Morgunblaðið - 09.04.1999, Qupperneq 48

$8 FÖSTUDAGUR 9. APRÍL 1999
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Hæpin fjár-
málastefna
ÞREM helstu bönk-
um landsins, sem allir
voru ríkisreknir, hef-
ur verið breytt í hluta-
félög. Bönkunum hef-
ur gefist tækifæri til
að sýna kosti sam-
keppninnar. Þeir hafa
birst í gróða, sem
>nemur allt að milljarði
króna á hvern banka.
En þjóðin hefur búið
við vaxtaokur, verð-
tryggingu skulda og
óeðlilega lánaþenslu.
Vert er að huga að
því, að vaxtamunur, Eggert
sem svo er kallaður, Haukdal
þ.e. vextir af útlánum
að frádregnum vöxtum af innlán-
um, eru margfalt hærri hérlendis
en í ríkjum Evrópu og Vestur-
heims. Þar er vaxtamunurinn
gjarnan 1%, en hjá okkur 3-4% og
stundum miklum mun meiri.
Þannig eru útlánsvextir á Islandi
a.m.k. þrefalt hærri en utanlands.
fÞað bitnar á bæði fyrirtækjum og
heimilum. Viðskiptabankarnir hér
hafa óspart tekið erlend ián til að
auka veltufé sitt til að maka krók-
inn betur. Afleiðingin er lána-
þensla, sem gerir fólki mögulegt
að kaupa nánast allt án stað-
greiðslu. Þannig verður til gífur-
legur halli á vöruskiptajöfnuði við
útlönd, sem hrellir stjórnmála-
menn.
Þegar Seðlabankinn gerir ráð-
stafanir til að draga úr veltunni
>með aðhaldsaðgerðum, eins og
hans er skylda, verða
bankastjórar við-
skiptabankanna reiðir
og senda ráðamönnum
Seðlabankans fúkyrði.
Slíkt hefur ekki gerst
áður og sýnir
óskammfeilni gróða-
hyggjunnar.
Nauðsynlegt er, að
náin samvinna ríki
milli Seðlabankans og
fjármálaráðuneytis-
ins. Aðeins slík sam-
vinna megnar að
koma í veg fyrir
þenslu og kjararýrn-
um. íslendingar hafa
á liðnum áratugum
þolað hörmungar verðbólgu, og
enginn vill fá þann ófógnuð yfir
Vextir
Islendingar, segir Egg-
ert Haukdal, hafa á
liðnum áratugum þolað
hörmungar verðbólgu.
landsmenn á ný. Þess vegna er
nauðsyn að vera vel á verði. Eitt
fyrsta verkefni okkar ætti að vera
að afnema verðtryggingu fjár-
skuldbindinga, sem nú er nánast
hvergi við lýði nema hér.
Höfundur er fv. alþingismuður.
Enn um nj^a siði eða
öllu heldur siðleysi
ENN gerist það að
niðurstöður rannsókna
eru kynntar í fjármála-
tímariti (Wall Street
Journal Europe,
26.-27. mars, 1999) og
dagblaði (Morgunblað-
ið, 27. mars, 1999).
Reyndar ber þetta
meiri keim af auglýs-
ingu en kynningu á
rannsóknaniðurstöðu.
Eg hef áður bent á
þetta vandamál í grein
sem birtist í Mbl. 16.
október 1998 og bar
heitið: Nýir siðir með
nýjum herrum." Þar
varaði ég við því að
nota fjölmiðla til að túlka vísinda-
niðurstöður, þar sem þeir væru
ekki faglega ritrýndir. Það stendur
sem ég ritaði áður (Mbl. 16. okt.
1998) : „Ef við höldum okkur ekki
við ákveðnar siðareglur varðandi
birtingu á niðurstöðum endar það í
öngþveiti og enginn veit hvað er
satt og hverju logið.“ Þetta hefur
einmitt gerst í frásögn af staðsetn-
ingu á slitgigtargeni (-genum) sem
birst hafa í fjölmiðlum. Þar er sagt
óljóst og ruglingslega frá hlutun-
um. „Talsmenn beggja fyrirtækja
(Jonathan Knowles frá Roche og
Kári Stefánsson frá Decode) sögðu
að genið væri e.t.v. eitt af mörgum
(several) genum sem væru ábyrg
fyrir hinum ýmsu gerðum slitgigt-
ar.“(Wall Street Journal Europe,
1999) . Morgunblaðið segir: „Hann
(Kári Stefánsson) telur ólíklegt að
fleiri gen geti valdið
sjúkdómnum, hér sé
fundið það sem máli
skiptir.“ (Mbl. 27. 4.
1999). Hér gætir því
misræmis í frásögn
þessara tveggja blaða.
Bæði blöðin láta þess
getið að 40 milljónir
manna þjáist af slit-
gigt.
I Morgunblaðs-
greininni 27. mars sl.
eru nafngreindir tveir
læknar, Þorvaldur
Ingvarsson bæklunar-
Alfreð læknir og Helgi Jóns-
Árnason son gigtlæknir, en þá
þekki ég af góðu einu.
Mig langar að leggja íyrir þá
spumingar um rannsóknina.
Arið 1991 kom grein í Lækna-
Siðareglur
Ef við höldum okkur
ekki við siðareglur
varðandi birtingu á nið-
urstöðum, segir Alfreð
Arnason, endar það í
öngþveiti og enginn
veit hvað er satt og
hverju logið.
MALSOKN
is

Taktu þátt í léttum leik á mbl.is og þú gætir unnið glæsilega leðurtösku, blekpenna eða miða
á myndina Málsókn.
Kvikmyndin Málsókn, sem byggð er á sannri sögu, fjallar um lögfræðing sem tekur að sér
málsókn til að krefjast skaðabóta fyrir foreldra sem misst hafa börn sín af völdum
mengunar. Myndin skartar úrvals leikurum á borð við John Travolta og Robert Duvall.
Taktu þátt í leiknum á mbl.is og hver veit!
vg'mbl.is
£ITTH\TA£> NÝTI
blaðinu eftir læknana Þorvald
Ingvarsson og Halldór Baldursson
er nefndist: „Er staðbundin slitgigt
í mjöðmum arfgeng? Sautján al-
systkini með slitgigt í mjöðmum".
Ættartré sem sýnt er í greininni
sýnir að móðir systkinanna og
fimm systkini hennar höfðu líka
shtgigt í mjöðmum auk ömmu í
móðurætt (Læknablaðið, 1991).
Mér virðist þarna um ríkjandi
erfðahátt að ræða. Ekki er líklegt
að slitgigt erfist almennt þannig.
Og nú spyr ég:
1. Var ofangreind ætt í hópi þeirra
sem vitnað er til í Mbl. 27.mars sl.?
2. Ef svo er, var útslag (lod score)
í ofangreindri ætt á sama litninga-
svæði og í öðrum slitgigtarættum?
3. Var um sama litningasvæði að
ræða í öllum ættunum?
Þegar þetta er ljóst má kannski
ráða í hvort öll slitgigt sé af sömu
erfðafræðilegum orsökum eins og
látið er í veðri vaka. Það er alltof
fljótt að tala um lækningu á þess-
um grunni eins og ýjað er að í
greininni.
Hvað varðar fréttaflutninginn þá
er hann óviðunandi, óvísindalegur
og blekkjandi. Hér er vafalaust
líka við blaða- og fréttamenn að
sakast. Þeir kynna sér ekki málin
nógu vel, ragla vísindalegum hug-
tökum og leita ekki ráða hjá þeim
sem þekkja til mála. Ég held að
þetta stafi m.a. af því að þeir
treysta vísindamönnum. Sjúkling-
amir treysta þeim líka. Svona
fréttaflutningur brýtur niður það
traust sem er nauðsynlegt við vís-
indastörf. Menn mega ekki láta
skammtíma gróðasjónai-mið villa
sér sýn.
Tilvitnanir:
The Wall Street Journal Europe, 26.-27.
mars, 1999
Morgunblaðið, 27. mars, 1999
Morgunblaðið, 16. október, 1998
Læknablaðið, 77:160-152,1991
Höfundur er erfðafræðingur.
»4»/innlent
Frjáls félagasamtök
halda menntaþing
MENNTAÞING verður haldið
laugardaginn 10. apríl á sviði
tómstunda-, íþrótta- og félags-
starfs.
Félög sem starfa á þessum
vettvangi hafa haft of lítið sam-
starf og ekki fylgst mikið með því
hvað aðrir hafast að m.a. á sviði
fræðslumála. Öll þessi félög og fé-
lagasamtök starfa í sama anda og
að sama markmiði: Að gefa börn-
um-, unglingum og ungu fólki
tækifæri til að stunda þroskandi
iðju í frítíma og tómstundum.
„Menntaþingið er tilraun til að
sameina mismunandi félög- og fé-
lagasamtök um ákveðinn atburð.
Það er einnig tækifæri til að láta
reyna á samstarfsvilja þeirra sem
nú um stundir eru í forystu fé-
laga- og félagasamtaka og opin-
berra aðila sem starfa á vettvangi
frítímans. Gangi það eftir verður
samstarfið þróað í framhaldi af
Menntaþinginu,“ segir í fréttatil-
kynningu.
Á heimasíðu Menntaþings fer
nú fram umræða á svokallaðri
„kaffistofu“ um málefni þingsins.
Einnig verður bein útsending á
netinu heim á hvern sveitabæ ef
svo ber undir og landsbyggðar-
fólk og aðrir sem sitja heima
hringja síðan inn sínar fyrir-
spurnir. Umfjöllunarefni þingsins
er menntun til framtíðar sem ef-
laust mun að miklu leyti fara
fram í fjarnámi á Netinu.
Morgunblaðið/Þorkell
EIGENDUR Hársnyrtistofunnar Hárbliks.
Eigendaskipti á Hárblik
EIGENDASKIPTI hafa orðið
á Hársnyrtistofunni Hárblik,
Kleifarseli 18, og eru nýir eig-
endur Gerður Sævarsdóttir og
Jónína Einarsdóttir hársnyrti-
meistarar. Stofan er opin
mánudaga til miðvikudaga kl.
9-18, fimmtudaga kl. 9-20,
föstudaga kl. 9-19 og laugar-
daga kl. 10-14.