Morgunblaðið - 21.07.1999, Blaðsíða 1

Morgunblaðið - 21.07.1999, Blaðsíða 1
162. TBL. 87. ÁRG. MIÐVIKUDAGUR 21. JÚLÍ 1999 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS Svíar óttast neikvæðar afleiðingar hnattvæðingar og aukins Evrópusamstarfs Vilja lögvernda sænskuna Kaupmannahöfn. Morgunblaðið. SÆNSKAN er á undanhaldi á mörgum sviðum og því er eðlilegt að sett verði lög til að slá því föstu að sænska sé hið ríkjandi tungumál í Svíþjóð, sem alls staðar gildi. Þetta er niðurstaða tveggja sænskra málvemdarmanna, pró- fessoranna Ulf Teleman, fyrrum formanns sænsku málnefndarinnar, og Margaretu Westman, skrifstofu- stjóra málnefndarinnar í grein, sem þau birtu í Svenska Dagbladet í vik- unni. I umræðuþætti í sænska út- varpinu sagði Thomas Hagdahl, deildarstjóri hjá samtökum iðnaðar- ins, hins vegar að málnefndin væri líkgrafari tungunnar. I grein sinni benda þau Teleman og Westman á að hingað til hafí lög um forgang sænsku í Svíþjóð verið óþörf, sökum sjálfsagðrar stöðu hennar. Svo sé ekki lengur í kjölfar hnattvæðingar, evrópskrar sam- vinnu, upplýsingatækni og erlendr- ar fjölmiðlunar. Teleman og Westman benda á að víða á menntaskólastigi sé kennt á ensku í alþjóðabekkjum, oft af sænskum kennurum, sem séu ekki mjög góðir í ensku. Slík kennsla geti vissulega átt rétt á sér, en spurningin sé hvort æskilegt sé að sænskir skólakrakkar geti ekki rætt sérfræðileg efni á sænsku. Er málnefndin líkgrafari málsins? A háskólastigi sé enska víða ríkj- andi mál í náttúru- og lífvísindum, en vart sé æskilegt að sérfræðingar einangrist og geti ekki tekið þátt í sænskri þjóðfélagsumræðu um eig- in svið. Sama sé að gerast í við- skiptalífinu. I umræðuþætti í útvarpinu hnykkti Westman á að það væri ekki lengur spuming um að einstök ensk orð herjuðu á sænskuna, held- ur færi umræðan um heilu efnin að mestu fram á ensku. Þessu þyrfti að spyma við. En þessi skoðun á sér andmælendur. Thomas Hagdahl sagði að þó hann gæti verið sammála ýmsu af því sem tvímenningarnir bentu á, væri lagasetningu ekki réttu við- brögðin. Betra væri að leggja niður málnefndina, sem væri líkgrafari málsins og setja upp nefhd um út- breiðslu málfræðinnar. Leiðin til að styrkja sænskuna væri efld mál- fræðikennsla í skólum. Westman tók undir að aukin málfræðikennsla væri af hinu góða, en væri alls ekki nóg svöran við ríkjandi ástandi. Ef marka má viðbrögð fjölmiðla er áhuginn á móðurmálinu ekki dottinn upp fyrir, því grein tví- menninganna hefur orðið fjölmiðl- um mikið umfjöllunarefni undan- faraa sumardaga. Tekið hefur verið undir það sjónarmið að vernda beri sænskuna með lagasetningu um forgang hennar. Ymsir embættis- menn hafa blandað sér í umræðuna og tekið undir hve málfar á gögnum Evrópusambandsins, ESB, sé mikið hrognamál, þó Bretar hafí á sínum formennskutíma skorið upp herör gegn þokumælgi ESB undir slag- orðinu „Fight the Fog“, „berjumst gegn þokunni“. Arafat áætlun Gaza-borg, Washington. Reuters. YASSER Arafat, leiðtogi Palestínu- manna, sagði í gær „óviðunandi“ þá áætlun Ehuds Baraks, forsætisráð- herra ísraels, að gefa sér fimmtán mánuði til að ná friðarsamkomulagi við Palestínumenn, Sýrlendinga og Líbana. Krafðist Arafat þess að Israelsmenn stæðu einfaldlega við gerða samninga. Barak hefur lýst því yfir að hann viiji tengja Wye River-friðarsamn- ingana sem náðust með milligöngu Bandaríkjamanna í október, en sem fóra upp í loft tveimur mánuðum síð- ar, viðræðum um endanlegar sættir við Palestínumenn. A fundum með Bill Clinton Banda- ríkjaforseta um síðustu helgi tókst Barak að tryggja sér stuðning Bandaríkjamanna við hugmyndir hafnar Baraks sínar um að móta fímmtán mánaða tímaáætlun um hvemig best væri að mjaka friðarumleitunum áfram. „Við unum þessu ekki,“ sagði Arafat hins vegar í gær eftir að hafa hitt Hosni Mubarak, forseta Egypta- lands. „Við glötuðum nógu miklum tíma vegna [Benjamins] Netanyahus [fyrrverandi forsætisráðherra Isra- els] og sjáum ekkert vit í því að sóa meiri tíma með þessari nýju ríkis- stjóm [í Israel],“ sagði Arafat. Barak kvaðst í gær ekki sjá neina ástæðu til að bíða í fimmtán mánuði með að fara að samningum um landaafsal og öryggisráðstafanir. Sagðist Barak vera fyllilega sam- mála Arafat um að ekki ætti að bíða. ■ PaIestínumenn/22 Áætlun um niðurskurð í Þýskalandi Dregið úr ríkisstuðningi Bonn. Reuters. _ RÍKISSTJÓRN jafnaðarmanna og græningja í Þýskalandi kynnti í gær áætlun um veralegan niðurskurð í velferðarkerfinu. Kom það fram hjá efnahagsmálaráðherra stjórnarinn- ar, að miklar kröfur um ríkisstuðn- ing á flestum sviðum stæðu einka- framtakinu fyrir þrifum og raunar öllu efnahagslífinu. Wemer Múller, óflokksbundinn efnahagsmálaráðherra í ríkisstjórn Gerhards Schröders, segir í skýrsl- unni, að stefnt sé að því að lækka skatta og niðurgreiðslur ásamt því að örva frjálsan spamað, t.d. lífeyr- isspamað. Með þessari áætlun hef- ur Schröder kanslari stigið enn eitt skref í þá átt að færa þýska Jafnað- armannaflokkinn SPD inn á líkar brautir og Tony Blair, forsætisráð- herra Bretlands, hefur fært breska Verkamannaflokkinn. Hann má hins vegar búast við hörðum slag við marga flokksbræður sína. „Þýskt efnahagslíf gengur æ meira á hlut komandi kynslóða," sagði Múller er hann kynnti áætlun- ina og bætti því við, að fyrrverandi stjóm hægrimanna, sem var við völd í 16 ár, hefði safnað óbærileg- um skuldum í því skyni m.a. að standa undir mjög háum og hækk- andi lífeyrisskuldbindingum. Þetta hefði verið gert með því að hækka skatta, sem væra að sliga jafnt fólk sem fyrirtæki. „Velferðarkerfið einkennist af æ minni velferð eins og best sést á skattaáþjáninni og miklu atvinnu- leysi,“ sagði Múller en hann stefnir að því að lækka hlut ríkisins í þjóð- arútgjöldunum úr 50% i 40%. Leitin að flaki flugvélar Kennedy-hjónanna stendur enn Tveir staðir kannað- ir nánar Aquinnah í Bandaríkjunum. AP. KAFARAR héldu í gær áfram leit að flaki flugvélar Johns F. Kenn- edys yngri úti fyrir strönd eyjar- innar Martha’s Vineyard, og voru nokkrir staðir tilgreindir þar sem ratsjármyndir bentu til að flak vél- arinnar gæti verið niðurkomið. A fréttamannafundi í gærkvöldi sagði talsmaður strandgæslunnar að tveir staðir á hafsbotninum yrðu rannsakaðir sérstaklega, þar sem allstórir hlutir hefðu sést í ratsjá. Auk Kennedys fórast eiginkona hans, Carolyn Bessette, og mág- kona, Laurene, með vélinni, sem Kennedy flaug sjálfur. Slysið varð aðfaranótt laugardags að íslensk- um tíma. Brak úr vélinni hefur rekið á land á eynni og meðal þess eru skráningarskjöl vélarinnar. Að því er fram kemur hjá CNN telja björgunarmenn hugsanlegt að enga stóra hluta sé að finna úr vél- inni. Ratsjárapplýsingar benda til þess að vélin hafi lækkað flugið tíu sinnum hraðar en eðlilegt er talið rétt áður en hún hvarf af ratsjá. ■ Sagt að honum/23 Reuters STYTTA úr stáli, gerð eftir sögufrægri ljósmynd af John F. Kennedy yngri, er meðal þess sem velunnarar hafa sett við heimili Kennedys og eiginkonu hans í Tirbeca-hverfinu í New York. Kynlíf eykur gáfur Bonn. Reuters. KYNLÍFSIÐKUN gerir mann ekki einungis heilbrigðari, hamingjusamari og gáfaðri, heldur getur einnig forðað manni frá höfuðverk, að því er þýska tímaritið Freundin hefur eftir vísindamönnum. í grein um „höfuðverksaf- sökunina" segir að vísinda- menn hafi komist að því að regluleg kynlífsiðkan hvetji myndun hormóna á borð við adrenalín og kortisól, sem auka heilastarfsemi og vinna gegn mígreni. Skapandi hugsun „Kynlíf eykur getu til ein- beitingar, heldur athyglisgáf- unni við og örvar skapandi _ hugsun og hugmyndaflug. í fáum orðum sagt, það gerir mann gáfaðri,11 er haft eftir Werner Habermehl, prófess- or við Kynlífsfræðastofnun- ina í Hamborg. „Fólk sem iðkar kynlíf reglulega þjálfar sig líkamlega og andlega til að vera í toppformi. Við sam- farir framleiðir líkami manns öfluga hormónablöndu sem hefur gífurlega jákvæð áhrif.“
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.