Morgunblaðið - 01.08.1997, Blaðsíða 22

22 FÖSTUDÁGUR 1. ÁGÚST 1997
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
LISTRÆNAR myndir hafa lík-
lega sjaldan eða aldrei átt jafn
erfitt uppdráttar og nú um
I stundir hvað varðar dreifingu
og sýningar i kvikmyndahús-
um. Fyrir 30 árum voru mynd-
ir kvikmyndahöfunda á borð við Antoni-
oni, Godard, Ray og Ozu séðar af miklum
fjöida manns og enn vinsælli voru mynd-
ir höfunda á borð við Fellini, Truffaut,
Bergman og Kurosawa. Nú er öldin önn-
ur. Þeir sem fást við gerð listrænna
mynda nú á tímum þekkjast varla nema
i ákaflega þröngum kvikmyndahátíðar-
hópum: Abbas Kiarostami frá íran, Hsiou-
hsien frá Tævan og Wong Kar-wai frá
Hong Kong. Myndir þeirra komast ekki
nema í afar takmarkaða dreifingu og eru
næstum eingöngu bundnar við kvik-
myndahátíðir. Það er helst að myndir
Spánverjans Pedro Almodóvars og Kín-
verjans Zhang Yimou hafi fengið almenna
dreifingu í kvikmyndahús hin síðustu
misseri.
BANDARÍSKA kvikmynda-
tímaritið Film Comment birti
nýlega könnun sem gerð var
á meðal 83 kvikmyndagerð-
armanna, gagnrýnenda og
framkvæmdastjóra kvik-
myndahátíða í Bandaríkjunum um hvaða
myndir gerðar utan Bandaríkjanna sem
ekki eru á engilsaxnesku og ekki hafa
fengið dreifingu vestra, væri bráðnauð-
synlegt að sjá. Alls komust 25 kvikmynda-
gerðarmenn frá ellefu löndum á lista yfir
þær 30 myndir sem oftast voru nefndar
í könnuninni og fjögur lönd áttu flesta
fulltrúana, Frakkland, Hong Kong, íran
og Taiwan. Á meðal þeirra sem þátt tóku
í könnunninni voru gagnrýnendurnir
David Ansen hjá Newsweek og Janet
Maslin hjá The New York Times, Richard
Corliss hjá Time, Terence Rafferty hjá
The New Yorker og Andrew Sarris hjá
New York Observer. í efsta sæti listans
er mynd Jean-Luc Godards, „Nouvelle
Vague“ frá árinu 1990 með 439 stig. í
öðru sæti er „Les amants du pont neuf“
eftir Leos Carax, gerð i Frakklandi árið
1991 með 433 stig og í þriðja sæti er Og
lífíð heldur áfram eftir Kiarostami frá
íran með 425 stig. Alls voru nefndar um
300 myndir í könnuninni og sá leikstjóri
sem fékk fíest stigin samanlagt var Iran-
inn Abbas Kiarostami.
í Bandaríkjunum er stærsti kvikmynda-
markaður í heimi og fjöldi dreifíngarað-
ila sérhæfir sig í sýningum á listrænum
myndum. En eins og aðrir þurfa þeir að
MYNDIRNAR
SEM EKKIERU
SÝNDAR
Listrænar kvikmyndir eiga erfítt með að fá dreifingu í
Bandaríkjunum og víðar og virðast þeir erfiðleikar sífellt
vera að aukast. Arnaldur Indriðason skoðaði lista yfír
30 listrænar myndir sem hafa ekki komið fyrir sjónir
margra en mælt er eindregið með að sem flestir sjái.
reka sín fyrirtæki með
hagnaði og Film Com-
ment segir að ein helsta
ástæða þess að myndirn-
ar, sem oftast voru
nefndar í könnuninni,
hefðu ekki fengið dreif-
ingu í Bandaríkjunum
væri sú að dreifingarað-
ilarnir héldu sig ekki
geta hagnast á þeim.
Segir blaðið koílega
þeirra í Evrópu ekki
standa sig hótinu skár
að undanskiidum dreif-
ingaraðilum í Frakklandi
og því gefur listinn
nokkra vísbendingu um
hvemig málum er háttað utan Bandaríkj-
anna einnig. Richard Pena, framkvæmda-
stjóri kvikmyndahátiðarinnar í New York
og einn af þeim sem þátt tóku í könnun-
inni, segir hluta vandans liggja í því að
kvikmyndahúsin, sem sérhæfa sig i sýn-
ingum á listrænum myndum í Bandaríkj-
unum hafa einbeitt sér að því að sýna
myndir óháðu bandarísku kvikmynda-
gerðarmannanna og aðrar listrænar
myndir sem eru með ensku tali. Enskan
er að verða allsráðandi á listræna mark-
aðnum einnig og það er ein ástæða þess
að í könnuninni mátti ekki hafa myndir
sem gerðar em á ensku. Þær urðu að
vera á annarri tungu. Þannig datt út af
listanum mynd eins og
Barnið í Macon eftir
Peter Greenaway, sem
ekki hefur verið dreift
vestra. Nýja myndin
hans Antonionis, „Ident-
ifícation of a Woman"
með John Malkovich er
ekki á listanum af hún
er of ný (Antonioni á
eldri mynd í sjötta sæti
listans, Handan skýj-
anna) en könnunin náði
aðeins til þeirra mynda
sem gerðar voru eftir
árið 1990 og ekki mátti
nefna myndir gerðar á
þessu ári og seint á síð-
asta ári þ\í enn hefur varla reynt á það
til hlýtar hvort þær hljóti dreifingu í
Bandarikjunum eða ekki.
AMEÐAL mynda sem ekki
höfðu fengið dreifingu í
Bandaríkjunum þegar könn-
unin hófst vora Neðanjarðar
eftir Emir Kusturica og
* „Ulysses’ Gaze“ eftir Grikkj-
ann Theo Angelopoulos. Þær voru komn-
ar upp í rúmlega 160 stig í könnuninni
þegar þær fengu skyndilega dreifinga-
raðila og duttu út.
Listinn yfir þær 30 myndir sem fólk
EIN af hinum óséðu myndum
á lista Film Comment, Sumar-
saga eftir Eric Rohmer.
ætti að sjá hvað sem það kostar lítur svona
út: 1. Nouvelle Vague, Godard,
Sviss/Frakkland 1990. 2. Les amants du
pont neuf, Carax, Frakkland 1991. 3. Og
lifið heldur áfram, Kiarostami, íran 1992.
4. Kalt vatn, Olivier Assayas, Frakkland,
1994. 5. „Drifting Clouds", Aki Kauri-
smaki, Finnland 1996.6. Handan skýj-
anna, Antonioni, Ítalía 1995. 7. Nærmynd,
Kiarostami, íran 1990.8. Brúðumeistar-
inn, Hou Hsiao-hsien, Taiwan 1993.9.
Quince Tree Sun, Victor Erice, Spánn
1992.10. Dalur Abrahams, Manoel de
Oliveira, Portúgal 1993.11. Bless, suðrið,
bless, Hsiao-hsien, Japan/Taiwan 1996.
12. Kúla í hausinn, John Woo, Hong Kong
1990.13. The Suspended Step of the
Stork, Theo Angelopoulos, Grikkland
1991.14. A Brighter Summer Day, Ed-
ward Yang, Taiwan 1991.15. Aska
tímans, Wong Kar-wai, Hong Kong 1991.
16. Sumarsaga, Eric Rohmer, Frakkland
1996.17. Villtir dagar, Kar-wai, Hong
Kong 1991.18. Raddir tunglsins, Federico
Fellini, ítalia 1990.19. Leikkona, Stanley
Kwan, Hong Kong 1991.20. Madadayo,
Akira Kurosawa, Japan 1993.21. Le
Carcu, Maurice Pialat, Frakkland 1995.
22. Fallnir englar, Kar-wai, Hong Kong
1996.23. Petits arrangements avec les
morts, Pascal Ferran, Frakkland 1994.
24. Smoking/No Smoking, Alain Resnais,
Frakkland 1994.25. Stund sakleysisins,
Mohsen Makhmalbaf, íran 1996.26. Sala-
am Cinema, Makhmalbaf, íran 1995.27.
D’est, Chantal Akerman, Frakk-
land/Belgía/Portúgal, 1993.28. Lisbon
Story, Wim Wenders, Þýskaland 1994.29.
Whispering Pages, Alexandr Sokurow,
Rússland/Þýskaland 1993.30. The Trou-
bles We’ve Seen, Marcel Ophuls, Frakk-
land 1994.
Ein af þeim tillögum sem settar eru
fram með kynningu á listanum í Film
Comment er að stóru kvikmyndakeðjurn-
ar í Bandaríkjunum taki einn eða tvo sali
í hveiju fjölsalabiói undir sýningar á list-
rænum myndum að utan svo þroska megi
smekk fyrir góðum myndum og byggja
upp áhuga og áhorfendahóp sem hefur
önnur áhugamál en skemmtimyndir frá
Hollywood. Nú, þegar áherslan er alltaf
að aukast á sífellt stærri og innihalds-
lausari, tölvustýrðar sumarmyndir og af-
þreyingarmyndir sem eiga að taka inn
metfé á mettíma, kafna listrænar myndir
eins og þessar hér að ofan mjög auðveld-
Iega. Áhorfendahópurinn hlýtur að fara
minnkandi eftir því sem minna framboð
er af listrænum myndum og fólk missir
niður þekkingu sína á listrænum mynd-
um, höfundum þeirra og yrkisefnum.
Sætabrauðs-
drengur á
sundskýlu
KVIKMYNPIR
K r i n g I u bí ó
FRUMSKÓGARFJÖR
„JUNGLE 2 JUNGLE“ ★ '/2
Leikstjóri: John Pasquin. Aðalhlut-
verk: Tim Allen, Lolita Davidovich,
Martin Short, JoBeth Williams.
Byggð á frönsku myndinni Indíáni í
stórborginni. Walt Disney. 1997.
BANDARÍSKA gamanmyndin
Frumskógarfjör er endurgerð ný-
legrar franskrar gamanmyndar.
Hún er um ungan dreng úr frum-
skógum S-Ameríku sem ferðast til
stórborgarinnar, New York í tilviki
bandarísku myndarinnar, en á erfítt
með að aðlaga sig borgarmenning-
unni þótt ýmislegt úr frumskógar-
menningunni verði honum að liði.
Þannig er Frumskógarfjör einskon-
ar vasaútgáfa af Krókódíla-
Dundee. Ólíkt henni er stóri gallinn
við Frumskógarfjörið sá að hún er
leiðinlegust þegar drengurinn úr
afskekktinni er á tjaldinu. Þegar
aðrir fá rúm er fyrst hægt að hlæja.
Leikaraliðið í endurgerðinni
stendur sig misjafnlega. Sjónvarps-
stjarnan Tim Allen leikur föður
drengsins og er ofurstressaður
verðbréfamiðlari með allt niður um
sig í vafasömum kaffíkaupum. All-
en veit hvernig fara á með fyndna
setningu og hentar vel í gamanhlut-
verk. Martin Short er orðinn sér-
fræðingur í móðursýki og getur
verið fyndinn án þess að sýna neitt
nýtt. Lolita Davidovich er prýðileg
sem heimskuleg fegurðardís.
Myndin hefði örugglega heppn-
ast ágætlega ef hún hefði verið um
eitthvað allt annað en lítinn indíána-
strák sem kemur til borgarinnar.
Hún er í það minnsta skemmtileg-
ust þegar hún segir frá fegurðardís-
inni og breskum myndatökuhópi
sem hringsólar í kringum hana og
samskipti Allens og Shorts við rúss-
nesku mafíuna (allt rúmast í kjána-
legum bandarískum gamanmynd-
um eins og þessari) halda uppi því
litla frumskógaríjöri sem er að
fínna í myndinni.
Þar fyrir utan er hún væmin og
tilgerðarleg og skelfíng slöpp saga
um föður og son sem verða sáttir
hvor við annan eftir nokkra sam-
skiptaörðugleika. Allt er það hið
klénasta Hollywooddrama.
Arnaldur Indriðason
Morgunblaðið/Aldís Hafsteinsdóttir
RUTH Stefnis og Gunnar Dal sýna stórar og litríkar myndir í Eden í Hveragerði.
Hveragerði. Morgunblaðið.
GUNNAR Dal og Ruth Stefnis
hafa opnað samsýningu í Eden,
Hveragerði. Á sýningunni sýnir
Gunnar 14 myndir unnar í olíu
en Ruth sýnir myndröðina
Draumsýnir sem samanstendur
af 4 myndum.
Bæði Gunnar og Ruth mála
mjög stórar og litríkar myndir
þannig að heildarsvipur sýning-
arinnar er mjög góður. Þetta er
í fyrsta sinn sem Ruth sýnir opin-
berlega en þessar myndir em
þær fyrstu sem hún málar með
olíulitum. Ruth hefur teiknað og
litað alla ævi en pensillinn og
olíulitirnir hafa ekki heillað fyrr
en nú.
Þetta er önnur sýning Gunnars
Gunnar Dal
og Ruth
Stefnis
sýna í Eden
Dal en hann sýndi sín fyrstu verk
i Eden á síðasta ári. Þá sagði
hann í viðtali við Morgunblaðið
að hann ætlaði aldrei að mála
framar. Aðspurður sagðist hann
hafa gefið það loforð í góðri
meiningu. „Ég uppgötvaði síðan
hve erfitt það er að láta pensilinn
í friði, braut öll loforð og byijaði
að mála aftur.“
Gunnar segir afköst sín sem
listmálara ekki vera mikil. Hann
hafi málað einar 20 myndir um
ævina og það geti tæplega talist
mikið. Hann sé líka yfirleitt mjög
lengi með hveija mynd og taki
þær jafnvel fram aftur og aftur.
Aðspurður segir hann að sér
finnist það miklu félagslegra að
sýna með öðram og það sé ástæð-
an fyrir því að þau Ruth sýni
saman nú.
Sýningin í Eden er opin alla
daga frá klukkan 9:00 til 23:00
en hún stendur til 11 ágúst.