Morgunblaðið - 18.11.1998, Blaðsíða 37

Morgunblaðið - 18.11.1998, Blaðsíða 37
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 18. NÓVEMBER 1998 37- fl að baki þessari ályktun liggi eink- um í eðli þeirra athafna, sem felast í framangreindum alþjóðaglæpum, og þeirri skoðun að ótækt sé að fallast á að slíkar athafnir geti talist þáttur í lögmætri og eðlilegri meðferð ríkisvalds. Einungis at- hafnir sem teljast þáttur í lögbund- inni meðferð opinbers valds geti talist friðhelgar í hefðbundnum skilningi hugtaksins. Spænsk yfir- völd hafa einmitt haldið framan- greindum í-ökum á lofti við með- ferð Pinochet-málsins fyrh- ensk- um dómstólum. Það hefur sætt furðu á meðal fræðimanna að í niðurstöðu enska dómstólsins í Pinochet-málinu sé eigi fallist á þau rök að fyrirskipun þjóðarleiðtoga um eyðingu tiltekins hóps manna sé ekki þáttur í lög- legri og eðlilegri meðferð ríkis- valds er njóti friðhelgi. Dómurinn styður höfnun sína við ærið rúrna túlkun á friðhelgishugtakinu og byggir í því samhengi að megin- stefnu til á sjónarmiðum um full- veldi og sjálfsákvörðunarrétt ríkja og þeirri gnmnreglu alþjóðaréttar að fullvalda ríki geti ekki refsað öðru ríki eða leiðtogum þess fyrir athafnir, sem inntar hafa verið af hendi í skjóli fullveldis. Af áðurnefndum réttarheimild- um um stöðu þjóðarleiðtoga í al- þjóðlegum refsirétti og þróun þeirra má að líkindum draga þá ályktun að túlkun dómsins á friðhelgishugtak- inu í enskri löggjöf sé of rúm. Það má jafnvel halda því fram að niður- staða dómsins leiði til þess að frið- helgi þjóðarleiðtoga samkvæmt enskum lögum sé takmarkalaus og leiði til þess að enskum dómstólum sé óheimilt í öllum tilvikum að dæma opinberan valdhafa fyrir athafhir sínar, hvort sem þær eru einkarétt- arlegar eða refsiverðar, og án tillits til þess hvers eðlis þær eru. Þegar sjónaiTnið dómsins um fullveldi þjóðn'kja og sjálfsákvörðunarrétt þeirra eru að auki vegin og metin í ljósi þeirra mikilvægu hagsmuna mannkyns að komið verði með raun- hæfum og skilvirkum hætti lögum yfir þá einstaklinga, sem í krafti op- inbers valds, fremja alþjóðaglæpi, verður að telja forsendur dómsins veikburða. IV. Lokaorð Það er skoðun höfundar að stað- festing Lávarðadeildarinnar á rétt- mæti niðurstöðu Bingham lávarðar muni fela í sér afturvirka þróun á sviði alþjóðlegs refsiréttar og mannréttindaverndar. Myndi slík niðurstaða fela í sér varhugavert fordæmi um rúraa túlkun á frið- helgishugtakinu, sem óhjákvæmi- lega mjmdi styi-kja stöðu um- deildra þjóðarleiðtoga á borð við Saddam Hussein og Moammar Gaddafi. Það getur varla verið af hinu góða. Höfundur er lögfræðingur og stundnkennari í refsirétti við laga- dcild Háskóla Islands. AÐSENDAR GREINAR Verður er verkamaðurinn launanna og virðingar sinnar ENN er gerð aðför að skólum og kennur- um. Nú er það vinnu- tími kennara í fram- haldsskólum sem gerð- ur er tortryggilegur og gefið í skyn að kennar- ar vinni skemur en lög gera ráð fyrir. Af orða- lagi í frétt Morgun- blaðsins og í leiðara blaðsins fyrir nokkru má lesa að flestir fram- haldsskólar landsins, sem að sjálfsögðu starfa á ábyrgð skóla- meistara, brjóti lands- lög og þörf sé á auknu aðhaldi af hálfu menntamálaráðuneytisins. Stéttarrógur Það er ekkert nýtt að skólar og kennarar fái óblíð ummæli og þótt stéttarrógur sé hér landlægur hafa fáar stéttir fengið verii útreið und- anfarin ár en skólakennarar. Er mér það ráðgáta eins og menn hafa mikinn áhuga á skólamenntun og framförum. Tveir fyrrum ráðherr- ar létu hafa það eftir sér að kenn- arar ynnu aðeins sex mánuði á ári og þriðji ráðherrann, sem nú er kominn út í lönd, sagði af orðsnilld sinni að kennarar f framhaldsskól- um gætu lokið störfum sínum fyrir hádegi og þá nagað blýanta ellegar spókað sig í bænum eftir hádegi eftir vild sinni. Lág laun og lítil virðing Eftir að hafa stundað kennslu á öllum skólastigum og gegnt starfl skólameistara aldarfjórðung er það skoðun mín að starf kennara sé ertiðara en starf skólameistara og raunar erfiðara en önnur þau störf sem ég þekki. Auk þess er sífellt krafist meira af kennui-um, bæði vegna umbyltinga í þjóðfélaginu svo og vegna aukins agaleysis og ekki síst vegna skorts á sjálfsaga. Skólum er síðan ætlað að leysa þennan vanda því að auk þess að annast almenna menntun og starfsmenntun eiga skólar að efla með nemendum ábyrgðarkennd, víðsýni, frumkvæði, sjálfstraust og umburðarlyndi. Kennarinn ætti því að vera verður launa sinna. Há- markslaun framhaldsskólakennara með sjö ára háskólanám að baki ei'u hins vegar 137.500 krónur. Laun kennara eru því lág þegar tekið er tillit til menntunar og ábyrgðar. Þegar ofan á lág laun bætist virðingarleysi og tortryggni í garð kennara og skóla er ekki á góðu von, enda er grunnskólinn í rúst og framhaldsskólinn riðar til falls. Villandi upp- lýsingar af hálfu menntamálaráðuneyt- isins og röng túlkun blaða og annarra fjöl- miðla á vinnutíma framhaldsskólakenn- ara kemur ekki til með að auðvelda skólastarf í landinu. 365 dagar í árinu Óþarfi ætti að vera að minna á, að 365 dag- ar eru að jafnaði í árinu hjá kennurum, eins og öðrum dauðlegum mönnum. Að fyrirmælum löggjafans og fram- kvæmdavaldsins hafa kennarar fallist á að ljúka vinnu sinni á 9 mánuðum, m.a. til þess að taka til- lit til árstíðabundinnar vinnu í þjóðfélaginu. Kennarar vinna því 45 klukkustundir á viku 36 vikur í stað 40 stunda vinnuviku sem aðr- ar stéttir skila. I nýjum lögum um framhaldsskóla segir að árlegur starfstími framhaldsskóla sé 9 mánuðir, þar af skulu kennsludag- ar ekki vera færri en 145. I kjara- samningi segir að á tímabilinu 1. septemþer til 31. maí séu kennslu- og prófdagar 175. Er þetta ákvæði komið inn í samninginn að kröfu fjármálaráðuneytisins. Vinnudagar kennara Frá 1. september til 31. maí era að jafnaði 273 dagar, sem guð gef- ur yfir. Þar af eru laugardagar og sunnudagar 78 og að auki 20 aðrir frídagar sem löggjafinn og fram- kvæmdavaldið hafa ákveðið. Eftir standa 175 dagar. Er kennurum gert að vera við vinnu alla þessa daga - og ekkert við því að segja - enda eru kennarar við vinnu sína alla þessa daga og fleiri daga til. Hins vegar má lítið út af bera til þess að menn verði lögbrjótar. A sínum tíma var þess óskað, að kennslutími yi’ði ekki bundinn í lög heldur ákveðinn í reglugerð. Við því var ekki orðið og á tímum um- burðarlyndis, sveigjanleika, vald- dreifingar og persónulegrar ábyrgðar hefur löggjafinn ekki tek- ið tillit til eindreginna óska skóla- meistara að mega ráða meiru um hvernig skipting sé milli kennslu, prófa og annarra staifa kennara í skólum en í skólum er unnið margt annað en að kenna nemendum í reglulegum kennslutímum. Próf og námsmat eru að flestra dómi mik- ilsverður og veigamikill þáttur í Tryggvi Gíslason Það er skoðun mín, segir Tryggvi Gísla- son, að starf kennara sé erfiðara en starf skólameistara og raun- ar erfiðara en önnur þau störf sem ég þekki. skólastarfi og raunar undirstaða gæðastjórnunar og gæðamats í skólum. Mjög hefur verið þrengt að þessum þætti með nýjum lögum og er vandséð hvernig því lyktar. Samkvæmt boði menntamála- ráðherra taka margir framhalds- skólar þátt í sérstöku samstarfi um nám og kennslu. Til þess að sinna því hefur kennsla verið felld niður einn dag að hausti. Þetta kemur skólum nú í koll þegar talning menntamálaráðuneytisins er gefin út án viðhlítandi skýringa. Þegar nemendum skóla er leyft að sinna íþróttum dagpart eða keppa við aðra skóla einu sinni eða tvisvar á ári eru menn kjöldregnir fyrir, og þegar nemendum er kynntur skól- inn og námsefni í upphafi skólaárs er sá dagur talinn skertur kennslu- dagur og talið lögbrot. Heimili skólameistari að nýnemar séu toll- eraðir, sem víða er aldagömul hefð, fá menn bágt fyrir, og þegar verð- andi stúdentar kveðja skóla sinn er það talið til lögbrota. Sjálfsagt er að krefjast þess af skólum og kenn- urum að vinna verk sín vel en ósveigjanlegar reglur leiða aldrei til annars en árekstra - og af árekstrum höfum við fengið nóg í skólum landsins síðan í mars 1985. Skólar sérstæðar stofnanir Undanfarin ár hafa verið mikill umþóftunar- og aðlögunartími í íslenskum skólum, eins og fram kemur í bréfi menntamálaráðu- neytis til fjölmiðla. Ný lög um framhaldsskóla tóku gildi 1996 og í fyrra nýir kjarasamningar. Ógerningur hefur verið að manna allar stöður í framhaldsskólunum síðustu ár. Hafa skólameistarar orðið að leggja óhóflega kennslu á marga kennara sem veldu#**- óheppilegu álagi á kennara og nemendur. Stundum er því nauð- synlegt að taka tillit til slíks álags og veita tilbreytingu og létta af mönnum oki hversdagslífsins því að auk þess sem náin og viðkvæm samskipti eiga sér stað í skólum landsins eru skólar og verða ann- ars konar stofnanir en flest önnur fyrirtæki samfélagsins. Verða stjórnvöld, almenningur og fjöl- miðlar að að taka tillit til þess, ef þessu sama fólki er alvara með því að vilja auka menntun, ábyrgðarkennd, víðsýni, frum- kvæði, sjálfstraust og umburðar- lyndi, sem ekki veitir af í íslensku.. samfélagi. Höfundur er skólameistari MA. Treewms Mikið úrval af kvenfatnaði í öllum stærðum frá 6 (32) til 30 (56) _____Vönduð vara - Gott verð_ Pantið tímanlega fYtZ&VtdVlZ fyrir jólin! ' ______k ___ sími 565 3900 Hp Sú meðfærilegasta, minnsta, léttasta o> —---------- r , ttasta tra 9 .© ■Mfc-., -i***" Nýja OKO-VAM rvksuaan kemur ryksugan kemur meS Hölbrevtt n< AEG BMiilSI 10.896,- AEG 14.900,- -hreint undur !vri5',oae'ns 1 — 4,5^9 Lágmúla 8 • Sími 533 2800 Umbodsmenn um allt land
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.