Morgunblaðið - 01.08.1997, Blaðsíða 34

j84 FÖSTUDAGUR 1. ÁGÚST 1997
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
GUNNAR
MARKÚSSON
+ Gunnar Mar-
kússon fæddist
á Eyrarbakka 18.
október 1918. Hann
lést á Sjúkrahúsi
Suðurlands á Sel-
fossi 20. júlí siðast-
liðinn og fór útför
hans fram frá Þor-
lákskirkju 26. júlí.
K Hann Gunnar vinur
okkar fékk ekki að
vera með okkur lengur
og þótt árin væru orðin
78 þá var hann alltaf
síungur og sístarfandi. Honum féll
aldrei verk úr hendi og nú síðustu
vikurnar þótt veikur væri, var hug-
ur hans fijór og lifandi. Við viljum
þakka honum áratuga vináttu og
góðar og glaðar stundir hér í Mið-
felli og heima hjá honum og systur
minni í Þorlákshöfn.
Vorblómin, sem þú vekur öll
vonfógur nú um dal og fjöll,
og hafblá alda og himinskin
hafa mig lengi átt að vin.
Leyfðu nú, drottinn! enn að una
eitt sumar mér við náttúruna,
kallirðu þá, ég glaður get
gengið til þín hið dimma fet.
(Jónas Hallgr.)
Elín og Magnús, Miðfelli.
Á Þorláksmessu á sumri, hinn
20. júlí, kvaddi Gunnar Markússon
bókavörður og fyrrverandi skóla-
stjóri Grunnskólans í Þorlákshöfn
.^þennan heim. Það var táknrænt að
Gunnar skyldi kveðja okkur einmitt
þennan dag en hann hafði á liðnum
árum unnið mjög merkilegt starf
við söfnun á heimildum um Þorlák
helga sem varðveittar eru í bóka-
og minjasafninu Egilsbúð en þar
starfaði Gunnar eftir að hann hætti
sem skólastjóri Grunnskólans. Ekki
kom fólk að tómum kofunum hjá
Gunnari ef það vildi fræðast um
Þorlák helga og var það gjaman
viðkvæðið hjá honum ef spurt var
um Þorlák: „Komdu inn á safn, það
er ekki til sú spuming um Þorlák
helga sem ég ekki á svar við á safn-
inu.“
Fljótlega eftir að ég kom sem
-*.jkólastjóri að Grunnskólanum í
Þorlákshöfn, haustið 1988, kynnt-
umst við Ester Gunnari og Sigur-
laugu konu hans. Fyrir utan það
að kynnast Gunnari sem fyrrver-
andi skólastjóra þá kynntist ég hon-
um einnig mjög vel í gegnum þær
nefndir er við störfuðum saman í.
Sérstaklega eru ofarlega í huga
mínum minningar er við störfuðum
saman í sóknamefnd en á kirkju-
málum öllum tók hann með festu,
virðingu og áræði. Eins er ljóslif-
andi fyrir augum mínum veturinn
og vorið er hann var að undirbúa
40 ára afmæli Þorlákshafnar. Þá
gekk oft á ýmsu og Gunnar lét svo
sannarlega heyra í sér þegar upp-
"^etning á sýningu í skólanum stóð
yfir undir umsjón hans og Ágústu
dóttur hans. Ef eitthvað vantaði þá
heyrðist gjarnan hrópað á gangin-
um í hinum enda skólans með hárri
raust: „Halldór!" „Jón!“ svo að berg-
málaði um húsið.
Gunnar var litríkur persónuleiki,
ákveðinn og fýlginn sér, það voru
ekki allir honum ætíð sammála en
hann var sanngjarn og góður vin-
ur. Grunnskólinn í Þorlákshöfn á
Gunnari mikið að þakka frá vem
hans sem skólastjóri og nú á síðari
(rtímum hafa ófá skólabörnin verið
send í Egilsbúð til að hitta Gunnar
og láta hann segja frá en hann var
hafsjór af þekkingu um Þorláks-
höfn. Ef gesti bar að garði skólans,
t.d. nemendur úr öðrum skólum,
og skipulögð var ferð um byggðar-
lagið, var það ætíð fyrst á dagskrá
að fara í Egilsbúð. Einnig var farin
"^ferð í kirkjuna en eins og áður kem-
ur fram var Gunnari mjög annt um
kirkjuna okkar. Hann
var formaður sóknar-
nefndar og meðhjálpari
um árabil. Heimsókn í
kirkjuna og. að hlusta
á Gunnar segja sögu
kirkjubyggingar í Þor-
lákshöfn eða fræðast
um einstaka kirkju-
hluti var ómetanleg
reynsla bæði fyrir okk-
ur heimamenn og eins
þá nemendur og gesti
sem til okkar hafa
komið.
Með Gunnari er
genginn mikilhæfur
maður sem gustaði um, maður sem
samferðamenn hans munu ekki
gleyma. Gunnar Markússon gat
miðlað mörgum af langri ævi og
mikilli reynslu. Það voru oft nota-
legar stundir þegar Gunnar kom til
mín á skrifstofuna einhverra erinda
eða bara til að spjalla. Mun ég sakna
þessara stunda á komandi árum en
minninguna hef ég og við öll við
Grunnskólann um mætan mann
sem hélt tryggð við skólann, en það
voru fáar leiksýningar, árshátíðir
eða skólaslit þar sem Gunnar og
Sigurlaug voru ekki mætt til að
fylgjast með ungum og upprenn-
andi íbúum þess byggðarlags sem
þau hafa helgað svo mikinn hluta
starfsævi sinnar.
Elsku Sigurlaug og fjölskylda,
við Ester og aðrir starfsmenn
Grunnskólans í Þorlákshöfn vottum
ykkur samúð okkar á þessum erfiðu
tímum. Danska ljóðskáldið Piet
Hein orti ljóð sem mér finnst lýs-
andi fýrir verk Gunnars:
Þú skalt rótfesta tré,
láta risa þitt verk,
að það lifi er kikna þín kné.
Eitthvað sem endist
og af stendur gæfa og hlé.
Halldór Sigurðsson,
skólastjóri.
í dag laugardaginn 26. júlí verður
til grafar borinn Gunnar Markússon,
fyrrverandi skólastjóri Grunnskól-
ans í Þorlákshöfn og forstöðumaður
bóka- og minjasafnins Egilsbúðar.
Gunnar kom til starfa í Þorláks-
höfn sem skólastjóri uppúr 1960 en
frá þeim tíma settu hann og hans
ágæta eiginkona Sigurlaug Stefáns-
dóttir mark sitt á skóla- og menn-
ingarmál í Þorlákshöfn. Þau voru
leiðandi afl á því sviði og hlúðu að
öllum menningar- og framfaramál-
um í ungu samfélagi.
Vegna mannkosta sinna voru
Gunnari falin fjölmörg trúnaðar-
störf sem of langt mál væri upp að
telja, en meðal annars var hann
formaður hafnarstjórnar í Þorláks-
höfn um árabil. Hann gegndi for-
mennsku í sóknarnefnd, en bygging
Þorlákskirkju í Þorlákshöfn var hon-
um mikið hjartans mál, enda ber
kirkjan og öll hennar umgjörð því
ljóslega vitni.
Öllum störfum sem Gunnar tók
að sér, sinnti hann af einstakri trú-
mennsku og áhuga. Hann var ham-
hleypa við öll þau störf sem honum
voru falin eða vöktu áhuga hans.
Eftir að Gunnar lét af störfum
sem skólastjóri Grunnskólans
gegndi hann starfí forstöðumanns
bóka- og minjasafnsins Egilsbúðar
í Þorlákshöfn til dauðadags. í því
starfi lyfti Gunnar grettistaki, en á
nokkrum árum tókst honum með
óbilandi áhuga og elju að byggja
upp gott safn sem gat státað af
mörgum góðum gripum, sem ef
ekki hefði verið fyrir áhuga Gunn-
ars hefðu lent í glatkistunni.
Það var ávallt ánægjulegt að
koma með gesti í safnið til Gunn-
ars. En með sínum geislandi áhuga,
gerði hann söguna ljóslifandi, en
gestir safnsins undruðust hvað hægt
var að reka myndarlegt safn við
þröngar aðstæður, eins og safnið
býr við. Öll þau störf og viðvik sem
Gunnar vann fyrir samfélagið í Þor-
lákshöfn verða seint upptalin eða
fullþökkuð, en í öllum sínum störf-
um naut hann stuðnings eiginkonu
sinnar Sigurlaugar Stefánsdóttur
en þau voru i öllu sínu lífí góðir
félagar og samstarfsmenn.
Við samstarfsmenn Gunnars hjá
HALLGRIMUR
BJÖRNSSON
+ Hallgrímur
Björnsson, efna-
verkfræðingur og
fyrrverandi forstjóri
Nóa og Síríusar
fæddist á Ytri-Más-
stöðum í Svarfað-
ardal 22. júlí 1912.
Hann lést á Land-
spítalanum 19. júlí
síðastliðinn og fór
útför hans fram frá
Langholtskirkju 25.
júlí.
Sl. föstudag var bor-
inn til grafar í Reykjavik vinur
minn og skólabróðir, Hallgrímur
Björnsson frá Tjarnargarðsholti í
Svarfaðardal. Um ætt hans og
frændgarð fjalla ég ekki hér þar
sem þeim þætti voru gerð skil í
þessu blaði á útfarardeginum. En
fráfall Hallgríms leiðir hug minn
aftur til vordaga árið 1932 þegar
ég ásamt nokkrum öðrum þreytti
inntökupróf í annan bekk gagn-
fræðadeildar Menntaskólans á Ak-
ureyri. Var ég þá venjulega sam-
ferða í og úr skóla vasklegum pilti
sem kvaðst heita Hallgrímur og var
fáum árum eldri en ég. Fór strax
vel á með okkur. Dró það til kynna,
sem lifað hafa æ síðan.
Ekki er ég nákunnugur æsku-
dögum Hallgríms í Svarfaðardal,
en veit að eigi var auður í garð á
heimili hans fremur en á öðrum
sveitaheimilum á þeim tíma. Hann
átti systkinahóp og á næsta bæ,
Tjörn, var annar systkinahópur að
vaxa úr grasi — var þar á meðal
Kristján, sem síðar varð forseti ís-
lands — og veit ég að þessi ung-
menni lifðu glaða
æskudaga og meðal
annars með Sundskála
Svarfdæla næstum við
bæjarvegginn, en
hann nefni ég vegna
þess að hann þótti
mjög til fyrirmyndar á
þessum tímum erfið-
leika og peningaleysis,
enda sótti ungt fólk
mjög þangað til
sundnáms hvaðanæva
að úr nálægum byggð-
um. Naut Hallgrímur
þessa að sjálfsögðu og
var þá þegar orðinn
sundmaður góður.
Prófinu náðum við og urðum við
síðan bekkjarbræður allt til stúd-
entsprófs vorið 1937. Skólatíminn
verður okkur ógleymanlegur, ein-
staklega góður andi ríkti í þessum
hópi, gleði og söngur meiri en í
öðrum bekkjum. Var Hallgrímur
þar virkur þátttakandi. Af 33 stúd-
entum, sem útskrifuðust þetta vor,
komu 8 þeirra í 60 ára afmæli þann
17. júní sl. Þar gat Hallgrímur ekki
mætt vegna sjúkleika síns.
Á skólaárunum stunduðu nem-
endur hveija þá vinnu, sem fáanleg
var. Nokkrum sinnum vorum við
Hallgrímur saman í byggingarvinnu
og var samvinnan við hann ávallt
sú sama, glaðlyndi, hógværð og
prúðmennska voru honum í blóð
borin.
Að stúdentsprófí loknu stundaði
Hallgrímur ýmis störf, m.a. kennslu
í gagnfræðaskóla, en fljótlega kom
að því að hann færi í framhaldsnám
og varð Þrándheimsháskóli fyrir
valinu, þar sem hann innritaðist í
efnaverkfræði. Noregsdvölin varð
Ölfushreppi sjáum nú á eftir góðum
félaga og vini sem ávallt var reiðu-
búinn að fræða og upplýsa okkur
um söguna. Ef einhverjar upplýs-
ingar vantaði var ávallt hægt að
Ieita til Gunnars, hann var mættur
með þær um hæl.
Við þökkum Gunnari allar þær
góðu ánægjustundir sem hann veitti
okkur og það góða fordæmi sem
hann var í öllum sínum störfum.
Við sendum Sigurlaugu og fjöl-
skyldu dýpstu samúðarkveðjur,
megi minning hans verða þeim
huggun í sorginni.
F.h. starfsmanna Ölfushrepps,
Guðmundur Hermannsson.
Okkur langar í örfáum orðum að
kveðja vin okkar Gunnar Markússon
skólastjóra. Við vissum að hveiju
dró en þrátt fyrir það hvarflaði ekki
að okkur að kveðjustundin væri svo
skammt undan. Það er skarð fyrir
skildi og höggið er þungt.
Lítill drengur sem sá Gunnar á
gangi fyrir u.þ.b. ári sagði við ömmu
sína: „Amma, þama er karlinn sem
gengur eins og strákur." Margir
sem þekktu Gunnar voru vissir um
að hann yrði að minnsta kosti
hundrað ára, hann var svo hress og
unglegur en baráttan við krabba-
mein er erfið og sigurinn aldrei vís,
jafnvel ekki fyrir Gunnar Markús-
son.
Þegar starfsfélagi og góður vinur
kveður rifjast upp margar ljúfar
minningar. Það var fyrir 26 árum
að við hjónin fluttum til Þorláks-
hafnar ásamt elsta barni okkar sem
þá var á fyrsta ári. Þegar við ókum
niður sandinn í litlum sendiferðabíl
var hífandi rok og sandbylur og
ekki fýsilegt fýrir ókunnuga að
hugsa sér búsetu í þessari eyði-
mörk. Við hefðum helst viljað snúa
við á staðnum. Síðan hafa orðið
miklar breytingar á þorpinu okkar
og umhverfí. Við ókum inn í G-
götu og allt í einu birtist maður í
„Hekluúlpu" við hlið bílsins. Maður-
inn stöðvaði bílinn, rak inn nefíð og
sagði. „Ert þú Jón? Ég er Gunnar
Markússon skólastjóri. Komið á eft-
ir mér á bílnum, þetta er örstutt."
Að því búnu hvarf hann út í sandkóf-
löng og á ýmsan hátt erfið vegna
stríðsins, sem kom harkalega niður
á Norðmönnum. Var fróðlegt að
heyra frásagnir Hallgríms frá þeim
tíma um ógnarástandið þar í landi.
En það var bót í máli að á þessum
árum náði Hallgrímur í lífsförunaut
sinn, Ingrid, sem síðan hefur staðið
dyggilega við hlið hans til hins síð-
asta.
Að stríðinu loknu komu þau hjón-
in heim til íslands og settust að í
Reykjavík um hríð, þar sem hann
vann að ýmsum störfum á sínu
menntasviði, en 1947 réðst hann
framkvæmdastjóri hjá Síldarverk-
smiðjunni í Krossanesi og gegndi
því starfi í 6 ár. Þá endurnýjuðust
kynni okkar. Ég var þá einnig
kvæntur og voru Hallgrímur og
kona mín kunningjar frá því að
hann hafði dvalið um h'ríð á heimili
hennar. Mun tengdafaðir minn, sem
var norskur konsúll, hafa greitt
götu hans til Noregs. Þegar þau
voru nú komin í nágrennið urðu
samfundir tíðir og áttum við þá
margar ánægjustundir saman.
Minnisstæð eru gestaboðin í
Krossanesi þar sem hjónin voru
sérlega samhent um að skemmta
gestum sínum með margvíslegum
gamanatriðum. Þá unnum við sam-
an í stjórn Stúdentafélagsins á
Akureyri í nokkur ár svo og í Rót-
arýklúbbi Akureyrar og alls staðar
var Hallgrímur sami trausti ljúfi
félaginn, en tók jafnframt á verk-
efnum sínum með festu og dugn-
aði. Störf sín í Krossanesi rækti
hann með miklum sóma. Áður en
hann kom þangað hafði verksmiðj-
an unnið karfa í stórum stíl en það
þótti Hallgrími illa farið með góðan
mat og hvatti mjög til þess að hann
yrði unninn í frystihúsi eins og síð-
ar varð.
Árið 1953 fluttu þau hjónin til
Reykjavíkur. Vann Hallgrímur þar
hjá Iðnaðarmálastofnun og gegndi
ýmsum öðrum merkilegum störfum.
ið án þess að gefa okkur tíma til
að svara. Hjá Gunnari gengu hlut-
irnir ætíð hratt og örugglega fyrir
sig og eins og hendi væri veifað var
fjölskyldan og „öll“ búslóðin komin
í hús í Kennarabústaðnum að B-
götu 7. Þá var sest í gluggakistu í
stofunni ásamt Vemharði Linnet
sem þá kenndi við barnaskóla Þor-
lákshafnar og þar var grunnurinn
lagður að kennslu vetrarins.
Þetta var upphafíð að löngu og
góðu samstarfi og ekki síður góðri
vináttu milli fjölskyldna okkar. Hjá
Gunnari og Sigurlaugu áttum við
okkar annað heimili. Gunnar stjóm-
aði út á við, en í eldhúsinu stjórn-
aði Sigurlaug með mikilli prýði. Á
hveijum vetri var kennarahópnum
boðið á G-götuna. Þá var nú oft
glatt á hjalla og sungið og spjallað
fram eftir kvöldi. Þegar Gunnari
þótti nóg komið sagði hann: „Jæja,“
og þá vissu allir að nú var ætlast
til að hópurinn þakkaði fyrir sig og
héldi heim. Gunnar var alla tíð nokk-
uð stjórnsamur og leit að vissu leyti
á okkur hjónin sem börnin sín sem
sjálfsagt var að aga svolítið og ala
upp. Víst er að fáir ef nokkrir að
frátöldum foreldrum okkar hafa
haft eins mótandi áhrif á okkur og
Gunnar.
Fyrsta veturinn okkar í Þorláks-
höfn vantaði forfallakennara við
skólann. Gunnar spurði konu mína
hvort hún væri tilbúin að taka að
sér starfíð ef bamfóstra fengist fyr-
ir frumburðinn. Gunnar útvegaði
öndvegis barnfóstm og konan mín
hóf þar með sinn kennsluferil. Þetta
varð til þess að seinna fór hún í
réttindanám og átti þá ætíð örugga
hjálp og stuðning hjá Gunnari og
Sigurlaugu.
Að lokum viljum við hjónin fyrir
hönd fjölskyldu okkar þakka
ógleymanlegar samverastundir, ör-
yggi og ástúð á liðnum árum. Elsku
Sigurlaug, Hildur, Þór Jens, Stefán,
Ágústa og fjölskyldur, megi algóður
Guð blessa ykkur og styrkja á þess-
um erfiðu tímum og um alla fram-
tíð. Blessuð sé minning Gunnars
Markússonar.
Ásta Júlía, Jón Hafsteinn
og fjölskylda.
En á árinu 1955 tók hann við fram-
kvæmdastjórn þriggja hlutafélaga,
Hreins, Síríusar og Nóa, og gegndi
þar störfum í 26 ár. Er mér kunn-
ugt um það að hann naut óskoraðs
trausts eigenda fyrirtækjanna og
fórst honum stjórnun fyrirtækjanna
einkar vel úr hendi.
Þegar fjarlægðin jókst á ný á
milli okkar urðu samfundir aftur
stijálli en við hittumst þó endrum
og eins ýmist fyrir norðan eða sunn-
an og rifjuðum þá upp gamla daga
okkur til gagnkvæmrar ánægju.
Síðustu árin var heilsa Hallgríms
erfið svo hann gat lítið notið lífs-
ins, en hann átti að traustan föru-
naut, sem gerði allt sem hægt var
til að létta honum baráttuna við
sjúkdóm sinn. En nú er þeirri þraut
lokið og nýtt líf hafið á björtu til-
verustigi. Og þá er bara að kveðja
þig, gamli vinur. Bekkjarsystkini
þín þakka þér góðu, gömlu sam-
verustundirnar. Við hjónin þökkum
þér öll kynnin og ánægjustundirn-
ar, sem við áttum saman. Við Sól-
veig sendum Ingrid dýpstu samúð-
arkveðjur í söknuði hennar.
Gísli Konráðsson.
Hallgrímur Björnsson, efnaverk-
fræðingur og fyrrverandi forstjóri
Nóa Síríusar, er látinn. Mig langar
í fáum orðum að minnast hans og
þakka honum fyrir skemmtilega og
góða viðkynningu. Hallgrímur var
ákaflega vel gefinn og fróður mað-
ur. Hann taldi ekki eftir sér að vinna
af elju og skynsemi að velferðar-
og réttlætismálum okkar sem deildu
með honum sameiginlegum hags-
munum, oft sárþjáður. Hallgrímur
var hlýr og og gefandi maður. Ég
þakka honum fyrir samfylgdina.
Konu hans, frú Ingrid Björnsson,
og fjölskyldu votta ég samúð mína.
Blessuð sé minning hins mæta
manns.
Marta.