Morgunblaðið - 21.08.1997, Blaðsíða 4

4 FIMMTUDAGUR 21. ÁGÚST 1997
h
_________________________________________MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Islenskir jöklajeppar á Suðurskautslandið
Morgunblaðið/Arnaldur
FREYR Jónsson, Anders Modig og Jón Svanþórsson við annan tveggja
sérbúinna Toyota Land Cruiser jeppa sem fara héðan á Suðurskauts-
landið í haust og verða notaðir í rannsóknarleiðangri Sænsku pól-
stofnunarinnar. Anders Modig verður leiðangursstjóri og Freyr og
Jón ökumenn jeppanna.
Gus Gus á sínu fyrsta tónleikaferðalagi
Boðið að semja
tónlist fyrir 20th
Century Fox
Hæfni
jeppanna
kom á
óvart
DR. ANDERS Modig, frá Sænsku
pólstofnuninni (Swedish Polar Res-
earch Secretariat - SWEDARP),
hefur dvalið hér á landi undanfarna
daga og meðal annars farið á Lang-
jökul á öðrum Toyota-jeppanum
sem fer til Suðurskautslandsins í
haust. Par verða notaðir tveir sérút-
búnir Toyota Land Cruiser jeppar
frá Arctic Trucks til ferðalaga og
vísindarannsókna í rannsóknarleið-
angri undir stjórn Modig. Ökumenn
jeppanna verða þeir Freyr Jónsson
og Jón Svanþórsson.
Þriggja mánaða leiðangur
Leiðangurinn sem hér um ræðir
verður farinn í vetur og stendur í
rúma þrjá mánuði. Jeppamir tveir
verða sendir héðan til Höfðaborgar
í Suður-Afríku í byrjun október.
Þaðan leggur leiðangurinn af stað 4.
desember og er áætlað að leiðang-
ursskipið leggi að ísrönd Suður-
skautslandsins 20. desember. Sjálft
rannsóknarstarfið á að hefjast á
jóladag og stendur fram yfir miðjan
febrúar. Áætlað er að leiðangurinn
komi aftur til Höfðaborgar þann 5.
mars 1998.
Meiri kuldi
Samkomulag hefur náðst milli
Arctic Trucks, sem er dótturfyrir-
tæki P. Samúelssonar ehf. sem flyt-
ur Toyota bíla hingað til lands, og
Sænsku pólstofnunarinnar um sam-
starf í næsta Suðurskautsleiðangri
stofnunarinnar. Arctic Trucks mun
leggja til tvo sérbúna jeppa og ís-
lenska ökumenn, dráttarkerru,
varahluti og annan nauðsynlegan
búnað. Jeppar af þessari gerð hafa
reynst vel við erfíðar aðstæður hér
á landi, í Grænlandi, Noregi og víð-
ar. Nú er ætlunin að reyna þá á
Suðurskautslandinu við meiri kulda
en jeppamenn eiga yfirleitt að venj-
ast.
Anders Modig fór með jeppa frá
Arctic Trucks á Langjökul síðastlið-
inn föstudag. Hann lét vel af fyrstu
reynslu sinni af jeppum sem breytt
er að hætti íslenskra fjallamanna.
Taldi hann íslensku jöklajeppana
ólíkt þægilegri en snjóbílana sem til
þessa hafa verið mest notaðir á Suð-
urskautslandinu. Einn jeppinn í
leiðangrinum lenti með hjól í jökul-
sprungu og kom dr. Modig á óvart
hve auðvelt var að ná honum úr
festunni.
Snjóbílarnir eru hávaðasamir og
hastir í hreyfingum, en í jeppunum
er hægt að hlusta á fullkomin
hljómflutningstæki og vagga mjúk-
lega yfir snjóauðnirnar. Snjóbíl-
arnir eyða allt að 130 lítrum af
eldsneyti á 100 km, þeir eru mjög
öflugir og geta dregið allt að 20
tonna hlass í einu. Jepparnir eru
mun spameytnari og fara hraðar
yfir.
Ráðgert er að nota jeppana tvo
einkum til mælinga á þykkt íshell-
unnar inni á ísauðnum Dronning
Maud-lands, þar sem kostir jepp-
anna, spameytni og hröð yfirferð,
þykja nýtast best. Verður ekið um
1.000 km frá ísjaðrinum inn á Suð-
urskautslandið og hefjast borun og
radarmælingar á 77S 0W/A. Ekið
verður með mælitækin innan fern-
ings sem er 30 km á kant og ekið
með 5 km millibili. Við þessar mæl-
ingar verður notaður snjóradar og
íssjá auk þess sem boraðar verða
tvær djúpar holur með kjarnabor
og nokkrar grynnri holur. Tveir
verða í hvomm bíl og verða jepp-
amir hlaðnir rannsóknartækjum og
staðsetningarbúnaði.
Mikilvægar
rannsóknir
Á kynningarfundi sem haldinn
var í Gerðarsafni í Kópavogi í gær
sagði Modig að þau gögn sem afla
ætti í þessum þætti leiðangursins
væru einkar mikilvæg til rannsókna
á bráðnun jökulhellunnar á Suður-
skautslandinu og til að kanna sam-
band á milli snjókomu og bráðnun-
ar. ísinn á Suðurskautslandinu
geymir 80% ferskvatnsforða jarðar-
innar. Ef bráðnun eykst þar til ein-
hverra muna þá mun það að öllum
líkindum leiða til hærra sjávar-
borðs. Ishellan er á sífelldri hreyf-
ingu og með mælingum má sjá hve
ört hún skríður til sjávar.
ÍSLENSKI fjöllistahópurinn Gus
Gus mun sýna fjórar stuttmyndir
sfnar á Edinborgarhátíðinni í dag
og síðan sitja fyrir svörum fjöl-
miðlafólks og annarra áhuga-
samra f um einn og hálfan tíma,
þar sem m.a. verður rætt um
samspil tónlistar hópsins og
myndanna, að sögn Baldurs Stef-
ánssonar framkvæmdasfjóra
hópsins. En hópurinn hefur m.a.
notað stuttmyndirnar sem tónlist-
armyndbönd við tónlist sína. Ed-
inborgarhátíðin
er ein stærsta
listahátíð heims
og er nú haldin í
fimmtugasta
skipti.
Þá hefur Gus
Gus fengið ýmis
tilboð um verk-
efni í tengslum
við tónleika-
ferðalag um
Bandaríkin.
Baldur segir að
til dæmis liafi
þeim verið boð-
ið að semja tónlist fyrir auglýs-
ingar og kvikmyndir, m.a. fyrir
bandariska kvikmyndafyrirtækið
20th Century Fox, en ákvarðanir
hafi ekki verið teknar.
Góðar viðtökur
Gus Gus hópurinn hefur verið á
tónleikaferðalagi um Bandaríkin,
Kanada og Evrópu frá 26. júní sl.,
en er væntanlegur heim eftir
helgi. Að sögn Baldurs hefur Gus
Gus fengið ótrúlega góðar viðtök-
ur yfir heildina litið, bæði tón-
leikagesta sem og gagnrýnenda,
en hópurinn var með eina 18 tón-
leika í Ameríku og um 14 í Evr-
ópu.
„Tónleikarnir hafa verið með
ýmsum hætti. Við höfum bæði
spilað á tónlistarhátíðum þar sem
voru allt að 8.000 manns, en eins
höfum við verið að spila á klúbb-
um sem taka um 400 til 500
manns,“ segir Baldur. Með hópn-
um í för var bresk hljómsveit sem
ber nafnið Lamb og sá hún um að
hita upp fyrir Gus Gus á
nokkrum tónleikum.
Jákvæðir dómar
Á tónleikunum hefur Gus Gus
aðallega flutt lög af breiðskífunni
Polydistortion,
sem hópurinn
sendi frá sér í
apríl sl., en auk
þess hefur hann
flutt eitt eða
tvö ný lög, sem
verða á næsta
diski, að sögn
Baldurs. Sá
diskur er fyrir-
hugaður næsta
sumar.
Baldur segir
að flestir þeirra
dóma sem birst
hafi í erlendum fjölmiðlum um
Polydistortion hafi verið mjög
góðir. Til dæmis hafi breska
tímaritið GQ talið að diskurinn
væri með þeim tíu bestu sem út
hafi komið á þessu ári. Diskurinn
hefur verið seldur í yfir eitt
hundrað þúsund eintökum víða
um heim, að sögn Baldurs, þar af
er hún söluhæst í Bandarfkjun-
um, en síðan í Frakklandi, Þýska-
landi og á Norðurlöndunum.
Gus Gus hópurinn mun koma
heim í næstu viku eins og fyrr
segir en í Iok október nk. mun
hann halda í annað tónleikaferða-
lag um Ameríku og Evrópu, að
sögn Baldurs. Og eftir áramótin
er fórinni heitið til Japans og
Ástralíu.
# LOWARA
JARÐVATIUS-
DÆLUR
Gæðavara,
mikið úrval,
hagstætt verð,
örugg þjónusta.
= HÉÐINN =
VERSLUN
SEUAVEGI 2 SÍMI 562 4260
Sérfræðingar segja upp samningum við Tryggingastofmm ríkisins
Læknar vilja
að kerfið
verði einfaldað
LÍTIÐ gerist í samningamálum
Tryggingastofnunar ríkisins og
sérfræðinga í Læknafélagi ís-
lands. Enginn fundur hefur verið
boðaður en fyrstu uppsagnir sér-
fræðinga koma til framkvæmda 1.
september næstkomandi. Sjúk-
lingar sem fara á stofur til þeirra
eftir þann tíma greiða kostnað við
þær heimsóknir að fullu án þátt-
töku Tryggingastofnunar.
Læknafélag íslands sagði fyrir
hönd sérfræðinga sem starfa eftir
samningi við Tryggingastofnun
ríkisins upp þeim samningi 1. apríl
sl. Akveðið var þó að starfa eftir
honum þar til samist hefði á ný. Þá
hafa sérfræðingar í fjórum grein-
um sagt upp samningum sínum
sem einstaklingar við Trygginga-
stofnun. Það eru 10 af 11 starfandi
þvagfærasérfræðingum, 18 af 24
bæklunarlæknum, 15 af 18 háls-,
nef- og eyrnalæknum og 11 af 34
skurðlæknum. Uppsagnir þvag-
færasérfræðinga koma til fram-
kvæmda 1. september nk. en hinna
í október og nóvember.
Almannatryggingakerfið á
almennan markað
Að sögn Guðmundar I. Eyjólfs-
sonar, formanns samninganefndar
Læknafélags íslands, voru samn-
inganefndir læknafélagsins og
Tryggingastofnunar sammála um
að skurðaðgerðir væru of lágt
metnar í gjaldskrá Trygginga-
stofnunar og því þyrfti að breyta.
Samninganefnd Tryggingastofn-
unar sagðist hins vegar bundin af
fjárlögum og reglugerð um
greiðsluþátttöku sjúklinga.
„Við höfum stungið upp á að ein-
falda þetta kerfi en það gerist ekk-
ert í því. Okkur finnst skrítið að
ekki megi breyta þessu svolítið.
Mín skoðun er sú að það þurfi að
breyta almannatryggingakerfinu
eða leggja það niður og setja á al-
mennan markað. Tryggingastofn-
un ætti a.m.k. að hætta að skipta
sér af hvaða smáskitiríi sem er og
greiða frekar fyrir þá sem eru
verulega veikir og þurfa á því að
halda,“ sagði Guðmundur.
Sérfræðingar
veita TR afslátt
Guðmundur segir að menn séu
óánægðir með ýmislegt fleira og
nefnir einingaverð, sem ákveða
átti í byrjun árs, kvóta og afslátt
sem dæmi. „Menn eru að vinna
ókeypis í stórum stíl og eru ekki
ánægðir með það. Það stefnir í að
sérfræðingar veiti Trygginga-
stofnun afslátt upp á 43 milljónir á
þessu ári.“ Guðmundur segir að
hver sérfræðingahópur vinni fyrir
ákveðinn fjölda eininga á ári og
fari þeir fram úr honum þá veiti
þeir Tryggingastofnun afslátt af
því sem er umfram. Afslátturinn
dreifist yfir alla lækna í sérfræð-
ingahópnum. Guðmundur segir
þann galla á að aldrei sjáist fyrr
en eftir á hvað unnið sé fyrir
margar einingar og menn geti
þannig ekki haldið að sér höndum,
t.d. í lok árs.
Beðið eftir gögnum
frá læknum
Kristán Guðjónsson, deildar-
stjóri sjúkratryggingadeildar
Tryggingastofnunar ríkisins, segir
að þeir læknar sem búnir séu að
segja upp séu starfandi á sjúkra-
húsunum í fullu starfi og séu með
stofur að auki. Hann segir að sér-
fræðingar hafi oft áður sagt upp
samningum við Tryggingastofnun
og alltaf hafi samningar náðst, fyrr
eða síðar. Enginn samningafundur
hafi verið boðaður nú vegna þess
að beðið sé eftir gögnum frá lækn-
um um rekstrarkostnað í þessum
greinum þar sem uppsagnir hafa
orðið.
Aðspurður um það hvort tekið
hafi verið undir þau sjónarmið
lækna að kostnaður við skurðað-
gerðir hafi verið vanmetinn sagði
Kristján að menn væru sammála
um það en þá vaknaði sú spurn-
ing hvort annað væri þá ekki of-
metið.
Fundur fyrir mánaðamót
Kristján segir að uppsagnirnar
tengist líka óvissu læknanna inni á
spítölunum. „Þar eru lausir samn-
ingar og illa hefur gengið að
semja. Svo er líka óvissa um
greiðslur fyrir verk, sem læknar
framkvæma á eigin reikning á
sjúkrahúsunum. Inn í síðasta
samning var sett bráðabirgðaá-
kvæði um að breyting yrði á í þá
átt að þær flytjist meira yfir á
ábyrgð sjúkrahúsanna."
Kristján sagði að menn myndu
reyna að koma saman til fundar
áður en fyrstu uppsagnir koma til
framkvæmda.
I
I
i
í
L