Morgunblaðið - 31.01.1999, Blaðsíða 64

>
MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN1,103 REYKJAVIK, SÍMI5691100, SÍMBRÉF 5691181
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KAUPVANGSSTRÆTI1
SUNNUDAGUR 31. JANÚAR 1999
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Einn af hestunum
Björn Bjarnason ekki í
kjöri til varaformanns
TARFURINN Lækur var sólar-
hrings gamall þegar Guðmundur
Sveinsson á Jörfa á Borgarfirði
eystra fann hann. I vor verður
‘-**hann fímm ára og hefur ýmislegt
gengið á í hans stutta Iífi.
I upphafí þurfti að ala hann
eins og ungbarn og gefa honum
pela með vítamínbættri nyólk.
Þegar hann var orðinn of stór
til að vera í garðinum hjá
Guðmundi og Susanne, þýskri
sambýliskonu hans, meðal
annars vegna þess að hann át
gróðurinn og reif þvottinn af
snúrunum með hornunum, var
hann sendur upp í fjall með
hestunum.
Og Lækur er enn uppi í girð-
ingu með hestunum. Stundum
reynir hann að gera eins og þeir,
( —leggst í sömu stellingar og annað
' eftir því. Sumir hafa haft á orði
að hann sé hreindýr sem haldi að
hann sé hestur. Ekki verður full-
yrt um það, en hann hefur að
minnsta kosti engan áhuga á að
fara upp á Ijöll með hinum hrein-
dýrunum sem stundum líta niður
í byggð.
Nafnið Lækur gaf Susanne
honum. Annars vegar vegna þess
að hann fannst í læk og hins veg-
ar vegna þess að hann pissaði á
Susanne þegar hún tók hann
fyrst í fangið, „og það var eins og
lækur“, segir Susanne.
En Guðmundur á Jörfa á fleiri
húsdýr en hreindýrstarfinn Læk.
Hann á líka íslensk-skoskbland-
aða hundinn Alf og hreinu
landamærakollýtíkina Bólu.
Þeirri síðarnefndu hefur Guð-
mundur kennt að hlýða flautu-
hljóðum. A myndinni má sjá Bólu
liggja sem steindauða á jörðinni,
en Lækur er í allt öðrum hugleið-
ingum.
■ 80 kílóa húsdýr/B12
BJÖRN Bjarnason, menntamála-
ráðherra, lýsti því yfír í ræðu á
fundi Kjördæmisráðs Sjálfstæðis-
flokksins í Norðurlandskjördæmi
eystra síðdegis í gær, að hann yrði
ekki í framboði til varaformanns á
landsfundi Sjálfstæðisflokksins í
marzmánuði nk. Eins og kunnugt
er, hefur Friðrik Sophusson, vara-
formaður Sjálfstæðisflokksins, hætt
afskiptum af stjórnmálum og verður
því ekki í kjöri á nýjan leik til þess
embættis.
I ræðu sinni lýsti menntamálaráð-
herra þeirri skoðun, að „hörð átök og
blokkamyndanir vegna varafor-
mannskjörs þjóni ekki hagsmunum
sjálfstæðismanna". Hann sagði öðru
máli gegna við formannskjör. Þá
væri eðlilegt að til átaka kæmi milli
Leggur til að kjör-
in framkvæmda-
stjórn komi í stað
varaformanns
öflugra einstaklinga. Sagan sýndi, að
ekki væri sjálfgefið, að varaformaður
nái kjöri sem fonnaður enda veitti
varaformennska ekki og ætti ekki að
veita slíka tryggingu.
Björn Bjarnason sagði að leggja
yrði aukna rækt við skipulagsstarf
innan Sjálfstæðisflokksins. Ný kjör-
dæmaskipan kallaði á breytt vinnu-
brögð. Sömu sögu væri að segja um
flokkakerfið sjálft. Sú flokkaskipan,
sem hefði haldist í stórum dráttum
frá 1916, væri að riðlast og skipulag
Sjálfstæðisflokksins yrði að taka mið
af því. Hann hvatti til að kjörin yrði
fimm manna framkvæmdastjórn,
„öflug forystusveit, sem starfar við
hlið formanns flokksins og formanns
þingflokksins". Og hann bætti við:
„Framkvæmdastjórnin kæmi í stað
varaformannsins. “
Menntamálaráðherra sagði, að til-
laga um kjörna framkvæmdastjórn
væri ekki ný af nálinni en fleira
mælti með henni nú. Nauðsynlegt
væri að ræða hana næstu vikur, ekki
síður en nöfn í varaformannskjöri.
„Um leið og ég ítreka að mitt nafn á
ekki heima í þeim hópi vil ég hvetja
menn til að gleyma ekki nöfnum
kvenna í umræðunum,“ sagði Björn
Bjarnason.
<c
Endurhæfing
fanga skammt
á veg’ komin
NEFND Evrópuráðsins um varnir
gegn pyntingum segir að sú hlið
fangelsismála sem snýr að endur-
hæfingu og meðferð sé greinilega
skammt á veg komin á Islandi.
Ekki séu félagsráðgjafar starf-
andi í fangelsunum og eini undir-
búningurinn fyrir frelsið sé stutt
áfengis- og vfmuefnameðferð. Það
sé því ekki að furða að hátt hlutfall
■^Fanga leiðist aftur út í afbrot.
■ Glöggt/20
------♦-»-*----
Beinbrot vegna
beinþynningar
Kostnaður
500-700 millj.
NIÐURSTÖÐUR rannsókna, sem
fram hafa farið á íslenskum stúlk-
um, benda til að hámarksbeinþéttni
feé náð um tvítugsaldur og að æfing-
ar hafi mikil áhrif.
Um 1.000 beinbrot má á hverju
ári rekja til beinþynningar og þar af
eru konur í meirihluta. Aætlað er að
kostnaður við beinbrot vegna bein-
þynningar kosti heilbrigðiskerfið
a.m.k. 500-700 m.kr. á ári.
■ Æfingar/22
Morgunblaðið/RAX
Viðræður hafnar milli verkalýðsfélaga og Norðuráls hf.
Semja um hlutdeild
starfsmanna í árangri
FULLTRÚAR Rafiðnaðarsam-
bandsins og verkalýðsfélaga á
Vesturlandi eiga um þessar mundir
í samningaviðræðum við stjórnend-
ur Norðuráls hf. á Grundartanga
um útfærslu ákvæða í gildandi
kjarasamningi aðila, sem sam-
komulag var um að gengið yrði frá
eftir að verksmiðjan væri komin í
fullan rekstur. Snúast viðræðurnar
m.a. um að koma á fót kerfi sem
veiti starfsmönnum hlutdeild í
árangri. Þá hefur verið gengið frá
samkomulagi um hreinlæti á vinnu-
staðnum og aðbúnað starfsfólks,
samkvæmt upplýsingum Guðmund-
ar Gunnarssonar, formanns Rafiðn-
aðarsambandsins.
Samninganefndir verkalýðsfé-
laganna og Norðuráls undirrituðu
kjarasamning til sjö ára fyrir
starfsmenn verksmiðjunnar í janú-
ar á seinasta ári og gildir hann til
31. desember árið 2004. Meðal
þess sem samið var um var að í
upphafi starfsemi verksmiðjunnar
yrði greitt fast 5% álag á greidd
laun og 2,5% framlag í séreignar-
sjóð lífeyrissjóða. Jafnframt var
tekið fram að hefja ætti vinnu fyrir
lok ársins 1998 við að setja upp
kerfi sem byggðist á því að starfs-
menn nytu árangurs af eigin
frammistöðu. A sú þóknun að
koma í stað hins fasta álags. Jafn-
framt á skv. samningnum að semja
um sérstaka þóknun til starfs-
manna vegna áunninnar hæfni í
störfum, s.s. vegna árangurs á
námskeiðum eða í starfsþjálfun.
Rætt um nýtt stjórnunar-
fyrirkomulag
Guðmundur og Hervar Gunnars-
son, formaður Verklýðsfélags
Akraness, hafa tekið þátt í viðræð-
unum fyrir hönd verkalýðsfélag-
anna ásamt trúnaðarmönnum í
verksmiðjunni. A undanfórnum vik-
um hafa viðræðumar fyrst og
fremst snúist um aðbúnað starfs-
manna og hreinlæti á vinnustað og
hafa stjómendur Norðuráls í kjöl-
far þeirra viðræðna gert margskon-
ar breytingar sem hafa gengið vel
fyrir sig, að sögn Guðmundar.
„Það er búið að ganga frá aðbún-
aðar- og hreinlætismálunum og við
emm að byrja að takast á við
árangurstengingu launa, hlutdeild í
framleiðslu og um stjórnunarfyrir-
komulag verksmiðjunnar,“ segir
Guðmundur.
Við gerð kjarasamningsins í
fyrra lýstu stjórnendur Norðuráls
einnig áhuga á að taka upp stjórn-
unarfyrirkomulag, sem er frá-
bmgðið því sem þekkst hefur í
verksmiðjum hér á landi, þar sem
komið yrði á fót svokölluðum liðs-
heildum starfsmanna, undir stjórn
fyrirliða, og starfsmenn skiptu með
sér störfum á hverju svæði fyrir
sig. Snúast viðræður verkalýðsfé-
laganna og Norðuráls m.a. um
hvort taka eigi upp stjórnunarfyrir-
komulag af þessu tagi.
Næsti fundur verður haldinn á
morgun þar sem fulltrúar Norður-
áls munu væntanlega leggja fram
svör og tillögur varðandi þessi mál
og jafnframt eru fyrirhugaðir
kynningarfundir með starfsmönn-
um fram eftir vikunni.
Innflutningur á
nýjum fólksbflum
Yfír 20%
aukning
í janúar
SAMKVÆMT bráðabirgða-
tölum frá Skráningarstofunni
um innflutning á nýjum fólks-
bílum í janúar hafa verið flutt-
ir inn 1.039 bílar í janúar í ár
en í fyrra voru þeir 853. Er
þetta 21,8% aukning.
Alls voru fluttir inn 13.599
nýir fólksbílar allt siðasta ár
eða rúmlega 1.100 á mánuði,
sem var vel yfir 30% aukning
frá 1997. Aukningin frá janúar
1997 til janúar 1998 var 28,5%.
Virðist því sem aukin bílasala
síðasta árs haldi enn áfram á
þessu ári.
Mest flutt inn af
Volkswagen og Toyota
Mest var flutt inn af gerð-
unum Volkswagen og Toyota
og er hlutdeild þeirra 16,3%
og 16%. Voru fluttir inn 169
bílar frá Volkswagen, 166
Toyota-bílar, frá Nissan 101,
84 frá Isuzu og 67 af gerðinni
Mitsubishi.