Morgunblaðið - 18.11.1998, Síða 25

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 18. NÓVEMBER 1998 25
Deilt um 200 ára gamla höfuðkúpu
Gátan um útlit
Mozarts leyst?
Vín. The Daily Telegraph.
AUSTURRÍSKUR vísindamaður
berst nú fyrir því að gerðar verði
DNA-rannsóknir á höfuðkúpu, sem
hann er fullviss um að sé af tón-
skáldinu W.A. Mozart. Segir sagan
að grafari í borginni hafi stolið höf-
uðkúpunni úr fjöldagröf sem Moz-
art var jarðaður í, en sú saga hefur
aldrei fengist staðfest. Höfuðkúpan
er til sýnis í Mozarteum í Salzbui-g
og telja yfírmenn þar afar ólíklegt
að hún sé af tónskáldinu.
Gottfried Tichy, steingervinga-
fræðingur við háskólann í Salzburg,
hefur rannsakað höfuðkúpuna og
heimildir um Mozart sl. tólf ár og
er þess nú fullviss að höfuðkúpan
sé af tónskáldinu. Vill hann gera
DNA-próf á henni í samvinnu við
dr. Svante Pábas við Max Planck-
stofnunina, sem hefur verið að þróa
nýja samanburðaraðferð sem Tichy
segir að hægt verði að beita innan
örfárra ára. Til að svo megi verða
verði að geyma höfuðkúpuna í
vökva eða loftþéttu lými, ekki hafa
hana til sýnis í sterkum ljósum eins
og nú sé.
„Höfuðkúpan er mjög gömul og
nú þegar hefur mikið af erfðaefninu
farið forgörðum. En allt frá því að
Mozarteum komst að þeirri niður-
stöðu að höfuðkúpan væri ekki af
Mozart hefur hún verið geymd við
slæmar aðstæður,“ segir Tichy.
Ekki aðlaðandi maður
Hann hefur um árabil leitað í
skjalasöfnum að myndum sem sýna
Mozart eins og hann leit út í raun.
Það hefur reynst þrautin þyngri,
því tónskáldið öðlaðist frægð eftir
dauða sinn og lést örsnautt. Nær
allar myndir af honum voru görðar
eftir að hann lést, og sýna þær
glæsilegan ungan mann. Tichy
kveður heimildir hins vegar segja
Mozart hafa verið lágvaxinn, feitan
og með slæma húð. Höfuðlag hans
hafi verið óvenjulegt, hann hafi haft
mikið enni, framstæðan kjálka og
útstæð augu. „Hann var ekki aðlað-
andi maður en augu hans voru blá
og skær,“ segir Tichy.
Segist hann hafa verið efins um
uppruna höfuðkúpunnar er hann
hóf að rannsaka hana en kveðst nú
hafa sannfærst um að hún sé af
Mozart. „Það eru holur í tönnunum,
sem kemur heim og saman við frá-
sagnir um að hann hafi verið með
mikinn tannverk. Mozart var með
beinkröm, sem sést einnig á tönn-
um og höfuðbeinum. En það sem
skiptir þó mestu máli er, að ekkert
hefur komið fram sem afsannar að
þetta sé höfuðkúpa Mozarts."
Höfuðkúpan er nú geymd í Moz-
arteum í Salzburg, þar sem fjöl-
margir visindamenn hafa skoðað
hana og telja ýmist að hún sé af
tónskáldinu eða ekki. Rudolph An-
germuller, stjórnandi Mozarteum,
telur hins vegar ónógar sannanir
fyrir því að hún sé höfuðkúpa Moz-
arts og ekkert á frekari rannsókn-
um að græða. „Þetta höfuð semur
ekki lengur tónlist."
til Evrópu
M 33.870 kr
Lúxcmborg
Hamborg
Ilclsinki
Stokkhólmur
!5.570kr.
kr. 33.870
kr. 34.250
kr/ 34.380
kr. 34.420
Anistcrdam......kr. 34.750
London...........Zkr/ 3477Ö
Frankfurt........kr. 34.790
Kaupmannaliöfn kr. 3 S.210
kr/ 35.570
- jjTnnifalið: Flugfarrfald, sem erhið sama til allra
Bjiáfangastaða Flugleiða í Evrðpa, 31.900 kr.,
"^^flulvaífarskatturscrn cr misliar eílir löndum.
_____________ Gildistími:
H Fvr^tabrottfðrfráfslandi 1S. des.
Scmastdbiottforfrajslandi 31. des.
íagmarksdvöl er 7 dagar og hántarksiivöl erl mánuður.
Bðm, 2-11 ára, lá 33% afslátt.
Enginn bókunaríyrivari.
^JÍalxð samband við söluskrifstofur Flugleiða eða
símsöludeild Flugleiða í síma SO 50 100
(svarað mánud. - föstud. kl. 8-20,
laugard. frá kl. 9-17
og á sunnudögum frá kl. 10 -16.)
FLUGLEIÐIR
7 raustur íslenskur ferðafélagi
1 á Internetinu: www.icelandair.is - Netfang fyrir almennar upplýsingar: ínfo@icelandair.is
LISTIR
Nýjar bækur
Sveinn Árni
Guðmundsson Gunnarsson
• GLYMJAjárn viðjörðu -
Atakasaga hrossaræktarmanns-
ins Sveins Guðmundssonar er
skráð af Árni Gunnarssyni.
I kynningu segir að verslunar-
stjórinn og hestamaðurinn Sveinn
Guðmundsson sé leiddur fram fyr-
ir lesendur af Árna Gunnarssyni
frá Reykjum, sem frá barnæsku
hefur fylgst með Sveini og rækt-
unarstarfí hans.
Ennfremur segir að Sveinn
hafi um langt árabil verið öflug-
asti hrossaræktarmaður landsins
og í dag eiga þrjú af hverjum
fjórum sýndum hrossum ættir að
rekja til ræktunar hans. Með
eljusemi sinni, metnaði og ár-
angri hefur Sveinn um áraraðir
verið öðrum ræktunarmönnum
fyrirmynd og aflvaki til dáða eins
og verður jafnan um þá sem
skara fram úr.
Rakin eru átök Sveins við kerfið
og ráðunautana um stefnur í
hrossarækt og talar höfundur þar
tæpitungulaust, líkt og móðurafi
hans, Árni prófastur frá Stóra-
Hrauni.Sagt er frá uppvaxtarárum
Sveins, því samfélagi sem fóstraði
hann og litríkum samferðamönn-
ura._
Útgefandi er Skjaldborg. Bókin
er 252 bls., prentuð í Singapore.
Umbrot og prentun: Skjaldborg.
Bókin er prýdd fjölda ljósmynda.
Verð: 3.980 kr.
• LEIFUR Ásgeirsson - minn-
ingarit (1903-1990). Ritstjórar
voru Björn Birnir, Jón Ragnar
Stefánsson, Ottó J. Björnsson og
Reynir Axelsson.
Ritið skiptist
í sex hluta.
Fyrsti hlutinn
er Saga stærð-
fræðings - Af
ævi ogstarfi
Leifs Ásgeirs-
sonar eftir Jón
Ragnar Stef-
ánsson. Sögu-
sviðið nær ofan
úr Borgarfjarð-
ardölum suður til Þýzkalands,
norður frá Laugum í Reykjadal
og suður til Reykjavíkur og
einnig vestur um haf. I öðrum
hluta ritsins eru fimm fyrirlestr-
ar, sem fluttir voru í minningu
Leifs Ásgeirssonar. Höfundar
þeirra eru: Björn Birnir, Eggert
Briem, Jón I. Magnússon, Reynir
Axelsson, Robert J. Magnus og
Sigurður Helgason. I þriðja hluta
ritsins eru í heild þær stærð-
fræðigreinar Leifs, sem hann lét
frá sér til birtingar. Fremst er
doktorsritgerð hans frá árinu
1933 og er þar að finna meðalgild-
issetningu Leifs Ásgeirssonar, _
sem varð skjótlega víða kunn. I
fjórða hlutanum eru þrjár rit-
gerðir um stærðfræði Leifs og
eru þær eftir Halldór I. Elíasson
og Sigurð Helgason. I fimmta
hluta eru nokkrar greinar Leifs
um önnur efni en stærðfræði, auk
blaðaviðtals við hann um uppruna
og æskuár bróður hans, Magnús-
ar skálds Ásgeirssonar. Elstu
greinarnar hafa ekki verið prent-
aðar áður, en þær skrifaði Leifur
ungur að árum í Geisla, sem var
handskrifað málgagn ungmenna-
félagsins Dagrenningar í Lundar-
reykjadal. í síðasta hluta ritsins
eru nokkur þeirra eftirmæla, sem
birtust blaðlesendum að Leifi
látnum.
Útgefandi er Háskólaútgáfan
en Islenska stærðfræðafélagið og
Raunvísindastofnun Háskólans
standa að ritinu. Ritið er 480 bls.,
prentað í Prentsmiðjunni Odda
hf. Ritið prýðir fjöldi ljósmynda,
myndaskrá og nafnaskrá fylgja.
Verð: 2.200 kr.
• TALNAPÚKINN er eftir
Bergijótu Arnalds leikkonu og
rithöfund.
Talnapúkinn er lítil vera sem
býr í helli í miðju jarðar. Frá hell-
inum liggja
mörg göng, ein
að hverju landi.
Talnapúkinn
veit ekkert
skemmtilegra
en að telja en
þar sem hann
kann aðeins að
telja upp á níu
málar hann
aðra stóru tána
sína svarta svo hún sjáist ekki.
Loka ákveður Talnapúkinn að
leggja af stað út í hinn stóra heim
til að læra fleiri tölur.
I kynningu segir að Talnapúk-
inn sé bók fyrir alla sem vilja
læra að telja. Þá eru ýmsar
þrautir og leikir aftast í bókinni.
Til dæmis hefur Talnapúkinn
falið sig á ýmsum síðum bókar-
innar.
Bergljót hefur áður skrifað
bækurnar Tóta og Tíminn, og
metsölubókina Stafkarlarnir, sem
einnig hefur verið gefin út á
margmiðlunardiski.
Útgefandi er Virago sf. Bókin
er 45 bls., og er hver síða með lit-
skrúðugrí mynd eftir Ómar Arnar
Hauksson, hann myndskreytti
einnig bókina Tóta og Tíminn.
Japis ehf. sér um dreifíngu. Verð:
1.590 kr.
Bergljót
Arnalds
VINTERSPORT
Bíldshöfði 20 • 112 Reykjavík S: 510 8020 • www.intersport.is
ffgtið: Mán fim: 3 1S Fös: 3 13 Lau ÍO 16