Morgunblaðið - 09.12.1998, Qupperneq 10

10 MIÐVIKUDAGUR 9. DESEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Utandagskrárumræða um útboð á hlutafé í bönkum
Stjórnarandstæðingar vilja
stöðva sölu hlutabréfa
Morgunblaðið/Kristinn
MÁLSHEFJANDI, Jóhanna Sigurðardóttir, þingflokki jafnaðar-
manna, sagði að stefna ríkisstjórnarinnar um dreifða eignaraðild í
sölu hlutafjár ríkissjóðs væri orðin tóm. Finnur Ingólfsson viðskipta-
ráðherra og Geir H. Haarde fjármálaráðherra fylgjast hér með
málflutningi Jóhönnu.
FINNUR Ingólfsson viðskiptaráð-
herra sagði í -utandagskrárumræðu
á Alþingi í gær, um útboð á hlutafé í
bönkum, að ekkert svigrúm væri til
aðgerða til að sporna við kennitölu-
söfnun vegna sölu hlutafjár í Bún-
aðarbanka íslands, jafnvel þótt
menn teldu
ástæðu til þess,
þar sem áskrift-
artímabilið væri
hafið og lyki á
föstudag. Þá
hefðu ákvarðanir
um sölu hlutafjár
í Búnaðarbank-
anum verið tekn-
ar á hluthafa-
fundi 29. septem-
ber sl. Hann vakti athygli á þvl að í
útboðinu væru 350 milljónir króna
til sölu að nafnvirði eða um 10%
hlutur í bankanum. „Eg vil einnig
minna á að það er almenningur,
jafnvel í tugþúsundum, sem er að
taka meðvitaða ákvörðun um þátt-
töku í þessum viðskiptum. Það er
áhugi almennings sem ræður för í
þessari sölu. Það er jákvætt að
mínu mat.“ Aðspurður um aðgerðir
til að sporna við kennitölusöfnun í
fyrirhugaðri sölu á því sem eftir
stendur af hlutafé ríkissjóðs í Fjár-
festingarbanka atvinnulífsins
(FBA) sagði ráðherra að ekki væri
tímabært að fullyrða hvernig staðið
skyldi að frekari sölu, umfram það
sem ríkisstjórnin hefði þegar ákveð-
ið. „I þessu efni verða menn að gefa
sér tóm til að meta niðurstöður ný-
afstaðinnar sölu, þegar þær liggja
fyrir.“
Málshefjandi umræðunnar var
Jóhanna Sigurðardóttir, þingflokki
jafnaðarmanna, og sagði hún að
stefna ríkisstjómarinnar um dreifða
eignaraðild í sölu hlutafjár ríkis-
sjóðs í FBA væri orðin tóm. Ríkis-
stjórnin stæði fyrst og fremst að
svokallaðri einkavinavæðingu og að
ekkert benti til þess að hún ætlaði
að grípa til ráðstafana til að stöðva
það að fjársterkir aðilar „sölsuðu
undir sig stóran hlut í bankakerfínu
og eignuðust þar ráðandi ítök“. Jó-
hanna kvaðst skilja vel að fjöldi
landsmanna stæði nú við dyr banka-
stofnana og verðbréfafyrirtækja og
reiddi fram kennitölur sínar og
fengi í staðinn
ágóða inn á
bankareikning
sinn án áhættu.
„Og mikið liggur
við hjá verð-
bréfaíyrirtækj-
um sem sögð eru
ganga meira að
segja inn á elli-
heimili og skóla
til að safna
kennitölum. En hverjir eru það sem
raunverulega græða? Það er ekki
fólkið í biðröðunum. Það eru verð-
bréfafyrirtækin, kolkrabbinn og
peningaöflin í landinu. Stærstur
hlutur ágóða hverrar kennitölu í
FBA rann til þeirra því af allt að
160 þúsund krónum sem fengust
fyrir hverja kennitölu fóru 140.000
til peningaaflanna. Flestir þeir sem
lánuðu kennitölur sínar fengu hins
vegar einungis 18.000 krónur í sinn
hllut af 160.000 króna gróða og það
sama er að gerast í Búnaðarbank-
anum. A örfáum klukkutímum í gær
[fyrradag] hækkaði gengi bréfanna
um nálægt 20% og talað er um að
þegar upp verður staðið muni að-
eins eitt til tvö þúsund krónur
renna til þeirra sem lána sína kenni-
tölu, en margir tugir milljóna, mið-
að við hækkun á markaðsvirði bréf-
anna, til peningaaflanna. Það er því
ljóst að verið er að selja eigu ríkis-
ins og skattgreiðenda langt undir
raunvirði.“
Skilningsleysi á
fijálsum viðskiptum
Þeir þingmenn stjórnarandstöðu
sem fóru í pontu tóku undir þann
málflutning Jóhönnu að verið væri
að selja bankana langt undir raun-
verði og að markmiðið um dreifða
eignaraðild hefði mistekist, því hún
væri að færast á fáar hendur.
„Hvers konar fíflagangur er hér
eiginlega á ferðinni?" spurði Guð-
mundur Árni Stefánsson, þingflokki
jafnaðarmanna, m.a. og Ogmundur
Jónasson, þingflokki óháðra, ítrek-
aði kröfu þingflokksins um að
stöðva sölu hlutafjár í Búnaðar-
bankanum nú þegar.
„Auk dreifðrar eignaraðildar,
hlýtur markmið ríkisstjómarinnar
að vera það að sem mest fáist fyrir
hlut ríkisins. Mér virðist það ekki
vera markmiðið hér,“ sagði Guðný
Guðbjömsdóttir, Samtökum um
kvennalista, og taldi að þörf væri á
skýrari lögum og það strax. „Að
öðmm kosti væri rétt að senda
þessi hlutabréf í pósti til lands-
rnanna."
Þeir stjórnarþingmenn, sem til
máls tóku, töldu umræðuna undar-
lega og sögðu það út í hött að halda
því fram að markmiðið um dreifða
eignaraðild að bönkunum hefði mis-
tekist. í þvi sambandi sagði við-
skiptaráðherra ennfremur að það
væri útúrsnúningur að halda því
fram að ríkissjóður hefði orðið af
tekjum við sölu FBA þegar haft
væri í huga að stjórnvöld hefðu lagt
áherslu á dreifða eignaraðild í bank-
anum og að almenningur væri að
njóta góðs af hækkandi verði bréf-
anna á eftirmarkaði.
Geir H. Haarde fjármálaráð-
herra sagði m.a. að af málflutningi
stjórnarandstæðinga mætti halda
að hér væri komið upp eitthvert
nýtt þjóðfélagslegt böl. „Og hvaða
böl er það? Jú, það er það að þús-
undir ef ekki tugþúsundir Islend-
inga eiga nú kost að fjárfesta í
Búnaðarbanka íslands hf. og geta
jafnvel hugsanlega grætt eitthvað
á þvi. Hagnast á því. Þetta er bölið.
Ja, þvílíkt að þurfa að hlusta á slík-
an málflutning hér árið 1998. Þessi
málflutningur er til marks um al-
gjört skilningsleysi á frjálsum við-
skiptum og fyrirlitningu á frjálsum
viðskipt,um.“
1 Wmð iti rs' uÆii i ‘Ú
,
1 iii U il
.'-Zfríi
ALÞINGI
Tillaga á Alþingi
Sérstök
nefnd fjalli
um dóm
Hæstaréttar
SVAVAR Gestsson, þingflokks-
formaður Alþýðubandalags, hef-
ur ásamt öðrum þingmönnum
þingflokksins og þingkonum
Samtaka um kvennalista lagt
fram á Alþingi tillögu til þingsá-
lyktunar um kosningu sérstakrar
nefndar vegna dóms Hæstaréttar
í máli Valdimars Jóhannessonar
gegn íslenska ríkinu. Með tillög-
unni er lagt til að Alþingi kjósi
11 manna nefnd með fulltrúum
allra þingflokka til að fjalla um
viðbrögð Alþingis við dómi
Hæstaréttar nr. 145/1998.
Nefndin skili tillögum sínum um
viðbrögð strax að loknu jólaleyfi
íjanúar 1999.
f greinargerð segja flutnings-
menn að fá mál hafi vakið meiri
athygli en umræddur dómur
Hæstaréttar og að af þeim sökum
sé Iagt til að Alþingi kjósi sér-
staka nefnd til að íjalla um málið.
-------------
Einkavæðing
ríkisfyrirtækja
Kostnaður á
kjörtímabilinu
86,2 milljónir
KOSTNAÐUR vegna verkefna á
vegum framkvæmdanefndar um
einkavæðingu á yfirstandandi kjör-
tímabili hefur verið 86,2 milljónir
króna. Samtals hafa verið seld hluta-
bréf í eigu ríkisins fyrir tæpa sex
milljarða króna og er kostnaðurinn
því 1,42% af heildarsöluverðinu.
Þetta kemur fram í svari fjármála-
ráðherra við fyrirspurn Guðmundar
Arna Stefánssonar, Þingflokki jafn-
aðarmanna.
Fram kemur einnig að kostnaður
vegna breytingar Pósts og síma í
hlutafélag var rúmar 13 milljónir
króna, en ótaldur er þá kostnaður
vegna lífeyrisskuldbindinga.
• •
Onnur umræða um frumvarpið um miðlægan gagnagrunn
Heilbrigðisnefnd Alþingis
þríklofín í afstöðu sinni
Dagskrártillaga
um gagnagrunns-
frumvarpið
Frumvarpinu
verði vísað
til ríkis-
stjórnarinnar
ÞINGMENNIRNIR , Hjörleifur
Guttormsson, Kristín Astgeirsdótt-
ir, Steingrímur J. Sigfússon og Ög-
mundur Jónasson lögðu í gær fram
á Alþingi tillögu til rökstuddrar
dagskrár um að vísa til ríkisstjórn-
arinnar frumvarpi til laga um
gagnagrunn á heilbrigðissviði og
taka fyrir næsta mál á dagskrá AI-
þingis.
I tillögu þingmannanna eru tal-
in upp fjölmörg atriði sem þeir
telja mæla gegn frumvarpinu og
bent er á að fyrir liggi þingsálykt-
unartillaga um dreifða gagna-
grunna á heilbrigðissviði og per-
sónuvernd sem geri ráð fyrir, að í
stað þess að stefna að miðlægum
gagnagrunni verði ríkisstjórninni
falið að láta fara fram vandaða út-
tekt á dreifðum gagnagrunnum til
rannsókna og bættrar heilbrigðis-
þjónustu. Þá segir í tillögunni að
með hliðsjón af breytingartillög-
um meirihluta heilbrigðis- og
trygginganefndar samþykki Al-
þingi að vísa frumvarpinu til ríkis-
stjórnarinnar og taka fyrir næsta
mál á dagskrá.
ENN er mikil andstaða meðal
þingmanna stjórnarandstöðu við
frumvarp ríkisstjórnarinnar um
gagnagrunn á heilbrigðissviði, en
önnur umræða um frumvarpið
hófst á mánudag og hélt áfram í
allan gærdag og fram eftir kvöldi.
Heilbrigðis- og trygginganefnd Al-
þingis er þríklofin í afstöðu sinni til
frumvarpsins en auk þess hefur
þingflokkur óháðra, sem á engan
fulltrúa í nefndinni, lagt fram á Al-
þingi tillögu þess efnis að frum-
varpinu verði vísað til ríkisstjórn-
arinnar og næsta þingmál tekið á
dagskrá. Siv Friðleifsdóttir, þing-
maður Framsóknarflokks og vara-
formaður nefndarinnar, mælti í
annarri umræðu fyrir nefndaráliti
meirihlutans. Hann leggur til
þrettán breytingar á frumvarpinu
en styður samþykkt þess að öðru
leyti.
Meðal þess sem meirihlutinn
leggur til að bætt verði við frum-
varpið er að ráðherra verði veitt
heimild til að semja við rekstrar-
leyfíshafa um frekari greiðslur en
mælt er fyrir um í frumvarpinu.
„Ætlunin með breytingunni er að
unnt sé til dæmis að semja um hlut-
deild ríkisins í ágóða af rekstri
gagnagrunnsins þar sem ríkið hefur
lagt til fiumupplýsingarnar sem
gagnagrunnurinn byggist á. Hér er
ekki um skattlagningu áð ræða
heldur heimild ráðherra til að semja
við rekstrarleyfíshafa um frekara
endurgjald," sagði Siv. Einnig legg-
ur meirihlutinn til viðbót við 10. gr.
frumvarpsins en að hans mati er
nauðsynlegt að kveða nánar á um
hlutverk tölvunefndar við samteng-
ingu ættfræðiupplýsinga við heilsu-
farsupplýsingar í gagnagrunninum.
„Gert er ráð fyi’ir því að ættfræði-
upplýsingar verði í miðlægum
gagnagrunni en þær verði geymdar
í aðskildu gagnasafni og við sam-
tengingu þeirra við heilsufarsupp-
lýsingar í gagnagi-unninum þarf að
gæta sérstaks vinnuferlis sem upp-
fyllir skilyrði tölvunefndar."
Össur Skarphéðinsson, formaður
heilbrigðis- og trygginganefndar
Alþingis, mælti fyrir áliti fyrsta
minnihluta nefndarinnar, en í hon-
um er einnig Asta R. Jóhannesdótt-
ir, þingflokki jafnaðarmanna. Össur
benti á að í nefndinni væri sam-
staða um flestar breytingartillögur
meirihlutans en þar fyrir utan legði
fyrsti minnihlutinn til ákveðnar
breytingartillögur. „í vísindarann-
sóknum sem tengjast mönnum er
algild regla að einstaklingar sem
leggja til upplýsingar við rannsókn
geta hætt þátttöku hvenær sem
þeir vilja. Fyrsti minni hluti telur
eðlilegt að svo sé einnig um rann-
sóknir sem gerðar eru í krafti mið-
lægs gagnagrunns og leggur til að í
8. gr. komi skýr heimild til sjúk-
lings um að krefjast þess hvenær
sem hann vill að öllum upplýsingum
um hann sem fluttar hafa verið í
miðlægan gagnagi’unn verði eytt,“
sagði Össur m.a.
Hugsanlegar breytingar
á aðgengisnefnd
Þá andmælir fyrsti minnihlutinn
veitingu einkaréttar á nýtingu
heilsufarsupplýsinga sem og þeim
ákvæðum sem heimila þeim vísinda-
mönnum einum að nýta sér upplýs-
ingar úr miðlægum gagnagrunni
sem leggja til upplýsingar í grunn-
inn. Auk þess gagnrýnir hann setu
rekstrarleyfishafa í svokallaðri að-
gengisnefnd, en sú nefnd á að fjalla
um umsóknir vísindamanna um að-
gang að gagnagrunninum.
„Ef meiri hlutinn fellur frá einka-
réttinum og ef hann tryggir aðgengi
vísindamanna að grunninum get ég
stutt þetta frumvarp," sagði Óssur
m.a. í umræðunum. Siv taldi hins
vegar ekki hægt að falla frá einka-
réttinum en benti á að eðlilegt væri
að skoða hugsanlegar breytingar á
aðgengisnefndinni milli annarrar og
þriðju umræðu.
Bryndís Hlöðversdóttir, þing-
maður Alþýðubandalags, stóð ein að
áliti annars minnihluta heilbrigðis-
og trygginganefndai’. Hún gerði í
máli sínu persónuvemdina einkum
að umtalsefni og sagði það sitt mat
að hún yi’ði mun tryggari í dreifðum
gagnagrunnum en í einum miðlæg-
um. „Ef unnt yrði að persónugera
fólk í grunninum og upplýsingai’ um
það yrðu notaðar gegn því væri
tjónið ómetanlegt og afsökunar-
beiðnir dygðu þá skamint,"