Morgunblaðið - 04.02.1999, Blaðsíða 42

42 FIMMTUDAGUR 4. FEBRÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Þjóðviljinn
gengur aftur
Skrif Sverris Hermannssonar og félaga
eru dapurlegur vitnisburður um
lýðræðislega umræðu á Islandi
í aldarlok.
Blaðaskrif Sverris
Hermannssonar og
fylgismanna hins
nýja flokks hans
minna á stundum um
margt á Þjóðviljann sáluga.
Skrif Þjóðviljans einkenndust,
sem kunnugt er, af mikilli heift
og ofstæki, fukyi’ðaflaumi, útúi’-
snúningum, samsæriskenning-
um, frumstæðum sæmdai'áskor-
unum og, í besta falli, barnslegri
einfeldni. Sú mynd sem Sverrir
og félagar draga upp af íslandi
nútímans er þessi: Sjálfstæðis-
flokkurinn sem fer með ríkis-
stjórnarforystu gengur erinda
„örfárra auðmanna" og á sér þá
hugsjón heitasta að „mylja undir
þá þjóðarauðinn“, því forystu-
menn flokksins telja auðinn
„best kominn í
VIÐHORF höndum sem
fæstra“, en lýð-
urinn geti „étið
það sem af
borðum Bogesenanna hrýtur eða
það sem úti frýs“. Forystu Sjálf-
stæðisflokksins er það kappsmál
að „hafa gróðapungana góða“ því
þeir borga í flokkssjóðinn og eru
þingmenn flokksins auðsveipir
þjónar þeirra. Verstir „gi'óða-
Eftir Jakob F.
Ásgeirsson
punganna" eru „sægammai-nir“,
„lénsherrarnir" sjálfii- sem sitja
að þjóðarauðnum. Undir „svipu
sægi-eifanna" eru sjómenn „kúg-
aðir“ til að kasta fiski í stórum
stíl. Sú „ósvinna" gengur náttúr-
lega nærri „hjarta sjómann-
anna“, en þeir eiga engra kosta
völ, eru „nauðbeygðir" að hlýða
fyrirskipunum „lénsherranna“ til
að „bjarga atvinnu sinni og af-
komu“. En vegna þessa fiskkasts
íslenskra sjómanna munu „millj-
ónir manna um víða veröld“,
ekkert minna, „deyja drottni sín-
um úr hungri“l! Lengi getur
vont versnað og þótt ástandið á
Islandi sé kolsvart núna, er það
þó barnaleikur hjá þeim „óför-
um“ sem „bíða á næsta leiti“ ef
íslendingar fylkja ekki liði með
Svem!
Skrif Sverris og félaga birtast
jafnan á síðum Morgunblaðsins
sem bera yfirskriftina „Umræð-
an“ og er ætlað að vera vett-
vangur lýðræðislegrar umræðu í
landinu. Það er dapurlegt til
þess að hugsa að við upphaf
nýrrar aldar skuli vera til menn
sem vilja heyja lýðræðislega
stjórnmálabaráttu á svo lág-
kúrulegu plani. í rauninni er
enginn snertipunktur til vit-
rænnar umræðu við menn sem
skrifa á þvílíkum nótum.
Ekki alls fyrir löngu birtist
skoðanakönnun í DV um fylgi
stjórnmálaflokka. Nýr ritstjóri
blaðsins túlkaði niðurstöðu
könnunarinnar m.a. á þá lund að
flokkur Sverris ætti ekki uppá
pallborðið hjá þorra kjósenda.
Einn helsti fylgismaður Sverris,
Jón Sigurðsson fyiTverandi
ráðuneytisstjóri, rauk þá fram á
ritvöllinn og greip til gamal-
kunnra Þjóðviljabragða. Hann
notaði þó ekki orðið „leigu-
penni“, sem var Þjóðviljamönn-
um sérlega kært, heldur „mála-
liði“. Hér var nefnilega ískyggi-
legt samsæri á ferðinni. Forsæt-
isráðherra hafði þvingað útgef-
anda DV til að setja málaliða
sinn í ritstjórastólinn - og hefur
hann það eitt hlutverk að sjá til
þess að sjónarmiðum Davíðs sé
haldið að lesendum DV! Þótt
hinn nýi ritstjóri skrifi undir
fullu nafni og hafi verið blaða-
maður nær alla sína starfsævi,
þá er augsýnilegt að hann hefur
ekki sjálfstæðar skoðanir fyrst
hann er ekki með Sverri, það sér
hvert mannsbarn að hann er í
vasa „lénsherranna" sem halda
varnarlausum almenningi í gísl-
ingu(!).
Er nema von að Valdimari Jó-
hannessyni finnist hann eiga
heima í þessum félagsskap, en
síðasta frægðarverk hans vai' að
líkja Davíð Oddssyni og Ingi-
björgu Sólrúnu Gísladóttur við
Hitler, Mússólíní og Idi Amin!
Þjóðviljinn varð gjaldþrota
eins og sá málstaður sem hann
barðist fyrir. Eitt best rekna
blað í nútíma fjölmiðlun er viku-
ritið The Economist. Það er
þekkt að því að vera sérlega
gagnrýnið á valdsmenn hverju
nafni sem þeir nefnast. I nýlegu
hefti blaðsins fylgir kálfur um
Norðurlönd og m.a. fjallað allít-
arlega um efnahags- og þjóðfé-
lagsástand á Islandi. Þar segir
að Islendingar hafi haldið skyn-
samlega á sínum málum undan-
farin ár með þeim afleiðingum
að 5% hagvöxtur hafi verið í
landinu síðustu þrjú ár, atvinnu-
leysi aðeins um 2%, og Island sé
nú í fimmta sæti á heimslista
OECD yfir kaupmátt ráðstöfun-
artekna. Almennt er sagt um
þjóðlíf á Islandi að landsmenn
séu vel menntaðir, tæknivæddir,
fylgist vel með í tölvuheiminum,
menningarlega sinnaðir, unni
náttúru landsins, og hafi víða út-
sjón í sambandi sínu við um-
heiminn, sæki jafnt til Vestur-
heims og Evrópu. Viðurkenning-
arorðum er farið um skipan vel-
ferðai-mála í landinu og hvernig
Islendingum hefur tekist að
haga nýtingu fiskistofna sinna
sem séu undirstaða byggðar í
landinu. Þá er lokið sérstöku
lofsorði á þá stefnu ríkisstjórn-
arinnar að beita sér fyrir auknu
írjálsræði í efnahagsmálum í
kjölfar aðildar að Evrópska
efnahagssvæðinu, en jafnframt
varar blaðið við blokkamyndun í
viðskiptalífi.
Þetta er fógur mynd, en af
hverju skyldum við ekki kannast
við hana? Auðvitað er margt í ís-
lensku samfélagi sem betur
mætti fara, en hvers vegna að
neita að kannast við það sem
snúist hefur á betri veg? Stað-
reyndin er sú að við stöndum nú
í þeim sporum, rétt eins og á
Viðreisnarárunum, að landinu
hefur verið vel stjórnað tvö kjör-
tímabil í röð. Allir útlendir sér-
fræðingar sem koma hingað til
lands taka eftir þeim umskiptum
sem hafa orðið á þessum áratug
sem er að líða. Og svo eru til
menn hér uppi á Islandi sem
ætla að heyja kosningabaráttu á
þeim nótum að við búum í mið-
aldasamfélagi þar sem allur al-
menningur er kúgaður af fá-
mennri klíku auðmanna og hér
stefni allt óðfluga til fjandans!
Það segir sitt um lýðræðislega
umræðu á Islandi að rausið í
Sverri og félögum í anda gamla
Þjóðviljastaglsins fær margfalt
pláss í fjölmiðlunum á við efnis-
lega umfjöllun um þjóðfélagsmál
eins og þá sem blaðið The
Economist stendur fyrir.
UMRÆÐAN/PROFKJOR
Flóttamenn-
irnir og við
TALIÐ er að í heim-
inum séu 25-30 millj-
ónir manna á flótta eða
á vergangý í heima-
landi sínu. I raun veit
enginn hve fjöldinn er
mikill upp á hár, því að
eðli málsins sam-
kvæmt er skráning
flóttamanna vand-
kvæðum bundin nema
fólk hafi leitað skjóls
hjá hjálparstofnunum.
Hvað sem því líður er
ljóst að fjöldinn er gíf-
urlegur og hefur farið
hratt vaxandi á liðnum
áratug.
Lok kalda stríðsins
veittu von um friðvænlegra líf fyrir
jarðarbúa. Sú von hefur ekki ræst.
Um leið og krumla stórveldanna
losaði takið á alþjóðastjórnmálun-
um leystust úr læðingi öfl sem
megnið af þessari öld hafði verið
haldið niðri. Þjóðirnar sem áður
höfðu lifað undir oki Sovétríkjanna,
sem og í Júgóslavíu, lýstu hver á
fætur annarri yfir sjálfstæði. I Af-
ríku losnuðu ríki undan fjarstýr-
ingu stórvelda, sem áður höfðu
talið stuðning við Afríkuþjóðir hafa
hernaðarlegt gildi í valdatafli kalda
stríðsins. Víða hratt sjálfstæðisbar-
áttan af stað átökum á milli þjóðar-
brota og þjóða. Stríðin í Júgóslavíu
og Tsjetsjníu og algjör samfélags-
leg upplausn í Afríku-
ríkjum eins og Kongó
og Líberíu, eru
hörmulegur vitnis-
burður um hildarleik
liðins áratugar.
Upptalning stríðs-
átaka gæti orðið æði
löng en staðreyndin er
sú að í upphafi árs
1999 geisa tugir stríða
eða svæðisbundinna
átaka um allan heim.
Fæst þeirra eru talin
stór í sniðum og enn
færri ná athygli
heimspressunnar. Þótt
fæst okkar séu meðvit-
uð um tilvist átakanna
er fórnarkostnaður mannkyns
vegna þeirra einn og hinn sami. Og
fómarlömb átakanna þurfa á að-
stoð okkar að halda.
Stefnu stjórnvalda
vantar
Síðastliðin þrjú ár hafa íslensk
stjórnvöld á hverju ári veitt hópi
flóttamanna frá gömlu Júgóslavíu
hæli á Islandi. I byrjun þessa ára-
tugar var tveimur hópum flótta-
manna frá Víetnam veitt skjól hér
á landi. Fram að þeim tíma hafði
örfáum hópum flóttamanna verið
hleypt til landsins á lýðveldistím-
anum.
Flestum ber saman um að mót-
Þórunn
Sveinbjarnardóttir
taka flóttamanna hafi tekist vel og
hún ekki síður verið gæfuspor í lífi
okkar sem þjóðar, en í lífi þess
fólks sem nú er landar okkar. Því
verður það að teljast undarlegt að
móttaka flóttafólks hér á landi er
bundin vilja eins manns, félags-
málaráðherra, sem margoft hefur
sagt að á meðan hann sé ráðherra
verði tilteknum fjölda flóttamanna
veitt skjól á hverju ári. Vilji ráð-
herra er góður en betur má ef duga
skal.
Löngu tímabært, segir
Þórunn Sveinbjarnar-
------------7-----------
dóttir, að Islendingar
móti langtímastefnu
um þróunarsamvinnu.
íslenskum stjórnvöldum ber að
marka stefnu til langs tíma um að-
stoð við flóttamenn, bæði um það
hversu mörgum eigi að veita hæli
hér á landi árlega og um það
hvernig við hyggjumst veita fé til
alþjóðlegs hjálparstarfs í framtíð-
inni. Að auki er löngu tímabært að
Islendingar móti langtímastefnu er
varðar þróunarsamvinnu við önnur
lönd. Stefnu er tekur á umfangi
samvinnunnar jafnt sem viðfangs-
efnum hennar, og hefur hag þeirra
sem aðstoðaðir eni að leiðarljósi.
Slíka stefnu vill Samfylkingin móta
og þar með tryggja að mannúð,
framsýni og fagleg vinnubrögð
verði höfð að leiðarljósi í alþjóðlegu
samstarfí Islendinga á nýrri öld.
Höfundur tekur þátt í prófkjöri
Samfylkingarinnar i Rcykjanes-
kjördæmi.
Ríkið skattleggur
fjarlægðir
Nýbýlavegi 12, sími 554 4433
ÍSLAND er mjög
strjálbýlt, en firðir,
fjöll, ár og óbyggðir
hafa gert fjarlægðir að
einu helsta viðfangs-
efni þjóðarinnar. Auð-
vitað hafa bættar sam-
göngur, vegir, brýr og
jarðgöng stytt vega-
lengdir að ákveðnu
marki en eðli vandans
er enn hið sama. Fjar-
lægðir eru einnig
helsti hvatinn til þess
að þéttbýli myndist
svo hægt sé að spara
bæði tíma og fjármagn
í erli lífsins. Þess
vegna er það flutnings-
kostnaður sem ræður mestu um
búsetu í landinu, en í raun eru fjar-
lægðir á milli fólks eini reginmun-
urinn á dreifbýli og þéttbýli. Þrátt
fyrir þessa staðreynd, miðar
skattastefna ríkisins að því að
hækka flutningskostnað verulega
innan landsins. Þetta þýðir ein-
faldlega að ríkið skattleggur fjar-
lægðir sérstaklega og leggur gjöld
á þá sem búa utan stórra þéttbýlis-
svæða.
Bílar eru helstu samgöngutæki
landsmanna og meira en það. Þeir
ALHLBA TOLVUKERFI
eru í raun grundvöllur
fyrir nútíma búsetu
úti á landi. En þessi
þarfasti þjónn lands-
byggðarmanna er
skattlagður margfald-
lega hérlendis. Jeppar
og aðrir fjórhjóla-
drifsbílar, sem nauð-
synlegir eru fyrir
vetrarsamgöngur,
lúta 65% vörugjaldi
og um 70% af verði
bifreiðaeldsneytis eru
skattur til ríkisins.
Afrakstur ríkisins af
Jón gjöldum tengdum bif-
Bjarnason reiðum er líka umtals-
verður eða 27 millj-
arðar á ári að mati FIB. Byrði
landsbyggðarmanna er einnig að
sama skapi þung, en skv. könnun-
um Hagstofunnar eyðir hver
landsbyggðarmaður að jafnaði um
40% meira í rekstur ökutækis síns
en íbúi höfuðborgarsvæðisins, sem
þýðir 40% meiri skatt til ríkisins.
Þetta hefur tvenns konar afleið-
ingar. I fyrsta lagi verður lands-
byggðarfólk að spara við sig í öðru
til þess að geta greitt þessa auknu
skatta. í öðru lagi rýrir hár flutn-
ingskostnaður samkeppnisstöðu
landsbyggðarfyrirtækja og veldur
því að ýmiss konar rekstur verður
óhagkvæmur úti á landi.
HUGBUNAÐUR
FYRIRWINDOWS
Frábær þjónusta
Cpi KERFISÞRÓUN HF.
jSJB I Fákafeni 11 • Sími 568 8055
www.islandia.is/kerfisthroun
Hér með er aðeins hálf sagan
sögð, því ríkið skattleggur einnig
fjarlægðir með 24,5% virðisauka-
skatti sem er með því hæsta sem
gerist í heiminum. Þegar vörur
eru fluttar á milli staða bætist
flutningskostnaður við verð þeirra
og á það verð leggst endanlega
virðisaukaskattur sem kaupendur
greiða. Þetta jafngildir því að ríkið
auki flutningskostnað um fjórð-
ung. Enda sýnir áðurnefnd könn-
un Hagstofunnar, að hver íbúi á
landsbyggðinni þarf að eyða mun
Bíllinn er þarfasti þjónn
landsbyggðarmanna,
segir Jón Bjarnason.
Bíllinn er skattlagður
margfaldlega.
meiri fjármunum til matarinn-
kaupa en tíðkast á Reykjavíkur-
svæðinu. Þannig er með beinum
hætti rekið á eftir fólki og fyrir-
tækjum að flytja til höfuðborgar-
innar. Þá er einnig ljóst að sú
stefna að skattleggja fjarlægðir
hamlai' nýsköpun og kemur í veg
fyrir uppbyggingu iðnaðar og
þjónustu úti á landi. Afleiðingin
verður einhæfni í atvinnulífi því
landsbyggðin á fárra annarra
kosta völ en að leggja áherslu á
frumvinnslugreinar þar sem hrá-
efnið er við höndina. Islenskt
skattkerfi mismunar þeim sem
búa á landsbyggðinni og hvetur til
byggðaröskunar. I ljósi þeirra
fólksflutninga sem nú eiga sér
stað er brýn þörf á skattabreyt-
ingum sem leiðrétta þessa mis-
munun.
Höfundur er skólastjóri Hólaskóla,
og býður sig fram í fyrsta sæti i
prófkjöri á lista Samfylkingar á
Norðurlandi vestra.