Morgunblaðið - 06.12.1998, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 6. DESEMBER 1998 37
Saga þessi er sjálfstætt framhald verð-
launasögu Þorgríms, Margt býr í
myrkrmu, er út kom í fyrra.
Æk
urnar eru fjórir ung-
Söguhetj
Litir: Svartir • Stærðir: 40-48
Tegund: Amariilo • Verð kr. 13.990
Með Goretex vatnsavörn.
Yfir 50 tegundir til.
DOMUS MEDICA
við Snonobrout • Reykjavik
Sími 551 8519
STEINAR WAAGE
KRINGLAN
Kringlunni 8—12 • Reykjovík
Sími 5689212
PÓSTSENDUM SAMDÆGURS • 5% STAÐGREIÐSLUAFSLÁTTUR
verk sitt.
“Ógeðslega flott bók, maður!”
„..Þorgrímur situr skáldfákinn flestum betur, þá veröur úr hljómfall sem heillar. Ógeöslega
flott bók, maður! munu unglingarnir segja..”
“Þorgrímur er margverölaunaður höfundur, - þó mest og bezt af unglingum þessa lands,
og engan spámann þarf til aö sjá, aö enn er hann aö klífa upp á hærri stalla.”
Sig. Haukur í mbl. 1. desember 1998

PÁLL ísólfsson tónskáld. Eig. Páll Guðjónsson.
og síðan hef ég hvorki séð bílinn né
myndirnar og minn ameríski
draumur var búinn.
Einkennilegt var, að þrátt fyrir
þetta ömurlega óhapp, þar sem
stærsti draumur lífs míns varð að
engu, þá tókst mér með einbeit-
ingu að vera ótrúlega hress, eins
og lýst er í fornsögunum, þegar
forfeðurnir upplifðu eitthvað dap-
urlegt og örlagaríkt, þá sögðu þeir
bara: „Þat hlægir mik!“ og glottu
við tönn. Ég er líka óskaplega mik-
ill örlagatníarmaður á fornan og
frumstæðan hátt.
Börnin í Roðgúl
Árið 1971 var Steingrímur skil-
inn við Margi'éti Ásgeirsdóttur,
hús þeirra á Laugarvatni selt og
heimili þeirra leyst upp. Hann lýsir
í bókinni ítarlega baráttu sinni fyr-
ir því að skapa börnunum aftur
heimili.
Margrét fékk mér umsjárrétt yf-
ir strákunum með fullri ábyrgð en
sjálf kom hún Halldóm fyrir.
Drengirnir vora í sveit fyrir aust-
an, að Núpi undir Vestur-Eyjafjöll-
um hjá Guðmundi Guðmundssyni
og Ástu konu hans. Þau eru hið
mætasta fólk. Mér fannst það átak-
anlegt, þegar ég skilaði drengjun-
um þangað af mér í fyrsta skipti og
ég hét því þá, að ég skyldi veita
þeim heimili og athvarf með ein-
hverju móti, og slíkt átti eftir að
takast síðar. Eg var staðráðinn í
því, að ég skyldi útvega öllum
börnunum mínum þremur viðun-
andi lífsaðstöðu. Ég lagði nú á mig
sérstaklega mikla vinnu vorið 1972,
var prófdómari í þremur skólum
fyrir norðan, vann skai’pt í ráman
mánuð og halaði inn talsverðar
tekjur.
Eg frétti vorið 1972, að bær á
Stokkseyri, sem kallaðist Roðgúll,
stæði auður og væri falur og fór að
skoða þennan möguleika í alvöra -
tekjur mínar héldu áfram að vaxa,
þar sem ég hélt vel heppnaðar
málverkasýningar í Akóges í Vest-
mannaeyjum og í Keflavík. Ég
festi mér „slotið", eins og ég kall-
aði það, á skrifstofu nafna míns
Steingríms Jónssonar, sveitar-
stjóra á Stokkseyri. Ég gleymi því
aldrei, hvað ég var stoltur, þegar
ég snaraði peningunum á borðið,
365 þúsund krónum, fullri
greiðslu, allt í bránum fimm þús-
und króna seðlum.
Þannig hreppti ég Roðgúlinn til
eignar árið 1972. Eigandi sendi-
bílastöðvar Kópavogs, Ingólfur
Finnbjörnsson, sem hafði unnið
með mér á vellinum, útvegaði mér
góðan bíl og bílstjóra, sem flutti
allt mitt dót austur fyrir fjall, og ég
flutti inn í Roðgúl. Strákarnir vora
himinlifandi að hafa eignazt þetta
litla Slot. Nú hófst það tímabil ævi
minnar, sem ég dásama hvað mest
enn í dag.
Sterkur andi er yfir Stokkseyri.
Ég leit á Stokkseyri sem nýtt lífs-
svið og hreint ævintýraland fyrir
börnin mín þrjú, en umhverfið var
á vissan hátt framandi fyrir þau.
Þó er víst, að loftslagið er heil-
brigt, þar eru elektrónur og jón-
ur, einkum í fjörunni, það hefur
verið rannsakað af vísindamönn-
um. Þar átti ég eftir að lækna mig
af tóbaksfíkn, og þar fór ég að
trimma með árangri og enn sæk-
ist ég eftir því annað veifið að
viðra mig í fjörunni á Stokkseyri.
Fjaran þar tengir mig við suð-
rænt andrúmsloft, enda er bein
lína þaðan og til suðurskautsins,
ekkert land í milli.
tít í fárviðri og hamslaust brim
Það er ekki út í bláinn, að á
Stokkseyri hefur þróazt músík.
Þaðan er Páll Isólfsson, og þar
voru miklar sjóhetjur, súghljóð
brimlendingarinnar yfirgnæfir allt
og er enginn barnaleikur, þar á
svæðinu ríkja náttúraöfl, sem gera
ekki alltaf boð á undan sér. Ef þú
lifir Stokkseyri af, eins og ég og
mín böm gerðum, þá kemurðu
langtum sterkari út í lífið á ný, við
brottfórina þaðan.
Á Stokkseyri upphófust mikil
kynni milli mín og Áuðar Gunnars-
dóttur og fjölskyldu hennar, eigin-
manns hennar Geirs Valgeirssonar
vélstjóra og strákanna þeirra, sem
urðu skólabræður minna stráka.
Einkum urðu þeir vinir Gunnar,
elzti sonur þeirra, og Steingrímur
minn en þeir þóttu báðir snjallir í
teikningu. Þessi tengsl við heimili
þeima lyftu mér upp og gáfu mér
meira úthald í baslinu. Fyrir
bragðið var aldrei leiðinlegt að
berjast.
Á Stokkseyri urðu sjávarmótí-
vin ríkjandi í verkum mínum. Öll
mín árátta til að mála og draga
upp sjávarmótív stafar af veru
minni á Stokkseyri. Þar upplifði
ég fyrstu stórveltuna í brimi sem
sprengikraft í lífinu og í eitt
hrikalegt skipti fékk ég hana Auði
blessaða til að aka með mér út í
fárviðri og hamslaust brim. Hún
ók mér á Benzinum þeirra Geirs
að Knarrarósvita og þar eiginlega
trylltist ég af áhuga og fögnuði yf-
ir því, sem ég skynjaði í bullandi
briminu, sem hvolfdist svo að
segja yfir okkur í feiknstafadrun-
um og ég held satt að segja, að við
höfum þá bæði verið í lífsháska.
Gallinn var bara sá, að mig vant-
aði strigann. Ég varð þá að grípa
til annarra ráða til að missa ekki
af nálægð þessa tröllaukna mó-
tívs. Mér varð það fyrir að breiða
heila opnu af Þjóðviljanum, sem
þá var í mjög stóra broti, yfir
húddið á bílnum og festa pappír-
inn rammbyggilega niður með
límbandi. Sem betur fer slapp
húddið við áverka eða rispur.
Seinna, þegar ég hafði málað
myndina, byrjuðu tilfæringar og
þá límdi ég Þjóðviljann upp á
grófan hessíanstriga.
Sjávarmótívin voru ríkjandi í
fyrstu sýningu minni í Eden á
páskum 1974. Það gekk fljúgandi
vel. Það hefur alltaf fylgt því mikið
fjör að sýna í Eden og Bragi í
Éden alltaf boðinn og búinn til að
liðka um fyrir þeim sem sýna.
Hann er skapandi maður, tekur
þann veg á viðskiptunum, að því
fylgir kraftur og oft á tíðum
skemmtileg mannleg samskipti.
Það er verulega gaman að sýna í
Eden. I blaðaviðtali sagði ég þá
m.a.: „Þið sjáið, að Stokkseyri er
alls staðar í myndunum. Ég á
heima í Roðgúl á Stokkseyri, og
þar líður mér vel með þremuk
börnum mínum. Ég hef hvergi öðl-
azt meiri heimakennd en þar, ann-
ars staðar hef ég verið gestur, leit-
andi að einhverju, sem ég hef ekki
fundið fyrr en á Stokkseyri. Allar
þessar myndir eru upplifaðar í
nánd við fjörana og brimið, og þar
andar hlýju til mín frá mannfólk-
inu, sem byggir þetta pláss.“
Tónskáldið á Stokkseyri
Það varð mér til heilla og ómet-
anlegrar gæfu, að Páll Isólfsson, sá
mæti ármaður Stokkseyrar, skyldi
vera fluttur því sem næst úr
Reykjavík til upprana síns Stokks-
eyrar, þegar ég fluttist inn í þetta
sjávarpláss, sem ég leyfði mér oft
að kalla La Costa Brava, aðfengið
frá Spáni. Þar er eins og einhver
óskiljanlegur kraftur ríki yfir öllu í
plássinu. Ég vandi komur mínar til
Páls, stundum tók ég börnin með
mér, en oft kom ég aleinn og gekk
á fund Maestros Páls, sem ásamt
konu sinni Sigránu, þeirri hefðar-
konu af Jóns Steingrímssonar-ætt,
tók mér með kostum og kynjum.
Ég hætti ekki, fyrr en mér tókst að
fá Pál og konu hans til að koma í
heimsókn til mín í Roðgúl. Þau
komu keyrandi á Volvo-bifreiðinni
sinni á björtum degi. Það var gríð-
arheitur dagur, eiginlega suðrænn.
Páll sté út úr bílnum og frá Sigrún
á hæla honum. Hann gekk beinum
skrefum inn í Roðgúl og upp stig-
ann og bandaði frá sér, þegar ein-
hver hugðist leiða hann. Páll var
tignarlegur, þegar hann var kom-
inn upp á efsta þrep og þaðan lá
leiðin inn í stássstofuna, sem öll
var viðarklædd úr amerískum
rauðviði með bitum í lofti, töluvert
skemmtilegt herbergi, lifandi og
hlýlegt.
Páll staldraði við á miðju gólfi,
leit í ki-ingum sig með sínum dimmu
augum og sagði svo: „Þetta er bara
laglegt hús!“ Svo var farið að skrafa
um heima og geima. Rétt áður en
hann kvaddi, var hann beðinn um að
skrifa í Gestabókina, sem var loð-
skinnsklædd eins og tófan. Páll
brást vel við og dró upp nótur úr
tónverki eftir Bach. Ég málaði tvær
portrettmyndir af Páli, önnur er nú
í Skálholtsskóla, en hin er í eigu
fjölskyldu Páls. Þessar myndir lík-
uðu vel og urðu kveikjan að því, að
ég fór upp í sumarbústað Ragnars í
Smára við Sogið til að gera por-
trettmynd af honum.
IIOYII
SKÓR FYRIR KARLMENN
nngar, tveir putar og etn stui-
ka úr Reykjavík og frönsk
vinkona þeirra. Unglingarnir
eiga erindi að Búðum á Snæ-
fellsnesi þar sem þeir dragast
óvart inn í atburðarás þar
sem þeir geta litlu ráðið um fram-
vindu mála. Eins og í fyrri ung-
lingabókum sínum tekst Þorgrími
einkar vel að lýsa hugarheimi
söguhetja sinna, væntingum
þeina, vonum og þrám, og ekki
síst samskiptum fólks sem er að
vakna til vitundar um kynjahlut-