Morgunblaðið - 29.04.1998, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
MIÐVIKUDAGUR 29. APRÍL 1998 4#
+ Guðbjörg Hólm-
fríður Einars-
dóttir fæddist í
Reykjavík 8. des-
ember 1916. Hún
lést á hjúkrunar-
heimilinu Skjóli 21.
apríl síðastliðinn.
Móðir hennar var
Margrét Sigurðar-
dóttir, ljósmóðir,
frá Langholti í
Flóa, fædd 20.
ágúst 1878, dáin 12.
nóvember 1918.
Faðir Guðbjargar
var Einar Björns-
son, verslunarsljóri, frá Þúfu í
Ölfusi, fæddur 2. október 1874,
dáinn 27. september 1958.
Systkini Guðbjargar voru
Björn, f. 1902, Ingibjörg Mar-
grét, f. 1903, Sigurður, f. 1905,
Guðbjörg, f. 1908, Sigurbjörg,
f. 1909, og Kjartan, f. 1910. Eru
þau öll látin.
Við andlát tengdamóður minn-
ar, Guðbjargar H. Einarsdóttur,
er hollt fyrir okkur, sem eftir lif-
um, að minnast þess að viðhorf
hennar sjálfrar gagnvart dauðan-
um og öðrum óumbreytanlegum
þáttum lífsins, einkenndust af
auðmýkt og stillingu. Ég furðaði
mig oft á því hve hún tók áföllum
svo sem ástvinamissi af mikilli ró
og yfirvegun, líklega eins og þeir
einir geta sem fela sig æðri for-
sjón. Guðbjörg var reyndar mjög
öguð og fáguð í allri framkomu og
líferni þannig að það hlaut að
vekja aðdáun allra sem henni
kynntust.
Þar sem ég sit og leita á vit
minninganna sé ég fyrir mér
hversu margt prýddi Guðbjörgu
tengdamóður mína. Hún var fal-
leg kona, bæði í sjón og raun og
hélt þeirri ímynd fram í andlátið,
þrátt fyrir margra ára alvarleg
veikindi. Ég minnist þess hve hún
hafði fallegt hár, hlýjar og líkn-
andi hendur og mild augu. Hún
var líka mikill fagurkeri og naut
þess að klæðast fallega og hafa
fallegt í kringum sig. Á því sviði
vorum við dálítið líkar, eins ólíkar
og við vorum um margt. Á jólum
fyrir 26 árum kynntist ég Guð-
björgu þegar Ingólfur sonur
hennar kynnti mig fyrir foreldr-
um sínum sem konuefnið sitt. Ég
Hinn 18. júní
1938 giftist Guð-
björg Hirti Hafliða-
syni, húsasmíða-
meistara í Reykja-
vík, f. 13. júlí 1913,
og þjuggu þau
lengst af í Barma-
hlíð 38. Börn þeirra
eru Hafliði, kvænt-
ur Jónínu B. Sig-
urðardóttur, og
eiga þau tvö börn
og tvö barnabörn;
Ingólfur, kvæntur
Láru Björnsdóttur
og eiga þau þijú
börn og eitt barnabarn; Hjört-
ur, kvæntur Steinunni Kára-
dóttur og eiga þau þrjú börn;
Gunnar Ingi, kvæntur Ragn-
heiði Torfadóttur og eiga þau
þijú börn.
Útför Guðbjargar fer fram
frá Háteigskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
hef oft velt því fyrir mér síðan
hvað Guðbjörg hafi hugsað, þegar
Ingólfur kom með þessa uppreisn-
argjörnu kvenréttindakonu inn í
fjölskylduna þar sem flest hafði
áður verið í föstum skorðum.
Hvað sem það var lét hún mig
aldrei finna annað en kærleika og
væntumþykju. Ég held líka að hún
hafi fundið að mér þótti bæði gott
og gaman að koma til hennar og
Hjartar í Barmahlíðina. Þar var
svo hlýtt, notalegt og fallegt og
þar ríkti Guðbjörg í ríki sínu,
heimilinu. Það var líka einkar
skemmtilegt að hlusta á þau Guð-
björgu og Hjört rifja upp sögur af
mönnum og málefnum í Reykjavík
þegar þau voru að alast upp og
voru ung. Guðbjörg og Hjörtur
voru fyrstu „ekta“ Reykvíkingarn-
ir sem ég hafði kynnst, bæði fædd
og uppalin í Reykjavík og þau
kenndu mér að meta Reykjavík að
verðleikum. Fyrir það og svo ótal
margt er ég þakklát á þessari
stundu.
Oft sagði Guðbjörg mér frá
bemsku sinni og uppvexti á Hverf-
isgötunni. Aðeins tveggja ára
missti hún móður sína en ólst upp í
skjóli föður og glaðværs systkina-
hóps og svo auðvitað hennar Imbu
sem var á heimilinu öll uppvaxtar-
ár Guðbjargar og hún talaði alltaf
svo fallega um. Vafalítið hefur
móðurmissirinn haft áhrif á Guð-
björgu en víst er um það að hún
var eftirlæti allra á heimilinu og
mér er nær að halda að hún hafi
verið svolítið dekruð. En ekki
spillti það Guðbjörgu, kannski varð
það henni einmitt til bjargar.
Heimilið á Hverfisgötu 43 var
menningar- og bindindisheimili.
Þar var líka gestkvæmt og ættingj-
ar og vinir af landsbyggðinni áttu
þar löngum næturstað meðan þeir
dvöldu í Reykjavík. Af þessu um-
hvei-fi mótaðist Guðbjörg og til-
einkaði sér helstu kosti þess og
uppeldisins.
Guðbjörg gekk í Kvennaskólann
og hlaut góða menntun sem nýttist
henni vel alla ævi. Mér er t.d.
minnisstætt hvað hún talaði góða
dönsku þegar þau Hjörtur komu að
heimsækja okkur Ingólf til Noregs
1975. Já, hún Guðbjörg var greind
kona og margt til lista lagt. Ég hef
oft hugsað um að hún hefði getað
með prýði sinnt mörgum störfum
úti í þjóðfélaginu, rétt eins og hún
var frábær húsmóðir og móðir.
Eitt var það þó sem hefði getað
verið henni notadrjúgt í hvers kon-
ar hjúkrunar- eða umönnunar-
störfum. Það voru einstakar hend-
ur hennar sem með snertingu sinni
einni líknuðu og bættu. Það er ekki
amalegt fyrir verðandi lækni, son-
ardóttur hennar, að eiga slíka ætt-
móður.
Líf Guðbjargar var helgað fjöl-
skyldunni, sonum hennar fjórum
og seinna einnig okkur sem þeim
tilheyrðu, en ekki síst eiginmann-
inum, Hirti sem hún hafði átt sam-
fylgd með í nær 60 ár þegar hún
lést. Samband þeirra var einstakt,
kærleiksríkt og fallegt. Þau voru
hvort öðru háð. Hún sinnti lengst
af þörfum hans og studdi hann í
hvívetna. Síðar á lífsleiðinni sner-
ust hlutverkin við. Þá var það
Hjörtur sem lét líf sitt snúast um
þarfir konu sinnar og gerði það
með slíkri gleði og kærleika að til
eftirbreytni er. Missir hans er
mikill nú þegar Guðbjörg er horfin
til annarra heimkynna. Sá sem
hefur átt mikið missir mikið. Öll
syrgjum við Guðbjörgu af heilum
hug en gleðjumst líka yfir farsælu
lífi hennar. Guð blessi minningu
mætrar konu, eiginkonu, móður,
tengdamóður, ömmu og
langömmu. Ég kveð tengdamóður
mína, Guðbjörgu H. Einarsdóttur,
með þakklæti í huga og fullvissu
um endurfundi. Tengdafóður mín-
um, Hirti Hafliðasyni, sendi ég
hugheilar samúðarkveðjur og
einnig þakklæti fyrir þá fyrir-
mynd sem hann hefur verið okkur
öllum í umhyggju sinni fyrir Guð-
björgu.
Lára Björnsdóttir.
+ María Guðný
Guðmundsdóttir
fæddist í Kerlinga-
dal í Mýrdai 17.
mars 1907 og er hjá
foreldrum sínum í
Kerlingadal og síð-
an á Höfðabrekku
en síðan flyst fjöl-
skyldan öll til Víkur
1908. María lést á
dvalarheimilinu
Hjallatúni í Vík 17.
aprfl síðastliðinn.
Foreldi-ar hennar
voru Guðmundur
Guðmundsson, f.
27.2. 1883, d. 1.4. 1964, og Eg-
illína S. Jónsdóttir, f. 10.10.
1886, d. 7.3. 1934. Systkini Mar-
íu voru Jón, f. 9.4. 1904, d. 6.3.
1941, Guðrún Ragnhildur, f.
17.1. 1906, d. 12.10. 1984, Guð-
ríður, f. 5.11. 1908, d. 3.11.
1926, Kjartan, f. 26.9. 1913, d.
31.1. 1916, Kjartanía Guðríður,
Það er vor í lofti og sumarið að
nálgast þegar María amma kveður
jarðlífið og fer á fund Guðs sem hún
trúði og treysti á. Það er kannski
táknrænt að hún kveður á þessum
árstíma því að í minningu okkar
þráði hún vorið og birtuna. Það var
gaman að koma til hennar í Víkina
snemma sumars. Kartöfluútsæðið
komið í garðinn, túlipanar blómstr-
uðu á syllum niður brekkuna og
fannhvítur þvottur blakti á snúru.
Húsmóðurstarfið varð hennar ævi-
starf og hennar stolt. Það starf vann
hún af mikilli vandvirkni. Aldrei var
kastað til höndunum í neinu og ekki
lokið við verk nema að henni þætti
það vel gert. Við sjáum hana íyrir
okkur í eldhúsinu sínu að bera fram
mikinn og góðan mat. Ekki mátti
hún vera að því að setjast við borðið
og borða sjáíf heldur sá mn þjónust-
una við fóUáð sitt. Skrældi kartöflur
sem hún taldi undirstöðu fæðunnar,
smurði brauð og skar niður köku-
sneiðar. Þegar máltíðinni lauk og
eldhúsið orðið tandurhreint aftur
tyllti hún sér aðeins við borðið,
strauk okkur um vanga og spurði
um líðan okkar. Hvort einhver væri
vondur við okkur. Það var enginn
vondur við okkur en stundum höf-
um við hugsað um hvað hún hefði
gert ef einhver hefði verið vondur
við okkur. Því að hún lifði fyrir fólk-
ið sitt og á það mátti enginn halla.
Síðan fór hún að útbúa næstu mál-
tíð en Guðlaugur afi fór með okkur
f. 22.4.1915, d. 26.9.
1995, Kjartan ísleif-
ur, f. 3.5. 1916, d.
6.3. 1941, Guð-
mundur Sigurður, f.
2.4. 1921, og Guð-
geir, f. 19.3. 1927.
Eiginmaður Mar-
íu var Guðlaugur
Jónsson, fæddur
18.4. 1907, hann
lést 2.8. 1989. Þau
hófu búskap 1933 f
og börn þeirra eru
Sigurlín, f. 23.12.
1934, Guðrún, f.
21.8. 1936, á tvö
börn og fjögur barnabörn,
Jóna, f. 16.2. 1941, á þijú böm
og tvö barnabörn, Guðmundur
J., f. 16.12. 1942, og Ingþór Jó-
hann, f. 9.10. 1945, d. 23.7.
1981, á þijú börn og fjögur
barnabörn.
títför Maríu fór fram frá Vík-
urkirkju 25. aprfl.
vestur í Hrap og út að sjó. Þetta
voru góðir dagar þar sem allt sner-
ist um að gera okkur dvölina sen^_,
ánægjulegasta.
Allt hennar líf snerist um börnin
og þeirra fjölskyldur. Við vissum
samt ekki alltaf hvort við vorum í
fjölskyldupakkanum, sérstaklega
eftir að Ingþór pabbi okkar dó.
Hún hafði lítið samband að fyrra
bragði en við vissum alltaf af henni.
Vissum hvað henni þótti vænt um
okkur, að hún myndi vera til staðar
og styðja okkur ef á þyrfti að
halda.
Það er einkennilegt til þess að^
hugsa nú á þessum tímamótum
þegar hún kveður okkur háöldruð,
hvað við þekktum lítið hennar þrár
og vilja. Hún var alltaf að þjóna
öðrum. Hún fæddist í Víkinni, bjó
þar alla ævi og dó þar. Hún fór
aldrei í löng ferðalög, samt grunar
okkur að hana hafi langað til að
ferðast, kannski að búa annars
staðar og eiga annars konar lífs-
hlaup. Þá hugsar maður um þenn-
an aðstöðumun milli kynslóða. Það
val sem við yngri konur höfum
miðað við konur af hennar kynslóð.
Við þökkum henni samfylgdina
og umhyggju hennar í okkar garð.
Kæru Silla, Gunna, Dadda og ^
Gummi. Við vottum ykkur einlæga^
samúð við fráfall umhyggjusamrar
móður.
Margrét, íris og Eva
María Ingþórsdætur.
GUÐBJÖRG
HÓLMFRÍÐ UR
EINARSDÓTTIR
MARÍA GUÐNÝ
GUÐMUNDSDÓTTIR *
+ Svala Þórisdótt-
ir listmálari
fæddist í Reykjavík
28. júlí 1945. Hún
lést í Washington
D.C. 28. mars síð-
astliðinn. Minning-
arathöfn um Svölu
fór fram í Nes-
kirkju 21. aprfl.
Það er vandasamt
verk að skrifa af
nokkru viti um látna
vini, ekki þá síst þegar
um sérstakan per-
sónuleika er að ræða, orðin verða
fátækleg, tilfinningarnar í þessu
sérstaka tilfelli mjög sterkar, þar
sem væntumþykja og virðing fara
saman í ríkum mæli.
Svala Þórisdóttir Salman vai-
þannig einstaklingur, þannig per-
sóna. Hún hafði einhvernveginn
allt gott til að bera - einstakan
glæsileika í útliti og fasi, há og
grönn, ljós yfirlitum. Eitt af síð-
ustu skiptum sem ég sá Svölu al-
fríska var í veislu í Washington
DC, hún þá klædd í
Ijósan fatnað frá toppi
til táar. Það geislaði af
henni og viðstaddir
gestir höfðu orð á
glæsileika þessarar
konu.
Svala var einstökum
hæfileikum búin. Gáf-
uð var hún svo af bar,
hafði einhvemveginn
skilning á öllum hlut-
um, svo að við lá að
manni fyndist stund-
um hún geta lesið
hugsanir manns.
Listagáfan var henni í blóð borin.
Hún var hæfileikaríkur málari.
Henni var einkar lagið að mála
andlitsmyndir, „portrett", og liggja
eftir hana ótal slík verk. Þar á
meðal mynd af manni mínum látn-
um, Hans G. Andersen. Hafði ég
beðið Svölu um að mála þá mynd,
en hún setti þá sem skilyrði að hún
málaði líka mynd af undirritaðri,
þar sem hún sagðist aldrei fyrr
hafa málað andlitsmynd af konu,
og þar við sat.
Svala var jafnvíg á öðrum svið-
um málverksins og liggja eftir
hana ótal verk, minni og stærri.
Það væri efni í heila bók að
skrifa um Svölu, svo einstök var
hún í alla staði. Við kynntumst í
Washington DC árið 1976 og sá ég
hana fyrst í móttöku fyrir Islend-
inga 17. júní í sendiráði Islands, en
við hjónin vorum þá nýflutt til
Washington DC.
Svala bjó um árabil í höfuðborg
Bandaríkjanna og þar dó hún svo
langt fyrir aldur fram eftir einstak-
lega hetjulega baráttu við sjúk-
dóminn voðalega, sem loks sigraði.
Svala hafði lengst af óbilandi trú á
að hún myndi bera sigur af hólmi,
en á endanum brást sú von.
Það er mikill sjónarsviptir að
Svölu Þórisdóttur Salman. Enginn
getur nokkurntíma fyllt upp í það
skarð, sem varð við brottfór hennar
úr þessum heimi. Allir hinir mörgu
vinir hennar myndu taka undir
þessi ummæli mín, því Svala verður
ógleymanleg öllum þeim sem áttu
því láni að fagna að kynnast þessari
dásamlegu konu og listamanni.
Blessuð sé minning hennar.
Að lokum sendi ég mínar dýpstu
samúðarkveðjur til Melhem manns
hennar og sonarins Daoud og fjöl-
skyldu hennar allrai-.
Ástríður H. Andersen.
SVALA ÞORIS-
DÓTTIR SALMAN
OLAFUR VILHELM
VIGFÚSSON
+ Ólafur Vilhelm
Vigfússon fædd-
ist á Vopnafirði 2.
apríl 1944. Hann
lést á heimili sínu
16. apríl síðastliðinn
og fór útför hans
fram frá Keflavík-
urkirkju 25. aprfl.
Elsku pabbi minn,
mér er það erfið raun
að skrifa um þig því
okkar samskipti voru
lítil. Þið mamma skild-
uð þegar ég var 5 ára og sá ég þig
lítið eftir það. Mér fannst oft erfitt
að hafa ekki kynnst fóður mínum, og
hafa átt með honum mín æskuár.
En það birti til hjá mér þegar ég
hitti þig óvænt í Reykjavík eftir 24
ár, það var eins og tíminn staðnaði
þegar við sáum hvort annað, og ég
spui-ði þig hvort þú værir pabbi
minn. Þú svaraðir já er þetta ekki
Svava? Elskan mín, ég er pabbi
þinn. Við áttum góða kvöldstund
sem ég geymi í minningunni um þig.
Við ætluðum svo að hittast aftur og
mig langaði að bjóða
þér tO Eyja. Svo tveim
vikum seinna fæ ég til-
kynningu um að þú
sért dáinn. Ég trúi því
að þetta hafi verið ör-J
lög að láta okkur hitt-
ast aftur.
Þó að leiðin virðist vönd,
vertuekkihryggur.
Það er eins og hulin hönd,
hjálpiermestáliggur.
(Jón Bergmann.)
Guð blessi minningu þína.
Þín dóttir,
Svava Vilborg.
Blómabúðin
öarðskom
v/ F'ossvoQski^kjMgai*^
Slmh 554 0500