Morgunblaðið - 16.08.1997, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 16. ÁGÚST 1997
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Mörg börn hafa orðið fyrir alvarlegum slysum á reiðhjólum
Auka þarf
umferðar-
fræðslu
HERDÍS Storgaard, barnaslysa-
varnafulltrúi Slysavarnafélags ís-
lands, segir að mörgu að hyggja
þegar öryggi hjólreiðamanna er ann-
ars vegar. Sérstaklega þarf að gæta
vel að útbúnaði barna og því að þau
hjóli ekki í umferðinni fyrr en þau
hafi þroska til.
Herdís segir að sums staðar séu
aðstæður þannig að þær bjóði hætt-
unni heim, t.d. þar sem laus möl er
sett ofan í troðna stíga, sérstaklega
í brekkum. Mörg slys, bæði á hjól-
andi og gangandi fólki, hafi orðið
við slíkar aðstæður. Þá segir hún
of algengt að fólk hafi það viðhorf
til reiðhjóla að þau séu Ieiktæki en
ekki farartæki og telji sig ekki þurfa
að fara eftir umferðarreglum eins
og aðrir vegfarendur.
Sjö ára börn of ung til
að vera í umferðinni
Hún segir foreldra bera alla
ábyrgð þegar keypt séu reiðhjól
handa börnum og þeim hleypt út í
umferðina. Hún telur æskilegt að
börn hjóli á þríhjólum til um það bil
fírnm ára aldurs og læri þá beint á
tvíhjól án hjálpardekkja. Það þurfi
að kenna þeim að bremsa og beygja
og hvernig eigi að bregðast við í
brekku. Einnig verði að íhuga hvern-
ig eigi að nota reiðhjól og hafa bún-
að í samræmi við það. Gírar í tuga-
tali þarfnist mikils viðhalds og rekja
megi slys til þess að börn kunni
ekki að nota þá rétt. Þá segir hún
fólk ekki alltaf gera sér grein fyrir
því að nú séu hjól yfirleitt seld án
aukabúnaðar, svo sem eins og ljósa,
bretta, bjöllu og standara.
Herdís telur 7 ára börn of ung til
að fara út í umferðina. Frekar ætti
að miða við 10 ára aldur eins og
gert sé í flestum nágrannalöndum.
Hún tekur dæmi af Svíþjóð þar sem
börn fái umferðarfræðslu í bréfa-
skóla, líkt og hér, fram að skóla-
aldri. Þá taki við umferðarfræðsla í
skólanum, sem ljúki með reiðhjóla-
prófi. Henni finnst að stórauka þurfi
umferðarfræðslu í skólunum hér auk
þess sem auka mætti samvinnu milli
skóla og foreldra, t.d. um að hafa
eftirlit með því að öryggisbúnaður
reiðhjóla sé í lagi. Þá segir hún óæski-
legt að yngstu börnin hjóli í skólann
á dimmasta tímanum á veturna.
Heyrn, sjón og
jafnvægi að þroskast
í bæklingi sem Slysavarnafélag
íslands og Rauði kross íslands hafa
gefið út eru nefnd nokkur atriði um
þroska barna sem skipta máli í
umferðinni. Þar segir að barn yngra
en sex ára geti verið svo upptekið
við að leika sér að það taki ekki
eftir bílum; það geti ekki áttað sig
á úr hvaða átt hljóð kemur; það
geti hugsanlega heyrt illa vegna
eyrnabólgu; það hafi tiltölulega stórt
höfuð miðað við líkamsstærð; það
geti ekki verið kyrrt lengi í einu;
það sé of lágvaxið til að sjá yfir
kyrrstæða bíla; það sé að læra að
fara eftir fyrirmælum en gleymi sér
oft. Um börn yngri en 10 ára segir
að barnið hafi enn ekki náð full-
komnu jafnvægi á grófhreyfingum,
jafnvægisskynið sé ekki fullþroskað
og samhæfingu vanti í hreyfingar;
það hafi ekki fullþroskaða sjón; það
hafi takmarkaða hliðarsýn; það geti
ekki skynjað hraða og fjarlægð öku-
Morgunblaðið/Jim Smart
ÞETTA reiðhjól er með öllum nauðsynlegum öryggisbúnaði,
ljósum, bæði að framan og aftan, brettum, standara og bjöllu.
Reiðhjólaverslunin Örninn útvegaði hjólið til myndatöku.
HJÁLMINN á að selja beint ofan
á höfuðið. Hann kemur ekki að
gagni ef hann situr of aftarlega.
Aftara bandið á að stilla á móti
fremra bandi þannig að eyrað
lendi í miðju V-forminu sem bönd-
in mynda. Hökubandið á að stilla
þannig að spennan sé til hliðar
en ekki undir hökunni. Það má
ekki vera lausara en svo að einn
til tveir fingur komist á milli.
Hjálmurinn á að vera það þröngur
að hann haggist ekki. Viður-
kenndir hjálmar eru merktir með
GS-merki.
tækja sem nálgist það; það þurfi að
æfa sig mikið að hjóla áður en það
geti stjórnað hjólinu af öryggi; það
þurfi að læra umferðarreglurnar og
læra að fara eftir þeim; það geti
stórslasast á hjólinu við það eitt að
detta af því; það geti stórslasast eða
látist við það að lenda fyrir bíl.
Hjólin detta undan
sé ekki hert upp
Herdís segir að sér sé kunnugt
um að börn hafi hlotið lífshættulega
áverka eftir reiðhjólaslys þar sem
gera þurfti stórar aðgerðir á börn-
um. Þá segist hún hafa heyrt frá
tannlæknum að rekja megi mörg
alvarleg andlits- og tannáverkaslys
til þess að hjól hafi hreinlega dottið
undan reiðhjólum. I því sambandi
bendir hún á nauðsyn þess að herða
upp reiðhjól, eins og boðið sé upp á
í reiðhjólaverslunum nokkrum mán-
uðum eftir kaup nýs reiðhjóls. Ekki
sé boðið upp á þetta í stórmörkuðum
og fólk átti sig oft ekki á því að það
geti gert þetta sjálft. Þá bendir hún
á að samkvæmt evrópskum öryggis-
stöðlum séu reiðhjól minni en 18
tommu ekki flokkuð sem reiðhjól
heldur leikföng og þess vegna séu
gerðar minni kröfur til þeirra en
stærri hjóla. Fólk viti almennt ekki
af þessu, það heldur bara að hjól sé
hjól.
Herdís varar sérstaklega við hjól-
um með háu stýri eins og hafi verið
mjög vinsæl hér fyrir allmörgum
árum. Hún segist hafa séð niðurstöð-
ur rannsókna á slysavarnaráðstefn-
um erlendis þar sem í ljós kom að
þau hjól væru mun hættulegri en
önnur hvað varðaði áverka á kviðar-
holi. Þegar slík hjól voru í tísku sást
greinileg aukning í slíkum áverkum.
Ný flokkun ökuréttinda ganga í gildi með nýjum reglum um ökuskírteini
Ekkí nauðsynlegt að end-
urnýja gamla skírteinið
NÝJAR reglur um ökuskírteini
gengu í gildi í gær og er þar annars
vegar um að ræða nýja reglugerð
um ökuskírteini og hins vegar nýja
gerð skírteina. Nýju reglurnar taka
mið af tilskipun Evrópusambandsins
um ökuskírteini en reglur þeirrar
tilskipunar eru nú hluti af reglum
Evrópska efnahagssvæðisins. Nýju
skírteinin eru af sömu stærð og
greiðslukort. Ekki er nauðsynlegt
að endurnýja gamla skírteinið.
Þorsteinn Pálsson dómsmálaráð-
herra og Ólafur Walter Stefánsson
skrifstofustjóri ráðuneytisins kynntu
nýju reglurnar ásamt Símoni Sig-
valdasyni og Bogi Nilsson ríkislög-
reglustjóri afhenti Þorsteini og Ólafi
fyrstu nýju ökuskírteinin en Ólafur
hefur borið hitann og þungann af
frágangi nýju reglnanna. Nýju öku-
skírteinin eru úr plasti, svipuð að
gerð og greiðslukort og er form
þeirra og gerð í samræmi við sam-
ræmdar kröfur sem gilda innan EES.
Meðal nýmæla í reglunum er ný
skilgreining á ökuréttindaflokkum.
Bifhjólaflokkar eru tveir, nýr flokkur
er vegna fólksbíls með tengivagni
og nýr fyrir dráttar- eða vörubíl með
tengivagni og fyrir rútubíl með
tengivagni. Reglur um aldur breyt-
ast þannig að lágmarksaldur til að
stjórna vörubíl er iækkaður úr 20
Morgunblaðið/Amaldur
BOGI Nilsson ríkislögreglustjóri afhenti Þorsteini Pálssyni
dómsmálaráðherra og Ólafi Walter Stefánssyni skrifstofustjóra
fyrstu ökuskírteinin af nýju gerðinni.
árum í 18, til að stjórna hópbifreið
er áskilinn 21 árs aldur og tók sú
regla gildi fyrr á árinu en áfram er
krafist 20 ára aldurs til að fá rétt-
indi á leigubíl.
Fyrsta ökuskírteini verður gefíð
út til tveggja ára eins og verið hefur
en síðan verða skírteini með almenn
ökuréttindi gefin út til 70 ára ald-
urs. Viðbótarréttindi til að stjórna
vörubíl, hópbifreið og leigubifreið
verða gefín út til 10 ára. Munu ný
ökuskírteini framvegis bera óbreytt-
an giidistíma almennra ökuréttinda
en gildistíma viðbótarréttinda til 10
ára. Þó munu þeir sem nú hafa við-
SÝNISHORN af nýja ökuskír-
teininu. Á framhlið þess verður
mynd ásamt nafni og kennitölu
en aftan á því er að finna flokk-
un á ökuréttindum.
bótarréttindi samkvæmt gamla skír-
teininu til sjötugs halda þeim og
þótt gildistími ökuskírteinis vegna
viðbótarréttindanna renni út mun
ökuskírteinið halda gildi sínu er
varðar aðra flokka.
Rétt að endurnýja
fyrir akstur erlendis
Forráðamenn dómsmálaráðuneyt-
isins segja sjálfsagt að menn end-
urnýi ökuskírteinin t.d. ef fyrirhugað
er að aka erlendis. Félag íslenskra
bifreiðaeigenda mun annast útgáfu
alþjóðlegs ökuskírteinis til jafns við
lögreglustjóra. Endurnýjun kostar
þijú þúsund krónur en ekki er þó
nauðsynlegt að endurnýja skírteinið,
það gamla verður áfram í fullu gildi
eins og gildistími þess segir til um.
Nýja reglugerðin felur í sér heilda-
rendurskoðun á reglum um öku-
kennslu, próf ökumanna og fleira
og er gert ráð fyrir að gefa út á
næstunni sérstaka reglugerð um lög-
gildingu ökukennara og um öku-
skóla. Þannig er gert ráð fyrir að
próf til einstakra ökuréttindaflokka
verði aðskilin en hægt hefur verið
að taka þau í einu lagi. Þá er t.d.
krafíst sérstaks námskeiðs og prófs
fyrir vörubíla með tengivagn en til
þessa hefur það verið innifalið í
auknum ökuréttindum.
t INNLENT
Þriggja
ára þýfi
komst til
skila
SKARTGRIPIR, sem stolið
var úr verslun árið 1994,
komust í réttar hendur eftir
að myndir af tveimur hringum
birtust í Morgunblaðinu fyrir
skemmstu.
íbúi við Grettisgötu fann
skartgripina grafna í mold
undir tré í garðinum heima
hjá sér og kom þeim til lög-
reglu.
Eftir að auglýst hafði verið
eftir eiganda þeirra eða ein-
hveijum sem gefið gæti upp-
lýsingar um gripina hafði
verslunareigandi samband og
iýsti hringunum tveimur nán-
ar, svo sem steinalit þeirra,
auk þess sem hann lýsti ná-
kvæmlega öðrum hringum.
í ljós kom að þarna var á
ferðinni þýfi úr innbroti sem
framið var 1994. Innbrots-
þjófarnir náðust og voru
dæmdir en þýfið fannst ekki
fyrr en nú.
Leikskóla-
kennarar og ríki
Oformleg-
um viðræð-
ur haldið
áfram
SAMNINGANEFNDIR Fé-
lags íslenskra leikskólakenn-
ara og ríkisins hittust á
óformlegum samningafundi
hjá ríkissáttasemjara í gær.
Ákveðið var að halda vinn-
unni áfram og halda tvo
óformlega viðræðufundi í
næstu viku. í framhaldi af því
ræðst svo hvort teknar verða
upp formlegar samningavið-
ræður.
Boðað verkfall leikskóla-
kennara á að hefjast 22. sept-
ember hafi samningar ekki
náðst fyrir þann tíma. „Það
er nokkur tími til stefnu og
ég ætla að leyfa mér að vera
bjartsýn og vona að eitthvað
þokist í samkomulagsátt,"
sagði Björg Bjarnadóttir, for-
maður Félags íslenskra leik-
skóiakennara.
Útvarpsstöðin X-ið
Brutust
inn og
sendu út
LÖGREGLUNNI í Reykjavík
var í fyrrinótt tilkynnt um
mannaferðir í Aðalstræti 16
þar sem útvarpsstöðin X-ið
er til húsa.
Tilkynnanda var kunnugt
um að sent væri út af bandi
á nóttunni en nú voru komnir
menn í beina útsendingu.
Lögreglan fór inn í húsið
og fann þar fjóra menn í út-
varpsleik. Þeir voru hand-
teknir og fluttir á lögreglu-
stöðina.