutafé fyrittækisins um
36 milljónir króna. „Astæðurnar fyr-
ir því að við ætlum að nýta okkur
heimild til hlutafjáraukningar eru
m.a. þær að við stefnum á að auka
markaðssóknina erlendis. Við opn-
uðum markaðsskrifstofu í Kaup-
mannahöfn á síðasta ári og hugsum
til frekari landvinninga í þeim efn-
um. Sú aukning sem hefur orðið hjá
félaginu á tveimur síðustu árum í
sölu sólarlandaferða, en hún var
100% á milli áranna 1995 til 1996
og er um 50% frá síðasta ári til árs-
ins 1997, hefur kallað á meiri fyrir-
framgreiðslu til hótela o.fl. aðila er-
lendis þannig að reksturinn þarf
hreinlega meira fé. Því er heldur
ekki að leyna að við stefnum að því
að skrá félagið á Verðbréfaþingi
íslands og í þessu útboði verður
reynt að fjölga hluthöfum þannig
að hægt verði að uppfylla kröfur sem
þar eru gerðar um fjölda hluthafa.
Ef af því verður er Samvinnuferðir-
Landsýn fyrsta ferðaskrifstofan sem
er skráð á Verðbréfaþingi íslands.“
Hluthafar í Samvinnuferðum-
Landsýn eru 118 talsins og eiga
Eignarhaldsfélagið Alþýðubankinn
22,73%, Vátryggingafélag íslands
Sam i/lniiiitepðír-L anúsja - ks'
Úr reikningum ársins 1996
Rekstrarreikningur Miiijónir króna 1996 1995 Breyting
Rekstrartekjur 1.536,8 1.329,2 +15,6%
Rekstrargjöld 1.476.2 1.282.8 +15.1%
Rekstrarhagnaður 60,6 46,5 +30,5%
Fjármunatekjur og (fjármagnsgjöld) (9,2) (8,2) +11,9%
Hagnaður fyrir tekjuskatt 51,0 38,1 +34,0%
Hagnaður ársins 38.5 36.9 +4.3%
Éfnahaqsreikningur 31. desember 1996 1995
| Eignir: | Milljónir króna
Veltufjármunir 343,8 275,8 +24,7%
Fastafjármunir 163,1 147,7 +10,4%
Eignir samtals 506,9 423,5 +19,7%
I Skuldir oo eioið té: \ Milljónir króna
Skuldlr 291,4 275,3 +5,8%
Eigið fé 215.5 148.2 +45.4%
Skuldir og eigið fé samtals 506,9 423,5 +19,7%
Sióðstrevmi Veltufé frá rekstri 56,7 49,6 +14.4%
21,07% og Olíufélagið 15,27%. Aðrir
hluthafar eiga minna en 10%, en
heildarhlutafé félagsins er 158 millj-
ónir króna. Á aðalfundi félagsins
verður lagt til að hluthafar fái
greiddan 10% arð.