Morgunblaðið - 03.09.1999, Blaðsíða 14

14 FÖSTUDAGUR 3. SEPTEMBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
HÖFUÐBORGARSVÆÐIÐ
Borgarstjóri um Gufunesradíó
Verður ekki
óbyggt um
alla framtíð
Grafarvogur
INGIBJÖRG Sólrún Gísla-
dóttir borgarstjóri segir ekki
hægt að gera ráð fyrir því að
15-20 hektarar lands, eins og
land Gufunesradíós í Grafar-
vogi, muni standa óbyggt um
alla framtíð.
Um þrjátíu íbúar í Rima-
hverfí hafa sent borgarstjóra
áskorun um að hætt verði við
áformuð byggingaráform á
svæðinu og það verði íþrótta-
og útivistarsvæði.
Borgarstjóri sagði að und-
irskriftirnar yrðu teknar til
skoðunar. Hún sagði að verið
væri að vinna hjá borgar-
skipulaginu að skipulagi
þeirra tveggja hektara úr
landi radíóstöðvarinnar sem
borgin eignast samkvæmt
makaskiptasamningi við
Landssímann, í tengslum við
hugmyndir um byggingu
höfuðstöðva Landssímans í
Laugardal.
„Það er verið að skoða
hvernig hægt verði að koma
þama fyrir ákveðinni íbúðar-
byggð; það hefur bæði verið
rætt um almennar íbúðir og
hjúkrunarheimili. Hvort
tveggja er til skoðunar,"
sagði borgarstjóri.
Annar skikinn
íþróttasvæði
Samningurinn við Lands-
símann gerði ráð fyrir að
borgin fengi um tvo hektara
af landi Gufuness á tveimur
aðskiidum stöðum. Annar
skikinn yrði notaður sem
íþróttasvæði og hinn fyrir
íbúðarbyggð. „Það er ekki
búið að gera skipulag af
þessu og ekki festa niður
hvor skikinn verður notaður
sem íbúðarbyggð og hvor
sem íþróttasvæði. Það er til
skoðunar," sagði Ingibjörg
Sólrún. „Hins vegar er alveg
ljóst að einhvern tímann í
framtíðinni mun Gufunes-
radíó ekki þurfa allt þetta
svæði, 15-20 hektara lands.
Ef maður horfír á mikilvægi
slíks landsvæðis inni í miðri
borg held ég að það hljóti að
koma að því að þama verði
byggt þó að menn hafí ekki
getað gert það fram til þessa
vegna þess að radíóstöðin
hefur talið sig þurfa ákveðið
helgunarsvæði vegna sinnar
starfsemi."
Merkt athafnasvæði
„Þegar og ef farið verður í
að skipuleggja byggð þarna
mun það að sjálfsögðu fara í
þann farveg, sem gert er ráð
fyrir að allar skipulagstillög-
ur fari, og það verður þá aug-
lýst og kynnt,“ sagði borgar-
stjóri.
Hún sagði ekki skort á
íþróttasvæði í Grafarvogi í
skipulagi; gert væri ráð fyrir
heilmiklu íþróttasvæði við
Víkurveg. „Þar að auki var
gert ráð fyrir að annar hekt-
arinn af þessum tveimur
væri fyrir slíkt, umfram það
sem skipulagið gerði ráð fyr-
ir í upphafi. En ég fæ ekki
séð að það sé neitt í aðal-
skipulaginu frá 1990, sem
gefur til kynna að þetta verði
grænt svæði eða íþrótta-
svæði. Það er ekki minnst á
þetta svæði í textanum með
aðalskipulaginu og sam-
kvæmt korti er land Gufu-
nesradíós merkt sem at-
hafnasvæði."
Leiktæki við
knattspyrnu-
völlinn
Kópavogur
KÓP AV OGS V ÖLLUR sker
sig úr knattspyrnuvöllum á
höfuðborgarsvæðinu að því
leyti að við völlinn eru leik-
tæki fyrir börn; rólur,
vegasalt, sandkassi og
rennibraut. Að sögn
Hilmars Harðarsonar, um-
sjónarmanns vallarins var
rennibraut sett upp við
völlinn fyrir nokkrum ár-
um og si'ðan vatt þetta
smám saman upp á sig
enda viðtökur góðar. Hilm-
ar segir að leiktækin séu
mikið notuð, bæði af íbúum
hverfisins og eins af
yngstu vallargestunum,
sem eins og foreldrar
þekkja, hafa takmarkaða
þolinmæði til að fylgjast
fótboltaleik, sem stendur í
90 mínútur. Það var líka
ekki annað að sjá en þeir
skemmtu sér vel strákarnir
sem róluðu af þjartans lyst
í hálfleik á leik Breiðabliks
og Keflavíkur á dögunum.
4.-7. bekkur Fossvogsskóla situr heima
Vantar husgögn
í skólann
Fossvogur
199 nemendur í Fossvogs-
skóla byrja ekki í skólanum
fyrr en á mánudag vegna þess
að ekki eru til húsgögn fyrir
þá í skólanum.
Skólastarfíð hófst 1. sept-
ember. I Fossvogsskóla eru 6-
12 ára nemendur en að sögn
Óskars Einarssonar, skóla-
stjóra Fossvogsskóla, var ekki
hægt að taka á móti 9-12 ára
nemendum, þ.e. fjórum ár-
göngum af sjö, strax og skóli
átti að hefjast vegna hús-
gagnaskortsins. Fossvogsskóli
er að taka í notkun nýtt hús-
næði og er hluti vandans rak-
inn til þess en aðalástæðan
fyrir þessum töfum, segir
Oskar að sé sú að framleiðandi
húsgagnanna hafi ekki getað
afhent þau fyrir skólabyrjun.
Nemendurnir 199 eiga að
mæta í skólann á mánudag og
þá og á þriðjudag verður farið
með þá í vettvangsferðir en á
miðvikudag hefst einhver
kennsla og þann 10. septem-
ber eiga öll húsgögn að vera
komin á sinn stað í skólanum.
Niðurstöður þrigg;ja ára rannsókna á vatnasviði Elliðaánna
Byggðin
þrengir að
lífríkinu
Ellidaárdalur
ÞRÓUN byggðar og ýmsar
athafnir manna hafa þrengt
að lífríki Elliðaánna, að því
er fram kemur í skýrslu um
rannsóknir á vatnasviði El-
liðaánna síðustu þrjú árin.
Rannsóknir á botndýralífí
gefa til kynna eituráhrif frá
ofanvatnsrásum, en úr ræs-
unum hefur mælst hár styrk-
ur efna eins og natríums,
klórs og zinks, sem er bein
afleiðing af athöfnum borg-
arbúa. í skýrslunni kemur
fram að laxagöngur hafa far-
ið minnkandi og þá sérstak-
lega undanfarin 2 ár. Ýmsar
skýringar liggja þar að baki,
en líklegt er talið að áhrif
mannsins vegi þar þungt.
Ýmsar tillögur eru lagðar
fram til úrbóta í skýrslunni.
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
borgarstjóri segist ekki meta
ástandið þannig að það sé
slæmt og segir skýrsluna
sýna að mengun í ánum sé
minni en talið var. Hún seg-
ist gera ráð fyrir að farið
verði eftir þeim ráðlegging-
um tii úrbóta sem lagðar eru
til í skýrslunni.
Borgarráð samþykkti á
fundi sínum fyrir fjórum ár-
um að láta fara fram ítarlega
vistfræðilega úttekt á Elliða-
ánum, upptökum þeirra og
ósasvæði. Þessi ákvörðun var
í framhaldi af breytingum á
umhverfí ánna á síðustu ára-
tugum, endurtekinna meng-
unaróhappa og sjúkdóma í
fiskistofnum ánna. Er þar
einkum átt við kýlaveiki sem
kom upp í laxastofninum og
óhapp sem var við Árbæjar-
laug þegar klórblandað vatn
rann í árnar frá sundlaug-
inni.
Afrennsli í árnar
veldur mengun
Rannsóknirnar hófust árið
1996 og hafa staðið síðan.
Niðurstöður rannsókna um
vatnafar og rennslishætti
ánna leiða í ljós að „engar
breytingar af mannavöldum
virðast hafa orðið á lang-
tímarennsli Elliðaánna“.
Þannig virðist sem stíflan og
raforkuframleiðsla við ána
hafi ekki þau neikvæðu áhrif
á vatnsrennsli árinnar sem
talið var. „Að sumri til frá 1.
maí til 30. september þegar
orkuvinnsla fer ekki fram í
Elliðaárstöð og vatnsmiðlun
þess vegna ekki viðhöfð
verða náttúrulegar breyting-
ar á rennsli Elliðaánna fullt
eins miklar eða meiri en
breytingar af mannavöldum
vegna miðlunar." Jafnframt
er talið að vatnstaka Vatns-
veitu Reykjavíkur í Heið-
mörk hafí ekki áhrif á inn-
rennsli til Elliðavatns.
Rannsóknir á botndýralífi
leiða í Ijós að afrennsli frá
götum hafa neikvæð áhrif á
botndýrasamfélög Elliða-
ánna, að minnsta kosti stað-
bundið. Botndýralíf í ánum
er mismunandi neðan og of-
an ofanvatnsræsa frá byggð
sem bendir til eituráhrifa frá
þessum ræsum. „Úr ræsum
hefur mælst hár styrkur efna
eins og natríums, klórs og
zinks sem er bein afleiðing
athafna manna.“
Minni laxagengd
Einnig kemur fram að
endurteknar rennslistruflan-
ir leiða til þess að samfélög
botndýra verða mun einsleit-
ari en ella, og því er talið
æskilegt að viðhalda lág-
marksrennsli í farvegi ánna
og komast hjá því að þurrka
upp langa hluta árfarvegsins.
Laxagöngur hafa farið
minnkandi í árnar og þá sér-
staklega undanfarin tvö ár.
Seiðaþéttleiki og lífþyngd
seiða á hverja flatareiningu í
ánum minnkaði verulega
miili áranna 1988 og 1989 og
hefur ekki náð sama styrk og
áður skv. niðurstöðum rann-
sókna. í skýrslunni er talið
að áhrif mannsins vegi þar
þungt, þó svo að margar
skýringar geti verið á minni
laxagengd. Endurheimtur úr
sjó hafa verið litlar síðustu
tvö árin. Kýlaveiki kom upp í
ánum árið 1995, en þá voru í
ánni þeir seiðaárgangar sem
eru að gefa veiði þessi árin.
Eldisfiskur komst í árnar í
miklum mæli frá 1985-1996
með tilheyrandi erfðablönd-
un. Gönguseiðin hafa verið
færri og yngri að meðaltali
þegar þau hafa gengið til
sjávar þessi árin og rann-
sóknir hafa sýnt að lakari
heimtur eru á yngri seiðun-
um.
Árnar vaktaðar og
dregið úr mengun
í tillögum að úrbótum í
skýrslunni er lagt til að dreg-
ið verið jafnt og þétt með
skipulegum hætti úr þeim
þáttum sem taldir eru slæm-
ir fyrir lífríki ánna. Lagt er
til að unnið verði að því að
minnka mengun úr ofan-
vatnslögnum með því að
veita í frárennsliskerfi
grunnrennsli og vatni í upp-
hafi rigninga og hláku þegar
mest er efnamengunin. Sér-
stök áhersla verði lögð á af-
rennsli frá stórum umferðar-
æðum. Þá er lagt til að vökt-
un á umhverfi og lífríki ánna
verði aukin. Draga þarf úr
áhættu á mengunaróhöpp-
um, m.a. með almennri
fræðslu til almennings sem
býr á vatnasvæði ánna og
fyrirtækja sem þar starfa.
Talið er nauðsynlegt að
lágrennslismörk Elliðaánna
verði hækkuð að vetrarlagi
með því að veita vatni frá Ár-
bæjarstíílu framhjá Elliðaár-
stöð og því skipt á milli aust-
ur- og vesturkvíslar ánna.
Einnig að rennslissveiflum
verði stýrt þannig að breyt-
ingar á rennsli verði hægari
en nú er. Að lokum er lagt til
að netaveiðar á laxi í Elliða-
vatni verði bannaðar og leif-
ar af gamalli stíflu í Hólmsá
við Gunnarshólma verði fjar-
lægðar, en stíflan truflar
göngur um ána.
Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir borgarstjóri segist
ekki meta ástandið þannig að
það geti talist slæmt og að ,
mengun í ánum sé í sjálfu sér
ekki mikil og talsvert minni
en margir hafi gert ráð fyrir. J
Hins vegar valdi það áhyggj-
um að dregið hafi úr laxveiði
undanfarin ár og að bregðast
þurfi við því margvíslega
álagi á ánum sem maðurinn
valdi með athöfnum sínum í
borginni. Hún segir þó að
ekki megi gleyma því að
náttúrulegar sveiflur spili >
þarna inní og að veiðin geti
þess vegna náð sér á strik á
næstu árum.
„Það sem við getum gert
er að draga úr þessum um-
hverfísþáttum og ég á ekki
von á öðru en að menn geri
það sem þarna er lagt til.
Borgaryfirvöld vilja mikið til
vinna að halda í þessa á. Við
þurfum að vakta ána mjög
vel og gefa okkur góðan
tíma, það er ekkert sem seg- |
ir að áin geti ekki komið aft-
ur upp eftir eitt eða tvö ár í y
veiðum,“ segir Ingibjörg Sól-
rún.