Morgunblaðið - 09.12.1998, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 9. DESEMBER 1998 2 7
LISTIR
færst í vöxt að myndlistannenn
vinni eingöngu með ljósmyndir.
Með listamönnum eins og Cindy
Shennan, sem á verk á sýningunni,
sem kom fram á áttunda áratugnum
verða ákveðin kaflaskil í sögu Ijós-
myndarinnar innan myndlistar. í
staðinn fyrir að vera aukagrein,
sem verkfæri eða heimildartæki,
verður ljósmyndin sjálf í fyrirrúmi.
Eftir and-tæknilega afstöðu átt-
unda áratugarins verða ljósmynda-
verk tæknilega fullkomnari, áferð-
arfallegri og stærri. Sumar ljós-
myndirnar á sýningunni eru meira
en tveir metrar á stærð.
Það má velta fyi’ir sér af hverju
ljósmyndin varð svona vinsæl meðal
listamanna á níunda áratugnum.
Ein skýringin er sú að listamenn
hafí hana sem andsvar við nýja mál-
verkinu, sem var áberandi á fyrri
hluta níunda áratugarins: ljósmynd-
in er köld og jarðbundin, gjör-
sneydd tilfínningasemi og hinu
sjálfhverfa látæði nýju málaranna.
En það sem vegur líklega þyngst er
að margir listamenn hafa viljað
snúa sér frá vandamálum listarinn-
ar og listamanna og nálgast reynslu
og vandamál fólks án þess að draga
með sér alla þá listrænu hefð sem
fylgir öðrum miðlum. Það má kalla
þetta raunsæi eða hlutfestu, þó án
þess að því fylgi áberandi móralsk-
ur boðskapur eða undirtónn.
Þess má víða sjá stað á sýning-
unni, sérstaklega í portrettum og
andlitsmyndum af fólki: sjálfsmynd
Cindys Shermans, „snap-shot“ af
konum eftir Nan Goldin, útigangs-
kona Andresar Seranos, einsetu-
menn í Lapplandi eftir Esko
Mánnikkö, ósköp venjulegt par í
fullri líkamsstærð eftir Mette Tron-
voll, og eyðnisjúklingar Fins Serck-
Hanssens.
Það verður að segjast eins og er
að þessi mikla áhersla sem lögð er á
Ijósmyndina gefur sýningunni tals-
verða slagsíðu. í samanburði við
ljósmyndir eru t.d. tiltölulega fá
málverk. En þau eru þarna nokkur,
t.d. furðulegt og magnað málverk
eftir finnsku listakonuna Mariönnu
Uutinen, „Square Me“ (1996), sem
er gert úr lögum af akrílmálningu
sem hefur verið flett upp og lagt yf-
ir strigann eins og krumpuð lök yfir
illa búið rúm. Uutinen hefur
blandað glimmer saman við plast-
kennt og glansandi akrílmálninguna
sem gerir efnið enn gervilegra og
smekklausara. Jafnvel meðal mál-
ara gætir áhrifa ljósmyndarinnar,
eins og sjá má í verkum Norð-
mannsins Thorbjörns Sörensens.
„7 mínútur" er grátóna málverk
af sígarettureyk málað á viðarpanel,
sem við fyrstu sýn virðist vera
svart/hvít ljósmynd. „Ég (Opel
415)“ er eins og stór litdauf ljós-
mynd af ungum dreng niðri á
strönd, en er máluð með háglans-
andi bílalakki á plexigler. Þessi verk
sýna ekki aðeins undraverða tækni
Sörensens heldur eru þau einnig
skemmtilega þverstæðukennd: þau
líta út eins og ljósmyndir en eru
máluð, en þótt þau séu máluð þá er
eins og þau hafi verið framleidd í
vél.
Það er enginn skortur á athyglis-
verðum verkum á sýningunni og
það væri hægt að fjalla um mörg
þeirra hvert og eitt í löngu máli.
Það kom mér líka skemmtilega á
óvart hvað norsku listamennirnir
komu margir vel út í samanburðin-
um.
Söfnin hafa staðið mjög vel að
sýningunni og mikil vinna hefur
gi-einilega verið lögð í að setja hana
upp eins vel og kostur er. Það hefur
ekki verið auðvelt verk því Lista-
safnið er vandræðahúsnæði fyrir
allt nema innrammaðar myndir.
Nýrra lausna hefur verið leitað, t.d.
myrkvað herbergi fyrir mynd-
bandsverk og stóri salurinn stúkað-
ur niður. Ég man ekki eftir sýningu
í Listasafninu sem hefur verið eins
vel heppnuð að þessu leyti. í sýn-
ingarskránni er að finna umfjöllun
um sýninguna og einstök verk eftir
Audun Eckhoff og athyglisverða
grein, „Listasafnið og upplifun list-
ar á tímum póstmódernismans", eft-
ir ítalska heimspekinginn Gianni
Vattimo, sem kom hingað til lands í
sumar og kenndi við alþjóðlegt
sumarnámskeið í myndlist. Ég ráð-
legg áhugafólki um myndlist að láta
sýninguna ekki framhjá sér fara og
hvet aðra til að láta forvitnina ná
tökum á sér.
Gunnar J. Árnason
Aðventu-
stund í Skál-
holtskirkju
SKÁLHOLTSKÓRINN heldur
sína árlegu aðventustund í Skál-
holtskirkju annað kvöld, fimmtu-
dagskvöld, kl. 21 ásamt gestakór,
sem að þessu sinni verður kirkjukór
Mosfellsprestakalls.
Einsöngvarar á tónleikunum
verða þau Loftur Erlingsson og
Margrét Stefánsdóttir, Monika
Abendroth leikur einleik á hörpu og
Jóhann Stefánsson leikur á
trompet. Ræðumaður kvöldsins
verður Páll Pétursson félagsmál-
aráðherra.
Stjórnandi Skálholtskórsins er
Hilmar Örn Agnarsson og
kirkjukór Mosfellsprestakalls
stjórnar Margrét Stefánsdóttir. Að-
gangur er ókeypis.
---------------
Pentti
Holappa fær
Finlandia-
verðlaunin
PENTTI Holappa fær Finlandia-
bókmenntaverðlaunin að þessu
sinni. Þau fær hann fyrir skáldsögu
sína Mynd af vini og er verðlauna-
upphæðin 150.000 finnsk mörk.
Það var leikarinn Liisa-Maija
Laaksonen sem valdi bókina úr
flokki sex tilnefndra skáldsagna.
Þetta er í fimmtánda sinn sem
verðlanin eru veitt en þau eru talin
helstu bókmenntavertðlaun í Finn-
landi.
Holappa er fæddur 1927 og er
höfundur fjölda verka.
Skólafólk og
% afslátt
af öllum gleraugnaumgjöröum
til 31. desember.
GLERAUGNAVERSLUN
HAGKAUP
í SKEIFUNNI
Hafið augun hjá ykkur fyrir jólin.
Jólagjafakort hjá Augum okkar er jólagjöf
sem gleður bæði unga og aldna.
Hógæða plastgler
fró Þýskalandi
meS glampa- og rispuvörn