Morgunblaðið - 10.07.1999, Page 38

p38 LAUGARDAGUR 10. JÚLÍ 1999
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN

Islenski safna-
dagurinn
ÍSLENSK söfn
halda safnadaginn há-
tíðlegan sunnudaginn
11. júlí. Saíhadagurinn
á rætur að rekja til al-
þjóðasafnadagsins,
sem víða um heim er
haldinn hátíðlegur hinn
18. maí að frumkvæði
^ICOM - alþjóða safna-
ráðsins. Þessi dagur
hentar illa íslenskum
aðstæðum því flest
byggða- og minjasöfn
landsins eru lokuð á
þessum árstíma. Því
var gripið til þess ráðs
að færa safnadaginn og
halda hann annan
sunnudag í júlí. Það er Islandsdeild
ICOM í samvinnu við Félag ís-
lenskra safnamanna sem stendur
að safnadeginum með það að leið-
arljósi að vekja athygli á söfnum
landsins og þeirri fjölbreytilegu
starfsemi sem þar fer fram.
Að þessu sinni taka rúmlega 30
^söfn um allt land þátt í safnadegin-
um og í tilefni dagsins bjóða mörg
safnanna upp á sérstaka dagskrá
sem endurspeglar sérstöðu hvers
safns fyrir sig. Það er athygli vert
hversu fjölbreytileg safnaflóra
landsins er og hversu mikil gerjun
er í safnastarfinu. Það er ekki síst
að þakka þeim metnaði og krafti
sem safnafólk leggur í störf sín.
Á undangengnum árum hafa ný
og áhugaverð söfn opnað dyr sínar
iyrir almenningi og önnur hafa
a*aukið starfsemi sína og fært í nú-
tímalegri búning.
Gagngerar endurbætur fara nú
fram á Þjóðminjasafni Islands sem
gera mun safninu kleift að takast á
við verkefni nýrrar aldar og eitt
stærsta listasafn landsins, Lista-
safn Reykjavíkur, mun á næsta ári
flytja í nýtt og glæsilegt húsnæði
við Reykjavíkurhöfn. Svo virðist
sem safnaheimsókn sé virkur þátt-
ur í lífi stöðugt fleiri íslendinga,
hvort sem er hér heima eða á
ferðalögum erlendis.
Fyrr á öldinni var ímynd safna
sú, að þau væru hátíðlegar og svo-
lítið rykfallnar stofnanir, þar sem
fólk talaði í hljóði og bömun var
^afnvel meinaður aðgangur. í dag
er ímynd safna gjörbreytt, án þess
að virðingu fyrir safngripum og
rannsóknarhlutverki safna hafi á
nokkum hátt verið ýtt til hliðar.
Það er einkum miðlunarþáttur
safnastarfsins sem tekið hefur
stakkaskiptum. Safnafólk leitast
við að gera sýningar sínar áhuga-
verðar og aðgengilegar fyrir alla
aldurshópa. Safnaheimsókn er til
þess fallin að sameina fjölskylduna,
brúa kynslóðabil, dveljast og upp-
lifa. Ný viðhorf í miðlun endur-
speglast í dagskrá safnadagsins.
Byggða- og minjasöfn landsins
leggja á það áherslu að gera söfn
^sín lifandi, meðal annars með því
að sýna vinnubrögð liðins tíma. Á
þennan hátt öðlast safngripir nýtt
líf og safngestir nýja innsýn. Á
safnadaginn verður meðal annars
hægt að kynnast heyverkun með
gamla laginu, tóvinnu, mjöltum,
síldarsöltun og saltfiskverkun. Allt
eru þetta vinnubrögð sem stór
hluti núlifandi íslendinga hefur
aldrei kynnst og slík upplifun fær
okkur til að horfast í augu við for-
tíðina. Það verður áþreifanlega
ljóst hversu stórfelldar breytingar
^á atvinnuháttum og lífsmunstri
Wiafa átt sér stað hér á landi síðari
hluta aldarinnar. Samtímis endur-
speglast hverfulleiki samtímans,
því hvað verður langt
þangað til okkar dag-
lega umhverfi eða
vinnustaðir verða
orðnir að safngripum?
Á safnadaginn bjóða
mörg safna landsins
upp á safnaleiðsögn,
sem reyndar er fastur
þáttur í starfsemi
margra safna. Safna-
leiðsögn er mikilvæg-
ur þáttur í þeirri við-
leitni að miðla þekk-
ingu til safnagesta.
Safnagestir geta
spjalla við leiðbein-
endur eða fræðimenn
og fengið nánari út-
skýringar á því sem fangar hug
hvers og eins. Það hefur sýnt sig,
ekki síst á listasöfnunum, að góð
Leiðsögn
Það er athygli vert,
segir Kristín G.
Guðnadóttir, hversu
fjölbreytileg safnaflóra
landsins er og hversu
mikil gerjun er í
safnastarfínu.
leiðsögn er mjög gagnleg. Enn
virðist eima eftir af því viðhorfi, að
samtímalist sé einungis fyrir fáa
innvígða. Það hefur komið á daginn
að leiðsögn um sýningar, sem í
fyrstu virðast torræðar, hefur
breytt viðhorfi safnagesta, opnað
hug þeirra gagnvart undrum listar-
innar og gert þeim kleift að njóta
hennar á nýjan hátt. Safnaleiðsögn
er einnig mikilvægur þáttur í
menningaruppeldi skólanema en
ekki síður áhugavert tækifæri til
símenntunar þeirra sem víkka vilja
sjóndeildarhring sinn.
Því má ekki gleyma, að forsend-
an fyrir fræðslustarfi og sýninga-
gerð safnanna er hið fræðilega
starf safnamanna og sú rannsókn-
arstarfsemi sem þar fer fram. Það
er sá drifkraftur sem gerir söfn
landsins að virkum og síkvikum
menningarstofnunum en samtímis
vettvangi endurmats og endur-
skoðunar. Rannsóknamiðurstöðum
er gjarnan fylgt eftir með sýning-
um sem varpa nýju ljósi á menn-
ingu okkar og umhverfi. Enginn
veit enn, hvað fræðimenn samtím-
ans og framtíðarinnar eiga eftir að
grafa úr jörðu eða finna í skjala-
söfnum. En þar leynist án efa sitt-
hvað, sem til lengri tíma mun
breyta og dýpka skilning okkar á
menningu, sögu og náttúru lands-
ins. Á tímum margmiðlunar og
sýndarveruleika bjóða söfnin gest-
um sínum að skoða og nálgast safn-
gripina milliliðalaust. Þó svo að
margmiðlunartækni geri það kleift
að skoða safngripi heimsins á
Intemetinu getur sú nálgun aldrei
komið í stað þess að upplifa hinn
upprunalega hlut í umhverfi sínu;
að finna ilminn af grasinu á þaki
torfbæjarins eða sjá hvernig síkvik
birta breytir lit og formi listaverks-
ins. Safnaheimsókn er í raun ein-
stakur máti til að skynja andrúms-
loft aldanna og menningarinnar, til
að víkka sjóndeildarhringinn og
hafa samtímis af því góða skemmt-
un. Það er von Islandsdeildar
ICOM og Félags íslenskra safna-
manna, að sem flestir gefi sér tíma
til að staldra við á safni á sunnu-
daginn, njóti þess ríkidæmis og
fjölbreytileika sem íslenska
safnaflóran hefur upp á að bjóða.
Höfundur er forstöðumaður Lista-
safns ASÍog formaður íslandsdeild-
arlCOM.
Kristin G.
Guðnadóttir
+ Guðríður Magn-
úsdóttir fæddist
í Stykkishólmi 3.
október 1911. Hún
lést á öldrunardeild
Landspítalans 23.
júní siðastliðinn og
fór útför hennar
fram frá Grensás-
kirkju 2. júlí.
Legg ég nú bæði líf og önd,
Ljúfi jesú í þína hönd.
Síðast þegar ég sofiia fer
sitji guðs englar yfir mér.
(Hallgr.Pét.)
Elskuleg móðir æskuvinkonu
minnar er látin. Minningar um ynd-
islega konu streyma fram í huga
mér.
Eg kynntist Guðríði, eða Guju
eins og ég kallaði hana, alltaf þegar
ég og Dagný, dóttir hennar og
Magnúsar vorum litlar stelpur í
Stykkishólmi.
Þegar ég var sex ára gömul flutt-
ist ég til Reykjavíkur og fannst mér
mjög erfitt að vera án vinkonu minn-
ar, en það var ekki vandamál fyrir
Guju, mér var einfaldlega boðið að
eyða smnrinu fyrir vestan svo að við
gætum verið saman, og það var mik-
ið leikið heima hjá þeim hjónum og
aldrei var það neitt mál að leika hvar
sem væri í húsinu, meira að segja
var aðalleikstaðurinn hjónarúm
þeirra hjóna, þar sem mörgum
stundum var eytt í dúkkuh'suleik og
húsaleik.
Guja var einstaklega góð við mig,
alltaf svo jákvæð og hláturmild og
þegar hún og fjölskyldan fluttust
suður til Reykjavíkur þá var maður
auðvitað enn meira inn á heimilinu,
og var þetta raun mitt annað heimih.
Síðan þá eru nú hðin mörg ár, en
við Dagný höldum enn okkar vin-
skap, og alltaf hef ég fengið fréttir af
Guju og Magnúsi og Önnu, systur
Guju, í gegnum tíðina. Meira að
segja fékk ég upphringingu á stóraf-
mæh mínu nú á dögunum og var það
Guja, hún mundi eftir því og gladdi
það mig mjög mikið og spjölluðum
við saman í þó nokkra stund.
Með þessum orðum kveð ég þessa
yndislegu konu, og bið guð að
styrkja ástvini hennar. Guð geymi
ykkur.
Kristín Katla Árnadóttir.
Kær vinkona fjölskyldu minnar,
Guðríður Magnúsdóttir, er látin.
Mamma og Guðríður ásamt Önnu,
systur Gauju, voru vinkonur. Þetta
var einstök vinátta, sem einkenndist
af kærleika og fómfýsi og aldrei bar
skugga á. Við systur
fórum heldur ekki var-
hluta af kærleika þeirra
systra. Aldrei gleymd-
ust afmælis- eða tylh-
dagar hjá fjölskyldum
okkar. Gauja var ein-
stök kona. Aldrei
heyrði ég hana tala illa
um nokkurn mann.
Margar minningar á ég
frá heimili þeirra hjóna,
Gauju og Magnúsar.
Jólaboðunum í Hólmin-
um, þegar ég var tekin
með i kvöldboð, fékk að
vaka frameftir og borða
„frómasí" hjá Gauju. Við Kristín
Dagný, dóttir þeirra, spiluðum á spil
þar til við gátum ekki vakað lengur.
Þetta var hámark samkvæmislífsins
á þeim árunum. Síðar þegar þau
fluttu til. Reykjavíkur var heimili
þeirra Gauju og Magnúsar mér
ávallt opið, móttökur jafnan höfðing-
legar. Þegar ég var komin í skóla
hér í Reykjavík, en foreldrar mínir
bjuggu enn fyrir vestan, íylgdust
þau alltaf með mér, hvort mig van-
hagaði um eitthvað eða þau buðu
mér í mat, ég var alltaf velkomin.
Mér er minnisstæð fyrsta útsending
Ríkissjónvarpsins. Ekki sökum þess
hve merkileg hún var heldur vegna
þess að Gauja og Magnús buðu mér í
mat til þess að horfa á sjónvarpið.
Þetta var hátíðarstund. Þannig var
Gauja. Hjá henni voru allir jafnir.
Hún bar virðingu fyrir æskunni.
Hún gladdist þegar vel gekk og fann
til með þeim sem áttu erfitt. Minn-
ingarnar eru ótalmargar og ekki
nauðsyn að tína þær allar fram hér.
Langri vegferð er lokið og fyrir hana
vil ég flytja þakkir mínar og fjöl-
skyldu minnar. Eg veit að Gauja
hvílir nú í faðmi Frelsarans, sem
hún átti svo einlæga trú á. Þar hefur
nú verið tekið á móti henni á þann
hátt sem hún tók ávallt á móti mér.
Með kærleika og ást.
Elsku Magnús, Kristín Dagný og
fjölskylda og elsku Anna mín, Guð
styrki ykkur í sorg ykkar og sökn-
uði.
Blessuð sé minning Guðríðar
Magnúsdóttur.
María Ásgeirsdóttir.
Kveðja úr Hólminum
Það má ekki minna vera en ég
minnist þessarar góðu og hjarta-
hlýju vinkonu minnar nú þegar leiðir
skilur. Þegar ég kom í Hólminn fyrir
57 árum var hún ein af þeim sem ég
kynntist fljótlega. Hún barst ekki
mikið á, en ósjálfrátt urðu sterk
kynni milli okkar sem alltaf voru ný
og entust vel og lengi. Þá var hann
ekki síðri maðurinn hennar hann
Magnús Sigurðsson, sem aldrei
mátti vamm sitt vita og m.a. gerði
hann mér það gott að ég gleymi því
aldrei og honum á ég margt að
þakka. Allt sem hann vann var af
sérstakri árvekni og loforð hans
þurfti ekki að skjalfesta. Þau hjón
settu mikinn svip á bæinn okkar á
þeim árum sem ég var þeim sam-
ferða en því miður voru þau ár alltof
fá. En þegar leiðin lá til Reykjavíkur
hitti ég þau oft og eins þegar þau
komu í Hólminn fóru þau varla þar
um að ég fengi ekki að sjá þau. Sem
bindindismanna minnist ég þeirra
alla tíð og þar var engin hálfvelgja.
Guðríður var einnig organisti í kirkj-
unni þegar ég kom í bæinn og það
starf var rækt af alúð og trú-
mennsku. Þá má ekki gleyma því að
þegar stúkan Helgafell var stofnuð
árið 1952 var Guðríður einn af stofn-
endum hennar og lífgaði fundina upp
með sínum hljóðfæraslætti. Þessar
stundir eru mér svo kærar að ég
geymi þær vel og minnist þeirra oft.
Þá var líf í bindindishreyfingunni í
Stykkishólmi og var tekið til þess
hversu reglusamur bærinn var,
meira að segja þurfti ekki lögreglu
til að stilla til friðar, eins og nú til
dags.
Barnastúkan sem þá blómstraði
vel, með hjálp skólastjóra og kenn-
ara, naut starfs Guðríðar sem lék oft
undir söng á fundum og aldrei var
spurt um greiðslu, þetta var svo
sjálfsagt að hennar mati. Þær voru
ekki fáar skemmtanir unga fólksins
þar sem hún leiddi sönginn og gerði
allt svolítið hátíðlegra. Þessara
stunda minnist margur nú þegar
Guðríður er ekki lengur til að taka
þátt í lífi fólksins hér.
Vinsældir hennar komu kannski
einna gleggst fram á útfai-ardegi
hennar sl. föstudag, þar sem stór
hópur Hólmara mætti til að votta
henni þökk og fjölskyldu hennar
samúð. Það var heilög stund. Ég veit
ekki hvort hún var nokkum tímann
svo kær Reykjavík að Hólmurinn
var ekki fyrir ofan og ég man svo vel
að þegar þau hjónin heimsóttu
gamla bæinn sinn, töldu þau sig
komin heim.
Það var sjónarsviptir að þeim er
þau fluttu héðan og oft var þeirra
minnst í Hólminum. Þau voru hepp-
in með kjördóttur sína og mann
hennar og bömin sem voru miklir
gleðigjafar þegar þau komust á legg.
Ég sendi ástvinum hennar innileg-
ar kveðjur úr Hólminum. Ég veit
hve mikils er misst og eins líka að
drottinn leggur líkn með þraut.
Honum treysti Guðríður og hann
brást aldrei. Guð blessi þig, kæra
vinkona, og þökk fyrir öll árin sem
ég mun lengi muna eftir.
Árni Helgason, Stykkishólmi.
GUÐRIÐUR
MAGNÚSDÓTTIR
ÓLAFUR
HALLDÓRSSON
+ Ólafur Hall-
dórsson fæddist
á ísafirði 16.
1929. Hann lést í
Sjúkrahúsi ísafjarð-
ar 19. júní og fór út-
för hans fram frá
Isafjarðarkirkju 26.
júní. Eftirfarandi
minningargrein átti
að birtast 26. júní
en það fórst fyrir og
er beðist velvirðing-
ar á því.
Elsku afi, þó er
göngunni þinni meðal
okkar lokið og eru þær á enda þess-
ar þjáningar þínar, sem hafa staðið
núna síðastliðið ár. Sárt er að missa
og sakna en margar em minning-
arnar um þig. Loks ertu kominn til
ömmu sem þú saknaðir mjög, eins
og við öll. Ég veit að hún tekur á
móti þér ásamt Guðjóni og hugsar
vel um þig.
Alltaf var jafn gott að koma til
ykkar ömmu í sveitina og er ég feg-
inn þeim tíma sem ég fékk að eyða
með ykkur þar. Sumar næturnar er
ég átti erfitt með svefn var bara far-
ið og bankað hjá ömmu
og afa og fengið að
skríða á milli. Þú
kenndir mér líka að
spila og í Skálholtinu
var oft setið langt fram
á nótt að spila Kana og
alltaf var ég að læra
eitthvað nýtt af þér. Er
ég varð eldri gat ég
samt alltaf leitað til þín
ef mig vantaði ein-
hvern að tala við og
alltaf varstu tilbúinn að
hlusta á okkur, afa-
börnin þín, og varst þú
og verður alltaf besti
vinur minn. Þú studdir mig áfram í
öllu sem ég tók mér fyrir hendur og
virtist hafa óþrjótandi trú á mér,
henni Dóru Lóu þinni, eins og þú
kallaðir mig alltaf og varstu sá eini
sem ég leyfði það. Þegar ég fékk
bílprófið mitt varst þú fyrstur til að
lána mér bílinn þinn þótt hann væri
aðeins nokkurra mánaða gamall,
enda sagðirðu oft í gríni að þú hefð-
ir keypt hann fyrir mig. Og þegar
ég eða Gummi þurftum einhvern bfl
til að fara í ferðalag þá gátum við
alltaf fengið „pela“. Svo mikið
traust barstu til okkar afabarnanna
þinna.
Laugardaginn 12. júní var ég að
klára sveinsprófið mitt í hárgreiðslu
og var það mjög erfitt þar sem ég
vissi af þér svona veikum heima, en
ég ákvað að fara í prófið og ná því
fyrir þig, afi minn, enda studdir þú
mig áfram í náminu eins og öllu
öðru.
Þegar amma dó var svo gott að
koma í þennan stóra faðm þinn og
láta þig hugga mig.
Núna er ég sat hjá þér stuttu áð-
ur en þú fórst frá okkur og hélt í
hönd þína þá fann ég að það var
komin einhver ró í þig og þá vissi ég
að amma og Guðjón væru að koma
bráðum að taka á móti þér. Núna
eru þið loksins saman eftir langan
aðskilnað og ég veit að þið passið öll
hvert annað.
Hin langa þraut er liðin,
nú loksins hlaustu friðinn,
og allt er orðið rótt,
nú sæll er sigur unninn
og sólin björt upp runnin
á bak við dimma dauðans nótt.
(V. Briem.)
Nú kveð ég þig, afi minn, með
þessum fátæklegu orðum, sem sýna
aðeins brot af öllu sem þú hefur gert
fyrir mig. Þín verður sárt saknað.
Þín afastelpa,
Halldóra (Dóra Lóa).