Morgunblaðið - 19.04.1997, Blaðsíða 28

28 LAUGARDAGUR 19. APRÍL 1997
MORGUNBLAÐIÐ

STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
VAXANDIHAGSÆLD
UTREIKNINGAR Þjóðhagsstofnunar á helztu hag-
stærðum í kjölfar almennra kjarasamninga sýna,
að markmið þeirra um kaupmáttaraukningu næstu þrjú
árin munu standast að öllu óbreyttu. Þeir fela í sér
10-12% kaupmáttaraukningu án þess að verðbólga fari
úr böndunum. Spáð er, að hún verði 2,5-3% að meðal-
tali á þessu tímabili. Hagvaxtaraukning verður mjög
mikil, eða 3,5-4% á ári næstu ár, en 3% að meðaltali
á fimm ára tímabili. Atvinnuleysi mun fara ört minnk-
andi.
Þessar tölur sýna, að landsmenn munu búa við stór-
aukna hagsæld fram yfir aldamót. Hagvöxtur á árinu
1996 var sá mesti, sem orðið hefur hér á landi í ára-
tug, eða 5,7%. Kaupmáttaraukning tveggja síðustu ára
er alls um 8%. Horfur eru því á, að frá árinu 1995 til
ársins 2000 aukizt kaupmáttur um fimmtung. Lífskjör
þjóðarinnar munu því batna meira en dæmi eru til síð-
ustu áratugina og er það sérstakt fagnaðarefni eftir
áralangt og erfitt samdráttarskeið.
Ýmsar hættur þarf þó að forðast til að þessi bjarta
mynd efnahagsmála rætist. Þjóðhagsstofnun telur, að
næstu misserin verði mikið álag á hagkerfinu og ráðstaf-
anir verði að gera til að draga úr því. í kjölfar samning-
anna og þenslu vegna stóriðjuframkvæmda þurfi aðhald
til að koma í veg fyrir, að verðbólgan fari á skrið. Þar
skipti mestu, að festa verði í ríkisfjármálum og við
gerð fjárlaga þurfi að halda aftur af þjóðarútgjöldum
og auka þjóðhagslegan sparnað. Sérstaklega sé þetta
nauðsynlegt á árinu 1998, þegar stóriðjuframkvæmdir
eru í hámarki.
Sagan sýnir, að íslendingum hættir til að fara offari
í góðæri og eyða efnahagslegum ávinningi fyrirfram.
Nú er því brýnt, að landsmenn læri af reynslunni svo
bjartsýnisspárnar gangi eftir. Líkur eru á því, að við-
skiptahallinn aukist, en það þýðir í raun, að landsmenn
safna skuldum utanlands. Kröfur hvers kyns þrýstihópa
á hendur ríkissjóði fara vaxandi á sama tíma og nauð-
syn ber til að eyða hallanum og skila rekstri ríkisbúskap-
arins með afgangi til að grynnka á skuldum. Beita
þarf ströngu aðhald í verðlagsmálum tii að varðveita
kaupmátt og halda verðbólgu innan hæfilegra marka.
Það hlýtur að vera eitt mikilvægasta verkefni stjórn-
valda næstu misserin að tryggja, að þróun efnahags-
og fjármála fari ekki úr böndunum og treysta þannig
lífskjarasókn þjóðarinnar.
FJÁRFESTING
ERLENDIS
STJÓRNVÖLD hafa undanfarið hvatt íslenzk fyrir-
tæki til fjárfestinga erlendis. Það hafa og mörg
þeirra gert með góðum árangri. En vanda veldur, að
erfiðir skattalegir þröskuldar eru á vegi viðkomandi.
Geir A. Gunnlaugsson, forstjóri Marels, segir í viðtali
við Morgunblaðið sl. fimmtudag:
„Þar má nefna að íslenzkum fyrirtækjum erlendis er
nánast gert ókleift að flytja arð dótturfyrirtækja hingað
til íslands. Ef fyrirtækin gera það verða þau að borga
allt að 60% af hagnaðinum í skatta. Fyrst í þvf landi,
sem dótturfyrirtækið starfar, og síðan hér heima . . . í
allflestum nágrannalöndum okkar geta menn flutt arð
milli fyrirtækja án þess að hann sé tvískattaður. Þetta
á ekki aðeins við um flutning arðs á milli landa heldur
einnig hér innanlands . . .“
Fjárfesting og fyrirtækjarekstur utan landsteina er
og verður í vaxandi mæli hluti af lífsbaráttu einstakl-
inga og þjóðar. Við verðum að laga löggjöf okkar og
viðhorf að þeim veruleika. Marel hefur náð undraverðum
árangri í útflutningi á tæknibúnaði fyrir sjávarútveg
undanfarin ár og rekur eigin fyrirtæki í nokkrum lönd-
um austan hafs og vestan. Sífellt fleiri íslenzk fyrir-
tæki hasla sér völl utanlands um þessar mundir, ekki
sízt hugbúnaðarfyrirtæki, og verður þessi starfsemi
þeirra æ viðameiri er fram líða stundir. Full ástæða er
því fyrir stjórnvöld að taka tillit til ábendinga forstjóra
Marels og tryggja samkeppnisstöðu íslenzkra fyrirtækja
jafnt í skattamálum sem á öðrum sviðum.
Fjármálaráðherra um samtrygginguna í lífeyris
Grundvallaratrii
greiða lágmarksic
Nokkuð á annan tug
þingmanna tjáðu sig um
lagafrumvarp um
skyldutryggingu lífeyris-
réttinda og fylgdist
Jóhannes Tómasson
með umræðunni. Kom
fram stuðningur við
frumvarpið úr herbúðum
stjórnarandstöðu og
andstaða við það hjá
stjórnarþingmanni.
Margir þingmenn töldu
brýnt að afgreiða málið
á þessu þingi.
Fjarmalaraðherra
mælti fyrir frumvarpi um
skyldutryggingu lífeyris-
réttinda og starfsemi líf-
eyrissjóða á Alþingi gær og lagði
til að því yrði vísað til efnahags-
og viðskiptanefndar og annarrar
umræðu. Fjölmargir þingmenn
fögnuðu frumvarpinu en vildu sjá
á því breytingar en Árni Mathiesen
þingmaður Sjálfstæðisflokksins
kvaðst ekki geta stutt það.
í upphafi máls síns sagði fjár-
málaráðherra að framtíð lífeyris-
sjóðakerfisins hefði verið í óvissu
allt fram á þennan áratug og fyrir
aðeins 15 árum hefði flest bent til
þess að markmið þess næðust ekki
og það myndi liðast sundur. Fjár-
hagsstaða þeirra hefði hins vegar
gjörbreyst og teldist nú viðunandi.
Ráðherra fjallaði um helstu atriði
frumvarpsins sem alls er 60 grein-
ar með ítarlegri greinargerð. Þá
ræddi hann nokkuð aðdraganda
frumvarpsins: „Eins og öllum er
kunnugt var upphaflega gert ráð
fyrir því við undirbúning þessa
máls að einstaklingar í lífeyrissjóð-
um ættu þess kost að uppfylla sam-
tryggingaskyldu sína með ákveð-
inni fjárhæð, 10.000 krónum á
mánuði, enda greiddu þeir það sem
á 10% lágmarksiðgjald vantaði í
lífeyrissparnað og hann væri sér-
eign hvers einstaklings. í viðtölum
kom fram að fulitrúar ASÍ og VSÍ
lögðu á það áherslu að þeir hefðu
fullt forræði í lífeyrisiðgjöldum sem
byggðust á kjarasamningum burt-
séð frá fjárhæðum. Forsætisráð-
herra gaf af því tilefni út yfirlýs-
ingu um að forræði hinna almennu
lífeyrissjóða á 10% sameiginlegu
framlagi vinnuveitenda og laun-
þega yrði tryggt í þeirri löggjöf sem
var í undirbúningi.“
Ráðherra sagði ríkisstjórnina þó
hafa íhugað að hafa í__________
frumvarpinu heimild fyrir
stjórnir Iífeyrissjóða til að
setja í samþykktir sínar
ákvæði sem gæfu sjóðsfé-
lögum kost á skiptingu
lífeyrisiðgjalda milli sam-
FRIÐRIK Sophusson fjármálaráðherra mælti fyrir frumvarpi um sk
AJþingi í gær.
frumvarpinu að greitt sé lágmarks-
iðgjald til samtryggingar fyrir alla
sem eru á vinnumarkaði. Þeir sem
greiða eingöngu til séreigna-
nu
Fjármagn
sjóðanna
eykst um 50
milljarða á ári
eignar og séreignar. Með því væri
forræði hinna almennu lífeyrissjóða
tryggt en á lokastigi hafi ríkis-
stjórnin ákveðið að taka þetta
ákvæði út en freista þess á síðari
stigum að leita málamiðlunar.
Lágmarksiðgjald
til samtryggingar
„Eins og margoft hefur komið
fram er það grundvallaratriði í
sjóða verða því jafnframt að gerast
aðilar að nýjum eða þegar starf-
andi samtryggingasjóði. Skylda
allra til að taka þátt í samtrygg-
ingu að ákveðnu marki er nauðsyn-
leg forsenda þess að hægt sé að
tengja saman lífeyrissjóðakerfið og
almannatryggingakerfið á réttlát-
an og skilvirkan hátt. Ekki verður
á móti því mælt að það er mikil
umbreyting og langt gengið að
þeim sem hingað til hafa getað
fullnægt lagaskyldu sinni með aðild
að séreignasjóði eingöngu, verður
nú gert að greiða 10% í samtrygg-
ingasjóð algjörlega án tillits til fjár-
hæðar.
Þessi sjónarmið sem hér hafa
verið rædd þarf þingnefndin að
skoða í því skyni að finna ásættan-
lega og viðunandi lausn. Ég tel
nauðsynlegt að athugað sé hvernig
hægt sé að samræma aukna mögu-
leika sjóðsfélaga til að velja sér líf-
eyrissparnaðarform án þess að
ganga á forræði almennu lífeyris-
sjóðanna sem starfa á grundvelli
kjarasamninga eða sérlaga. Náist
ekki samkomulag um það þarf að
kanna hvort lífeyrissparendur utan
kjarasamningakerfisins eigi að
njóta rýmri sjálfsákvörðunarréttar
en hinir eins og þeir hafa reyndar
________ gert hingað til.“
Sagði Friðrik Sophus-
son að til að forðast allan
misskilning myndi ríkis-
stjórnin standa við yfir-
lýsingu forsætisráðherra
1 sem hann gaf í nafni rík-
isstjórnarinnar um forræði al-
mennu Iífeyrissjóðanna á 10%
MEÐAL þeirra þingmanna sem
skipuðum þingsal voru þeir Stein
ur Jón
framlagi launþega og atvinnurek-
enda til sjóða sem þeir hafa samið
um.
í lokin sagði ráðherrann að beita
yrði einkum þremur atriðum til að
tryggja framtíðarlífskjör í landinu;
að koma í veg fyrir að halli sé á
ríkissjóði; að tengja saman bóta-
kerfi almannatrygginga og lífeyris-
sjóðakerfið en til að svo mætti
verða þyrftu allir að taka þátt í
samtryggingunni að ákveðnu
marki; að hafa lagareglur sem gefi
fólki möguleika á því að leggja
meira til hliðar á starfsævinni en
gert sé í dag og þetta frumvarp
væri grundvöllur þess.
Jón Baldvin Hannibalsson kvaðst
mæla með frumvarpi sem tryggði
að loforð forsætisráðherra í tengsl-
um við kjarasamninga standi en til
þess yrði að gera nokkrar breyting-
ar á frumvarpinu. Sagði hann að
skoða þyrfti frumvarpið út frá rétti
og kjörum launþega þar sem lífeyr-
isréttindi væru hluti af heildarkjör-
um launþega. Þingmaðurinn kvaðst
vilja leiðrétta atriði sem hann hefði
haldið fram varðandi skerðingu á
almannatryggingabótum vegna
greiðslu úr séreignasjóðum en það
breytti í engu kjarna málsins í sam-
anburði á sameignar- og séreignar-
sjóði. Séreignasjóðir byðu ekki
uppá áfallatryggingar og ef menn
vildu þær yrði að kaupa þær sér-
staklega en gerðu menn það ekki