Morgunblaðið - 06.11.1997, Blaðsíða 8

8 FIMMTUDAGUR 6. NÓVEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
MÁ HANN Guðjón ekki bara vera í leikgrindinni hjá honura Steina litla,
það er svoddan slorlykt af honum . . .
Bygging hreinsivirkis álvers Norðuráls
Islendingar geta unnið verkið
INGÓLFUR Sverrisson, deildai’-
stjóri hjá Samtökum iðnaðarins, seg-
ir það rangt sem fram kemur í máli
Guðmundar Ólafssonar, fram-
kvæmdastjóra Johan Rönning, að
útlit hafí verið fyrir að ekki fengist
íslenskt vinnuafl til að byggja
hreinsivirki álvers Norðuráls.
Ingólf grunar að með þessu sé
ætlunin einvörðungu að flytja inn
ódýrara vinnuafl en fyrir sé í land-
inu. Fram kom í Morgunblaðinu í
vikunni að ABB, einn undirverktaka
við byggingu álversins á Grundar-
tanga, hafi ásamt Norðuráli sótt um
atvinnuleyfi fyrir 60 rúmenska jám-
iðnaðarmenn til að reisa hreinsivirki
við álverið. Johan Rönning er um-
boðsaðili ABB.
Ingólfur bendir á að Stálverktak
hf. og nokkur önnur íslensk málm-
iðnaðarfyrirtæki hafi unnið við sams-
konar verk í álverinu í Straumsvík
og staðið sig mjög.
„ABB hefur verið í sambandi við
innlenda aðila í greininni síðan í vor
og athygli fyrirtækisins hefur
margoft verið vakin á því að þetta
vinnuafl sé til staðar í landinu. Pað
er því fjarri öllu lagi að halda því
fram að útlit hafi verið fyrir að ís-
lenskt vinnuafl fengist ekld til verks-
ins,“ sagði Ingólfui’.

/fáttfh
... frá 20. nóvember.
Helgarkvöld (föstudagar og laugardagar)
Verb 3.390 kr.
Önnur kvöld
Verb 2.890
Hádegi, 12., 13. og 14. des.
Verb 2.890kr.
Þakkargjörbarhlabborb 27.-30. nóv. (Thanks giving)
Rannsóknastofa í kvennafræðum
Mótun kvenleik-
ans á Islandi
eftir kynslóðum
ANNADIS Gréta
Rúdólfsdóttir félags-
sálfræðingur flytur
fyrirlestur í Odda í dag sem
nefnist Mótun kvenleikans
á íslandi. Fyrirlesturinn er
haldinn á vegum Rann-
sóknastofu í kvennafræð-
um, í stofu 101, og er öllum
opinn. Hann hefst klukkan
17.15.
I fyrirlestrinum, sem
byggir doktorsritgerð
Önnudísar, er fjallað um
mótun kvenleikans og
hvernig myndir hans hafa
breyst milli kynslóða.
Gengið er í smiðju
femínista og fræðimannsins
Michel Foucault, einkum
um það hvernig þekking um
sjálfið og vald eru sam-
tvinnuð. Athygli er beint að stöð-
unni sem hinu kvenlega sjálfi er
gefið í orðræðum samfélagsins og
hvernig breytt staða konunnar
hefur leitt til togstreitu milli kyn-
slóða. Ritgerðin byggir m.a. á
innihaldsgreiningu 209 minning-
argreina sem birtust frá 1922-
1992 og viðtölum við 18 konur á
aldrinum frá 16 til 88 ára, bæði
úr höfuðborginni og af lands-
byggðinni.
- Hvaða hugmyndir um kven-
leikann koma fram?
„I hverju samfélagi verða til
söfn eða mynstur þekkingar sem
kalla má orðræðu. Helstu niður-
stöður voru að í minningargrein-
unum, sem í mínu úrtaki fjölluðu
mest um líf karla og kvenna af
eldri kynslóðinni, mátti greina að
minnsta kosti tvær orðræður.
Annars vegar orðræðu sem kall-
ast sálarorðræðan, þar sem ein-
staklingar voru mærðir fyrir
hversu vel þeir leyfðu öðrum að
njóta sín og jafnvel fórnuðu sér
fyrir aðra. Rík áhersla var lögð á
hlýju þeirra og tilfinninganæmi.
Ég hef stundum kallað þetta hið
skuggasækna sjálf sem þarna er
lýst.
f höfðingjaorðræðunni er með-
fæddur persónustyrkur hins
látna dásamaður. Þar er fjallað
um víðsýni, sjálfstæði og braut-
í’yðjendastarf. Þessi orðræða
nær hámarkinu í leiðtoganum,
hinum rökræna einstaklingi sem
hefur góða og mikla stjórn á til-
finningum sínum, er víðsýnn og
fremstur meðal jafningja. Bæði
konur og karlar eru staðsett í
orðræðunni, en þó að konum sé
lýst út frá höfðingslund þeirra og
skörungsskap fá þær
aldrei þau eftirmæli
að hafa verið leiðtog-
ar, brautryðjendur
eða framsýnar.“
- Hvers vegna “
henta minningargreinar
þessa?
„Þær gefa auðvitað mjög
fegraða mynd af einstaklingum
og oft gripið til hátíðlegs orðfæris
til þess að lýsa fólki. En þær eru
dýrmætar að því leyti að gefa vís-
bendingu um gildi og viðmið sem
einstaklingar eni metnir eftir í
samfélaginu. Viðtölin draga hins
vegar skýrt fram að þessar hug-
myndir falla ekki endilega inn í líf
einstaklingsins sléttar og felldar.
Þau sýndu líka fram á togstreitu
milli kynslóða. Sumar konur
lýstu mæðrum sínum til dæmis
sem þröngsýnum, meðan konur
af eldri kynslóð sökuðu þær
yngri um að vera sjálfselskar eða
heimtufrekar.“
- Er eitthvað í ímynd kven-
Annadís Gréta Rúdólfsdóttir
► Annadís Gréta Rúdólfsdóttir
fæddist í Reykjavík árið 1964.
Hún lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík ár-
ið 1984 og BA-prófi frá Háskóla
íslands í sálfræði árið 1989. Ár-
ið 1991 lauk Annadís MSc gráðu
í félagssálfræði frá London
School of Economics og varði
doktorsritgerð í sömu grein frá
skólanum í maí á þessu ári. Hún
hefur kennt inngang að kvenna-
fræðum við Háskóla íslands frá
1996 og er stundakennari við
stofnunina auk þess að gegna
rannsókuastöðu hjá Rannsókna-
stofu í kvennafræðum. Vinnur
hún að rannsókn á sjálfsmynd
ungra mæðra.
Konum aldrei
lýst sem
leiðtogum
til
leikans sem ekki hefur breyst?
„Skilgreiningar á móðurhlut-
verkinu byggja enn mikið á göml-
um hugmyndum um fórnarlund
og tilfmningasemi. Áður var að
vísu talað um móðurhlutverkið
sem eitt af skyldum móðurinnar
en nú er litið á það sem val. Inni-
haldsgreiningar sem gerðar hafa
verið á uppeldisbókum leiða í ljós
að einungis er talað um þarfir
barnanna en ekki mæðranna sem
auðvitað eru oft ekki þær sömu.
Konur eru oft fangaðar í þessari
orðræðu eftir að þær eignast
börn sem skapar innri togstreitu
og vekur sektarkennd.
Þrýstingur á íslenskar konur
um að eignast böm er mikill hér,
ef marka má hversu mörg börn
konur fæða að meðaltali. Við
eignumst fleiri börn en konur í
nágrannalöndunum, þar með
taldar kaþólskar konur á írlandi.
Lífsgildakönnun Félagsvís-
________ indastofnunar árið
1990 leiddi í ljós sterka
skoðun þess efnis að
konur þyrftu að eign-
ast böm til þess að öðl-
ast lífshamingju. Töldu
42% þeirra sem lentu í úrtakinu
böm nauðsynleg til þess og slíkt
viðhorf var mun sterkara á Is-
landi en í öðrum löndum. Það er
því ýmislegt sem styður þá hug-
mynd að meiri þrýstingur sé hér
en víða annars staðar á konur að
ganga inn í þetta hlutverk.“
- Getur maður ekki ákveðið að
meðtaka ekki skilaboðin sem um-
hverfið sendir manni?
„Það er alltaf svigrúm til þess
að velja og hafna og ég tel að
konur séu bæði þolendur og ger-
endur í eigin lífi. En það hvernig
gerendur við emm hlýtur dálítið
að takmarkast af möguleikunum
sem eru í kringum okkur.
Kvennabaráttan snýst meðal
annars um að opna sem flesta
möguleika fyrir konur.“