Morgunblaðið - 16.08.1997, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 16. ÁGÚST 1997 15
ÚR VERIIMU
Norðmenn ásaka íslendinga um brottkast og smáfiskadráp í Smugunni
Islenskur eftirlitsmaður
verður sendur í Smuguna
FISKISTOFA hefur ákveðið að
senda eftirlitsmann í Smuguna sem
ætlað er að ganga úr skugga um
hvort ásakanir Norðmanna um smá-
fískadráp og brottkast íslenskra tog-
ara í Smugunni eigi við rök að styðj-
ast. Formleg kvörtun þessa efnis
barst íslenska sjávarútvegsráðu-
neytinu frá norsku Fiskistofunni fyr-
ir fáeinum dögum, en samkvæmt
upplýsingum Morgunblaðsins byggj-
ast ásakanir Norðmanna einkum á
prufuhali norska rannsóknaskipsins
Jóhann Hjört á þeim slóðum er ís-
lensku togararnir hafa haldið sig auk
þess sem menn frá norsku strand-
gæslunni höfðu farið um borð í fjóra
íslenska togara að fengnu samþykki
viðkomandi skipstjóra til að mæla
fisk.
Ekki lá fyrir í gær hvernig ís-
lenska eftirlitsmanninum yrði komið
í Smuguna, en hann færi væntanlega
með fyrstu ferð, sem gæfist, frá
íslandi eða frá Noregi og þá með
aðstoð Norðmanna. Samkvæmt upp-
lýsingum frá Fiskistofu nemur
kostnaður vegna eftirlitsmanns um
borð í fullvinnsluskipum 14.200
krónum á dag auk fæðiskostnaðar
sem kemur til með að lenda á út-
gerð þess skips, sem eftirlitsmaður-
inn er á.
Stærðarsamsetningin
þótti athugunarverð
„Norðmenn halda því fram að ís-
lenskir sjómenn séu að henda fiski
og drepa smáfisk allt niður í 15 cm
og hefur íslenska sjávarútvegsráðu-
neytið því farið þess á Ieit við okkur
að við skoðum málið með því að
senda eftirlitsmann á svæðið," segir
Guðmundur Karlsson, forstöðumað-
ur veiðieftirlits Fiskistofu.
„Við höfum enga fyrirfram skoð-
un á því hvað þarna er á ferðinni,
en íslenskir sjómenn mótmæla þessu
og segja að rangt sé með farið hjá
Norðmönnum, sem teija eitthvað
athugavert við stærðarsamsetningu
afians." Að sögn Guðmundar hefur
aldrei áður verið óskað eftir því að
eftirlitsmenn frá Fiskistofu yrðu í
Smugunni þó þangað hafi einu sinni
áður verið sendur þangað maður.
Hingað til hafí verið talið nægjan-
legt að hafa þarna íslenskt varðskip,
en því væri á hinn bóginn ekki að
fagna nú.
Mælingarnar gerðar
þegar ekkert fiskaðist
„Þarna er greinilega eitthvert
áróðursstríð í gangi enda höfum við
allt aðrar upplýsingar frá áhöfnum
skipanna heldur en Norðmenn eru
að bera á borð fyrir okkur. Þeir vilja
auðvitað ekki mála Smuguveiðar
okkar í björtum litum enda liggur
það fyrir að þeir eru andvígir þeim,“
segir Kristján Þórarinsson, stofn-
vistfræðingur hjá LÍÚ.
Að sögn Kristjáns er þessi um-
ræða ekki ný af nálinnu. Hún hafi
að heita má komið upp árlega eftir
að ísiendingar fóru að venja komur
sínar í Smuguna og draga megi
mjög í efa þá aðferðafræði, sem
Norðmenn hafi beitt við mælingar
sínar, en þær hafi farið fram á því
tímabili, sem ekkert fiskaðist. „Tog
norska rannsóknaskipsins var, skv.
okkar upplýsingum, tekið með
klæddum poka í vörpunni, sem þýð-
ir mjög fínriðið net inni í veiðarfær-
inu sjálfu, allt að 40 mm möskva,
en íslensku skipin væru með 155
mm möskva troll og smáfiskaskiljur
mörg hver. Það er m.ö.o. ekki hægt
að bera saman það sem rannsókna-
skip gerir með fínriðnu neti og það
sem fiskiskip gerir með veiðarfæri.
Sömuleiðis hafa þær áhafnir, sem
haft hefur verið samband við, tjáð
okkur að norsku mælingamennirnir
hafi ekki tekið heiðarleg sýni um
borð í þeim fjórum togurum, sem
þeir munu hafa farið í, heldur valið
smæsta fiskinn tii að mæla.“
Ómerkilegl
áróðursbragð
„Ásakanir Norðmanna um smá-
fiskadráp íslendinga koma alltaf á
hverju ári um leið og fer að fiskast.
Að mínu mati er þetta hluti af
ómerkilegu áróðursbragði Norð-
manna. Þeir eru aðeins að reyna að
gera okkur tortryggilega, eins og
þeir reyndu í fyrra og hitteðfyrra,"
segir Eiríkur Tómasson, fram-
kvæmdastjóri Þorbjarnar hf. í
Grindavík, sem gerir út þijá togara
í Smuguna að þessu sinni, Gnúp,
Hrafn Sveinbjarnarson og Dagrúnu.
„Okkar útbúnaður er þannig að við
erum með stærri möskva í trollunum
heldur en Norðmenn, 155 mm
möskva á móti 120 mm möskva
Norðmanna auk þess sem við erum
með smáfiskaskiljur um borð í okkar
skipum enda hefur stærðin á þeim
fiski, sem við höfum verið að fá,
verið mjög góð.“
Eiríkur tekur í sama streng og
talsmaður LÍÚ þegar hann segir að
prufuhal norska rannsóknaskipsins
gefi engan veginn rétta mynd af
ástandinu þar sem hvert einasta
kvikindi á slóðinni komi í klædda
vörpuna. Hann segist á hinn bóginn
fagna ákvörðun um að senda ís-
lenskan eftirlitsmann í Smuguna.
„Mér finnst þessi ákvörðun af hinu
góða og hef ekkert á móti henni.
Eg er sannfærður um að þeir íslend-
ingar, sem eru nú á Smuguslóðinni,
eru mér sammála."
Hægt áð flaka hvert
einasta kvikindi
íslenskir sjómenn norður í Smugu
eru ævareiðir vegna ásakana Norð-
manna um smáfiskadráp íslendinga.
Brynjólfur Stefánsson, stýrimaður á
Þerney RE, sagðist í samtali við
Morgunblaðið í gær vísa þessum
ásökunum Norðmanna til föðurhús-
anna. „Þetta er bara bull og tómt
kjaftæði. Hér hefur ekkert smáfiska-
dráp verið stundað. Við erum að
veiða fínan þorsk og hérna er engu
hent í sjóinn. Ekki einu sinni einn
kassi er kominn í undirmál hjá okk-
ur. Fiskurinn hefur ekki verið
smærri en svo að hægt hefur verið
að flaka hvert einasta kvikindi."
Veiðin að
glæðast
Samtals eru nú 29 íslensk skip í
Smugunni og hefur veiðin verið að
smáglæðast í vikunni. í fyrradag
voru togararnir að fá frá fímm og
upp í tuttugu tonn í hali eftir sjö til
átta tíma tog, en í gær var kominn
afturkippur í veiðina þegar skipin
voru að fá frá pínulitlu og upp í
fimmtán tonn eftir tíu til tólf tíma
tog, skv. upplýsingum Versins úr
Smugunni í gær. Þetta eru mun
betri aflabrögð en þau sem áður
höfðu verið, en allt þar til í þessari
viku, höfðu togararnir ekki verið að
fá nema eitt til eitt og hálft tonn í
haii. „Við erum fullir bjartsýni á að
áfram verði góður reytingur,“ sagði
Brynjólfur Stefánsson, stýrimaður á
Þerney.
Hringormaumræða í þýska sjónvarpinu
Gæti haft víðtæk
áhrif á fisksölu
ÓTTAST er að sjónvarpsþáttur um hringorma í fiski sem sýnd-
ur var í þýska sjónvarpinu í fyrrakvöld hafi víðtæk áhrif á
sölu fersks fisks þar.
ÞÝSKA ríkissjónvarpið sýndi í fyrra-
kvöld heimildarþátt þar sem fjallað
var um hringorma í ferskum fiski.
Framleiðendur þáttarins gerðu sams
konar þátt fyrir tíu árum sem hafði
mikil áhrif á sölu fiskafurða í Þýska-
landi. Því er þó spáð að áhrifin verði
ekki eins víðtæk nú.
Umfjöllunin um hringormana var
í fréttaskýringaþættinum Monitor,
sem þekktur er fyrir gagnrýna og
hispurslausa umfjöllun um menn og
málefni. í þættinum í fyrrakvöld
voru tekin fyrir ijögur önnur mál-
efni. Mest var gert úr umfjölluninni
um hringormana, en hún tók um 10
mínútur.
Helgi Sigurðsson, markaðs- og
kynningarstjóri íslenskra sjávaraf-
urða, segir að ekki séu komin fram
nein áhrif á sölu vegna þáttarins og
ekki mætti búast við slíku fyrr en
eftir helgi. Hann segir erfitt að segja
til um hver áhrifin verði en ljóst sé
að þátturinn eigi eftir að hafa áhrif
á sölu allra fiskafurða, þó spjótunum
sé einkum beint gegn ferskum fiski
í þættinum. „Það er í raun mjög
ósanngjarnt. Þátturinn sýnir einung-
is hvernig vinnslan er í Bremerhaven
á ferskum fiski sem þar er landað.
Þátturinn sýnir ekki vinnslu á fiski
sem er seldur frosinn inn í landið.
Hugsanleg áhrif bitna saml sem
áður á framleiðendum frosins fisks
og að því leyti er þátturinn ekki
nógu fagmannlega gerður."
Framleiðendur þáttarins tóku
hringorma til umfjöllunar í heimild-
arþætti fyrir um tíu árum og var
Helgi þá staddur í Þýskalandi. Hann
segir þáttinn þá hafa haft geysileg
áhrif, sérstaklega á sölu fersks fisks.
„Þeir framleiðendur sem ekki voru
viðbúnir stöðvuðust alveg,_ sérstak-
lega minni framleiðendur. í kjölfarið
voru gerðar meiri kröfur og settar
reglugerðir sem sumir höfðu ekki
bolmagn til að standa undir. Það
kom einnig lægð í sölu okkar afurða
en við náðum að vinna okkur upp
úr henni hægt og hljótt. Þegar þetta
kemur siðan upp í annað skipti,
myndi maður halda að áhrifin ættu
að verða vægari. Á síðustu árum
hefur verið gert stórátak í meðferð
á afurðinni," segir Helgi.
Ekki minnst á ísland
Helgi segir að í þættinum fyrir
tíu árum hafi sjónum alls ekki verið
beint sérstaklega að fiski £rá ís-
landi. Þar hafi einkum verið sýnd
vinnslan í Bremerhaven og frá sölu
á uppþíddum eða ferskum fiski í
búðum. Ekki hafí verið í neinum til-
fellum sagt frá því hvaðan fiskurinn
kom. „Löndunum íslenskra skipa
hefur fækkað mikið miðað við sem
var og því finnst mér þátturinn núna
ekki sýna sömu mynd og fyrir tíu
árum. Þátturinn er því í raun áfellis-
dómur yfir vinnslunni í Bremerhaven
þó að áhrifin bitni á öllum. Það er
hins vegar ekki gott að segja hvað
framleiðendum þáttarins gengur til.
Eflaust búa einhverjir neytenda-
hagsmunir hér að baki. Fyrir tíu
árum kom upp sú umræða að ein-
hver samtök stæðu á bak við gerð
þáttarins og oili það miklu fjaðra-
foki. En það var ekki hægt að sanna
neitt slíkt," segir Helgi.
Veltur á helgarpressunni
Valdimar Hannesson, sölu- og
markaðsstjóri ferskfisks hjá sölu-
skrifstofu Sölumiðstöðvar hrað-
frystihúsanna í Hamborg, segir að
viðbrögð við þættinum, ef einhver
verði, kpmi ekki fram fyrr en eftir
helgi. „Ég hef verið í sambandi við
markaðinn í dag, bæði framleiðend-
ur og eins stórmarkaði og heildsala,
og enginn þessara aðila er farinn
að finna fyrir sérstökum samdrætti.
Það sem skiptir mestu máli er hvern-
ig þýska pressan tekur á málinu um
helgina, hvort þeir blása það upp
en taki önnur mál framyfir. Ef sleg-
ið verður upp stórum fyrirsögnum
um hringorma í blöðum um helgina
verður fjandinn laus.“
Á ekkivon á hruni
Valdimar segir segir sína tilfinn-
ingu vera að þátturinn muni ekki
hafa veruleg áhrif, þó búast megi
við einhveijum samdrætti næstu
tvær vikurnar. „Ég á ekki von á að
það verði hrun í fisksölu, líkt og var
í kjölfar þáttarins 1987. Mér fannst
koma nokkuð skýrt fram í þættinum,
og eins í umræðuþætti á eftir, að
hættan væri mun minni eða engin
í frystum fiski. Ég tel því að áhrif-
in, ef einhver verða, muni nær ein-
göngu beinast að ferskum fiski.“
„I þættinum var reynt að gera
hlutina eins ógeðfellda og mögulegt
er. Þeir keyptu til að mynda síld í
einhverri verslun á Bremerhaven-
svæðinu og fóru með hana í óháða
matvælastofnun. Þar slægðu þeir
hana og í ljós komu lifandi ormar
sem sprikluðu á slóginu. Þetta fyllti
út í sjóvarpsskjáinn og því ekki girni-
legt,“ segir Valdimar.
ITALSKIR SKOR

HAUSTLINAN 1997
nr. 1417
kr. 12.500
:
nr. 1477
kr, 10.500
nr. 1426
kr. 10.500
nr. 1416
kr. 10.500
:
nr. 1418
kr. 11.500
Nýr ilmur
frá
MARIELLA BURANI
ÞREP
LAUGAVEGI 76
SÍMI 551 5813