Morgunblaðið - 07.10.1999, Qupperneq 24

24 FIMMTUDAGUR 7. OKTÓBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Ræða Margaret Thatcher á flokksþingi
• •
„011 vandamál
okkar hafa kom-
ið frá Evrópu“
MARGARET Thatcher, fyrrver-
andi forsætisráðherra Bretlands,
var fagnað innilega er hún lýsti því
yfír á flokksþingi íhaldsflokksins í
Blackpool í fyrrakvöld, að öll vanda-
mál Breta í 60 ár væru runnin upp á
meginlandi Evrópu. Hafa yfirlýs-
ingar hennar kynt enn undir Ew-
ópuandstöðunni í flokknum þótt
ýmsir frammámenn hans reyni að
gera lítið úr þeim.
„Við erum vissulega besta þjóðin í
Evrópu,“ sagði Thatcher í ræðu
sinni í fyrrakvöld, „og ég hika ekki
við að fullyrða, að í þann tíma, sem
ég hef lifað, hafa öll okkar vandamál
komið frá meginlandi Evrópu og
allt hjálpræðið frá enskumælandi
þjóðum. Það eru þær, sem hafa
haldið uppi virðingunni fyrir lögum
og lýðræði. Vinir mínir! Við erum
yndisleg. Það, sem við þurfum að
gera, er að vinna kjósendur á okkar
band og komast í stjórn. Ekki til að
ráða yfir fólkinu, heldur til að leyfa
því að lifa sínu eigin lífí, að sjá fyrir
sér og sínum og öðru enskumælandi
fólki.“
Var Thatcher innilega fagnað er
hún lauk ræðu sinni en yfírlýsingar
hennar komu augljóslega William
Hague og öðrum frammámönnum í
flokknum á óvart. Sögðu sumir
þeirra síðar, að hún hefði raun átt
við heimsstyrjaldimar tvær en Sir
Malcolm Rifkind, fyrrverandi utan-
ríkisráðherra, sagði, að auðvelt væri
að túlka ummæli hennar þannig, að
hún væri fjandsamleg Evrópu og
það væri ekki þágu breskra þjóðar-
hagsmuna.
Hagne „sallarólegur“
Talsmaður íhaldsflokksins sagði,
að William Hague, leiðtogi hans,
væri „sallarólegur" yfir ræðu
Thatchers enda hefði hún aðeins
verið að segja það, sem hún hefði
oft sagt áður. „Þetta var bara
stormur í tebolla" sagði hann en
Lundúnablaðið The Times sagði í
gær, að Thatcher hefði í raun verið
að staðfesta það, sem blaðið hefði
upplýst í sumar, að hún hefði ávallt
litið á aðild Breta að Evrópusam-
bandinu sem „stórkostlegt slys“ og
Reuters
Thatcher og Hague klappa Francis Maude, talsmanni íhaldsflokksins í fjármálum, lof í lófa, en hann sagði,
að aðild að Evrópska myntbandalaginu myndi eyðileggja breskt efnahagslíf.
vildi, að þeir segðu skilið við það.
Ljóst er, að ummæli Thatcher
hafa kynt undir Evrópuandstöð-
unni í Ihaldsflokknum og t.d. sagði
Francis Maude, talsmaður flokks-
ins í fjármálum, í gær, að aðild
Bretlands að Evrópska mynt-
bandalaginu myndi gjöreyðileggja
breskt efnahagslíf. Sagði hann, að
efnahagslífið í Bretlandi væri líkara
bandarísku efnahagslífí en evr-
ópsku. Hague hefur líka gengið
lengra en áður í Evrópuandstöð-
unni og ætlar að berjast fyrir
breytingum á Rómarsáttmálanum
til að Bretar þurfi ekki að gangast
undir ný ESB-lög nema þeim líki
svo.
Rifkind sagði í gær í viðtali við
BBC, breska ríkisútvarpið, að þeir,
sem töluðu um breytingar á Rómar-
sáttmálanum, virtust gleyma því, að
til þess þyrfti samþykki allra aðild-
arríkjanna. „Eg tel þessar yfirlýs-
ingar heimskulegar og út í hött og í
raun jafngilda þær ósk um að ganga
úr ESB,“ sagði Rifkind. Sumir fyrr-
verandi ráðamenn í íhaldsflokkn-
um, t.d. Kenneth Clarke og Michael
Heseltine, hafa mótmælt yfirlýsing-
um Evrópuandstæðinganna en þeir
hafa varla fengið hljóð til að koma
skoðunum sínum á framfæri.
Vekja athygli á meginlandinu
Yfirlýsingar Thatcher og ann-
arra Evrópuandstæðinga hafa ekki
farið framhjá frammámönnum á
meginlandi Evrópu. Johannes Rau,
forseti Þýskalands, sagði í gær, að
Thatcher væri vön að hafa sínar
skoðanir á Evrópusamvinnunni og
færði þær þá jafnan í breskan bún-
ing. „Þær eni samt ekki skemmti-
legri fyrir það,“ sagði hann.
Að minnsta kostl sjötíu manns fórust í lestarslysinu í London og margra enn saknað
Athyg'lin beinist að
öryggi breskra lesta
London. Reuters.
Lestaslysið í London
M
; D T'u vagna hraðlest nálgast
Paddington-stöðina.
Hraði: Um það bil 65 km
á klst.
Q Þriggja vagna farþega-lest
fer frá Paddington-stöð
á aukabrautarspori.
Aukaspor frá
Paddington,
Fremsti vagn minni lestarinnar kemur
„ , að mótum brautanna, rekst á hraðlest-
r,-ina þannig að hann kastast af sporinu.
H'raðlesta-
mööráð&t
\ " 0T Paddington
Aðalspor
frá Paddington
Fimm mínútum síðar
fer minni lestin af
aukasporinu til að fara
yfir á aðalbrautina fyrir
lestir á leið frá Padd-
ington. Til þess þarf
húnaðfarayfirbrautar-
spor hraðlestarinnar.
1 Þrír fremstu
vagnar hrað-
Brak eimreiðar lestarinnar eyði-
• Hugsanleg orsök: Frumrannsóknin beindist hraðlestarinnar leggjast i eldi.
að því hvort minni lestin hafi farið framhjá
! einu rauðu Ijósi og tveimur gulum.
Heimildir: Fróttir breskra fjölmiöla
Björgunarmenn voru enn að störfum í gær, sólarhring
eftir að slysið átti sér stað.
Reuters
EMBÆTTISMENN bresku stjórn-
arinnar lofuðu í gær fé til að auka ör-
yggi breska lestarkerfisins eftir að
a.m.k. 70 manns biðu bana þegar
tvær farþegalestir rákust saman í
London í fyrradag. Breska lögreglan
sagði að 100 til viðbótar væri enn
saknað, en hugsanlegt væri að
nokkrir þeirra hefðu lifað slysið af og
ekki greint lögreglunni frá því.
Björgunarsveitir héldu áfram leit
sinni í lestunum en töldu ólíklegt að
fleiri lík fyndust þar sem eyðilegg-
ingin hefði verið „hrikaleg". Yfirvöld
hvöttu ættingja þeirra sem saknað
er til að hringja strax í lögregluna til
að hægt yrði að áætla tölu látinna
nákvæmlega.
Slysið varð á mesta annatíma þeg-
ar tvær lestir með 500 farþega rák-
ust saman nálægt Paddington-lest-
arstöðinni í London.
„Þetta gæti orðið langt og erfitt
starf,“ sagði Andy Trotter aðstoðar-
lögreglustjóri um leitina á slysstaðn-
um. Hann bætti við að mikill eldur
hefði blossað upp í einum vagnanna
nokkrum sekúndum eftir árekstur-
inn og valdið gífurlegri eyðileggingu.
Aðstæðurnar voru svo slæmar að
björgunarsveitirnar ákváðu að fara
ekki inn í vagninn fyrr en í gær-
morgun eftir að gerðar voru sérstak-
ar öryggisráðstafanir um nóttina. Að
sögn breskra íjölmiðla voru 60 far-
þegar í vagninum en breska lögregl-
an sagði að ekkert væri hægt að full-
yrða um það.
„Öll sætin eru horfin. Allt er horf-
ið,“ sagði Tony Thompson, talsmað-
ur lögreglunnar. „Þarna er líklega
hnédjúp aska ... við vitum ekki hvað
er undir henni.“
160 manns slösuðust í lestunum,
þar af 26 alvarlega.
Krefjast gagngerra breyt-
inga á lestarkerfinu
Sjónvarpsmyndir af slysinu ollu
miklum óhug meðal Breta og margir
kröfðust gagngerra breytinga á lest-
arkerfinu, sem síðasta stjórn Ihalds-
flokksins einkavæddi íyrir þremur
árum. Sjö létu lífið og 150 særðust í
slysi á sömu lestarteinum fyrir
tveimur árum. Rannsókninni á því
slysi er ekki enn lokið.
Gus Macdonald aðstoðarsam-
gönguráðherra sagði að allt yrði gert
til að bæta öryggi lestarkerfísins,
sem hefur sætt harðri gagnrýni í
Bretlandi og er sagt úr sér gengið
vegna fjárskorts. „Þetta eru ekki að-
eins orð,“ sagði Medonald í viðtali við
BBC-útvarpið og viðurkenndi að
ekki hefði verið fjárfest nægilega í
öryggisbúnaði fyrir lestirnar. „Við
viljum tryggja að peningarnir sem
fást á næstu árum fari í að auka ör-
yggið, sem er forgangsverkefni, ekki
síður en í að tryggja stundvísi eða
þægindi farþega."
Macdonald sagði að teinar og
vagnar þeirra járnbrauta sem tengj-
ast slysinu væru „tiltölulega nýir, frá
þessum áratug“, þannig að slysið
hefði að öllum líkindum ekki orðið
vegna gamals búnaðar.
Hann sagði að þörf væri á mikilli
fjárfestingu, einkum til að koma upp
öryggiskerfi sem stöðvar lestir sjálf-
krafa þegar þær koma að rauðu ljósi.
Breska stjórnin tilkynnti fyrir
tveimur mánuðum að hún hygðist
koma þessu öryggiskerfi upp eftir að
rannsókn leiddi í ljós að á ári hverju
koma breskar lestir 600 sinnum að
rauðu ljósi án þess að nema staðar.
Macdonald sagði að sjálfvirka ör-
yggiskerfinu hefði þegar verið komið
upp á járnbrautinni þar sem slysið
varð. Hann bætti við að þegar samið
yrði við lestafyrirtæki um starfsleyfi
yrði hægt að „færa öryggismálin í
öndvegi, eins og þau eiga alltaf að
vera“.
Skipti lestin um spor á
rauðu Ijósi?
Nokkrir breskir fjölmiðlar gátu
sér þess til að slysið hefði orðið
vegna rangra merkja við brautar-
sporin eða að önnur lestin hefði skipt
um spor á rauðu ljósi.
Sérfræðingar í lestarsamgöngum
sögðu í gær að rannsóknin á slysinu
myndi einkum beinast að öryggis-
kerfum lestanna og merkjum við
brautarsporin þar sem þær rákust
saman. Ennfremur yrði rannsakað
hvort mistök lestarstjóra kynnu að
hafa valdið slysinu.
Skýrt hefur vei'ið frá því að á
staðnum þar sem spor lestanna
tveggja skárust hafi það gerst átta
sinnum á sex árum að lestarstjórar
hafi ekki tekið eftir rauðu ljósunum.
„Það gengur fram af mér að ekk-
ert skuli hafa verið gert við þessu
vandamáli ef þetta er rétt,“ sagði
Chris Jackson, aðstoðarritstjóri
tímaritsins Railway Gazette
International. „Það er þrennt sem
gæti hafa gerst í slysinu. í íyrsta lagi
að merki, sem átti að vera rautt, hafi
ekki verið það. Eða að það hafi verið
rautt og einhver bilun hafi orðið, svo
sem á bremsunum. Eða að einhverj-
um hafi einhvers staðar orðið á mis-
tök.“
Fyiirtækin sem ráku lestirnar
sögðu að járnbrautarmerkin á svæð-
inu hefðu verið í lagi.
Tony Blair forsætisráðheiTa lofaði
ítarlegri rannsókn á slysinu og sagði
að allt yrði gert til komast að orsök-
um slyssins eins fljótt og auðið væri.
Lestarstarfsmenn hóta verkfalli
Eitt af stærstu stéttarfélögum
starfsmanna bresku lestarfyrirtækj-
anna (ASLEP) hótaði í gær að efna
til verkfalls ef fyrirtækin samþykktu
ekki innan viku að skýra því frá
áformum sínum um að koma upp
sjálfvirkum öryggiskerfum og betri
fjarskiptabúnaði fyrir lestarstjórana.
Mick Rix, framkvæmdastjóri
ASLEP, sagði að einkavæðing járn-
brautanna hefði orðið til þess að ör-
yggi lestanna hefði minnkað. „Við
ætlum ekki að sætta okkur við neinn
niðurskurð í þjálfun félaga okkar,"
sagði hann.