Morgunblaðið - 22.10.1999, Blaðsíða 64

jj?4 FÖSTUDAGUR 22. OKTÓBER 1999
MORGUNBLAÐIÐ
Hagatorgi, sími 530 1919
HK DV |
UNGFRIJIN
GOÐA
0GHUSIÐ
Bandariski Ijósmyndarinn Nan
Goldin flytur verkið The Ballad
of Sexual Dependency i sal 2.
Verkið hefur vakið heimsathygli og verið sýnt
á mörgum helstu listasöfnum og listahátíðum
í Evrópu og Bandaríkjunum. Hér er um stór-
viðburð að ræða sem enginn ætti að láta fram
hjá sér fara. Aðeins þessar tvær sýningar.
ílLtfvtr ílfxntxi iUlins.u
Mnn*ýray Gfitxfc líofmnkm
MAHIR GUASIRAY
BENNY GEREDE
BAtTASAR KORMÁKUR
Stórmynd bytjrjö á sögu Halldórs Laxness
+ *
HASKOLABIO
HASKOLABIO
Miskunnarlauau
Blygðunarlausir
Klækjóttir
EDDIE MURPHY
Þeir svíkja,
svindla og stela
en meina vel
Sýnd kl. 5, 7, 9 og 11.

Sýnd kl. 11.
SAMMíHfa .S4MB>ðgii SAmÆk
NÝTT OG BETRA'

Álfabakka 8, sími 587 8900 og 587 8905
UD(( [1 I l L I 5
★ ★★
ÓFE Hausverkur
1/2
★ ★★ 1/2
Kvikmyndir.is
★ ★★★ ★★★ 87*7
Mbl Dv\
TRt SlXTH jíHH
j 1 ÖTT A ýklLmuGARVITII
Sýnd kl. 5, 7, 9 og 11. b.u2.
úSHDIGrTAL
Kl. 4.40, 6.45, 9 og 11.15. b.í. ie. sniDiGrrAL
www.samfilm.is
NAN Goldin hóf að taka ljós-
myndir aðeins fimmtán ára
að aldri, en ferill hennar
sem ljósmyndara spannar nú um
þrjátíu ár. I kvöld er litskyggnu-
sýning hennar Ballaðan um kyn-
ferðislega undirgefni, eða „Ballad
of Sexual Dependency", sýnd í Há-
skólabíó og verður sýningin endur-
tekin klukkan þrjú á laugardag.
Sýning á verkum Goldin hefur
wjtaðið yfir í Listasafni íslands í
nokkurn tíma en henni lýkur núna
á sunnudag.
Goldin þykir afar persónulegur
Ijósmyndari enda er yrkisefnið
vinahópurinn, sjálfsmyndir og
tímarnir sem hún hefur lifað. Tal-
að hefur verið um að Goldin hafi
hafið tækifærismyndina á æðri
stall, en þegar hún byrjaði að taka
myndir voru fáir ljósmyndarar, ef
nokkrir, í Bandaríkjunum að
beina linsunni jafn óvægið að
sjálfum 'sér og sínu lífi. „Eg hef
»terka þörf fyrir að halda í minn-
★ngar mínar og ljósmyndirnar eru
aðgangur minn að fortíð minni,
mínu lífi. Tækifærismyndin er í
mínum huga hreinasta tegund
ljósmyndar sem til er því að baki
henni liggur svo mikil ást.“
-Ertu með Ijósmyndunum að
skjalfesta líf þitt svo enginn geti
mireytt því síðar?
niaöi ntskyggnuröð sinni „Ballöðunni um
kynferðislega undirgefni“. Dóra Osk
Halldórsdóttir hringdi í listakonuna og
spjallaði við hana um líf í ljósmyndum.
„Það er endalaust verið að end-
urskrifa allt í Bandaríkjunum og
sögur, jafnvel ævisögur vina
minna, hef ég séð í gegnum tíðina
taka umskiptum þegar aðrir fara
að segja þær. Eg vil stjórna minni
eigin sögu. Og ljósmyndir mínar
ljúga ekki. Eg er hugsanlega eini
ljósmyndarinn í Bandaríkjunum
sem trúir að ljósmyndun sé sönn,
því hérlendis er mun algengara að
aðstæður, jafnvel tilfinningalegar
aðstæður, séu búnar til. En fyrir
mér getur tilfinningalegt gildi ljós-
myndar verið mun meira en
skráðra orða, en aðeins ef ljós-
myndin er sönn.“
- Geta sviðsettar ijósmyndir
ekki haft jafn mikil áhrif og þær
sönnu, alveg eins og skáldskapur
getur stundum verið sannari en
raunveruleikinn ?
Að búa til skáldaða sögu, eða
skáldaða ljósmynd er alltof
öruggt fyrir minn smekk.
Lífsháskinn er sniðgenginn og höf-
undurinn er fjarlægur. Fyrir mér
er sú aðferð ekki sönn því þá vant-
ar möguleikann á því að skynja
viðfangsefnið á raunverulegan
máta, finna að fólkið á myndunum
er af holdi og blóði, manneskjur
sem hafa lifað þann veruleika sem
myndin sýnir.“
Goldin segir að vissulega opin-
Ein af eldri sjálfsmyndum Nan Goldin.
beri hennar sjálfsævisögulega
nálgun líf hennar sjálfrar, án fegr-
unar, án upphafningar - sýni lífíð
eins og það er. „Þegar ég horfi á
nýlega mjmd af atburði sem hefur
reynst mér þungur í skauti getur
það verið mjög erfitt og minning-
arnar orðið of sárar. En þegar
fjarlægðin og sjónarhornið breyt-
ist er upplifunin jákvæðari. Margir
vina minna hafa látist á undan-
förnum árum og með myndum
mínum af þeim held ég minning-
unni lifandi.“
Ainæmi hefur sett mark sitt á
vinahóp Goldin. „Aðeins fjórir
vina minna sem ég kynntist á sjö-
unda áratugnum eru ennþá á lífi,“
segir Goldin sem rétt rúmlega fer-
tug hefur upplifað hluti sem flestir
tengja við ævikvöldið. „Núna eru
margir af ungum vinum mínum
smitaðir. Þessi faraldur virðist
engan enda ætla að taka,“ segir
hún lágri röddu og ræskir sig.
egar myndir Goldin eru
skoðaðar sést að í mörgum
þeirra notar hún sterka og
ákveðna liti til að undirstrika til-
finningalega stemmningu augna-
bliksins. „Ef tala mætti um lita-
spjald þá er mitt litaspjald með
/ 1 • /
Bandaríski ljósmyndarinn Nan Goldin
landsins í dag til að fylgja úr
O
4*
ýktum litum því þannig skynja ég
lífið. Sterkt. I nýrri verkum mín-
um nota ég liti og ljós ennþá
meira.“
- Nú er raunsæi áberandi í
myndum þínum, raunsæi sem
mörgum þykir erfitt og áleitið.
Fólk segir við mig að því þyki
myndirnar mír.ar lýsa erfið-
um og skuggalegum hliðum
tilverunnar, en þá velti ég fyrir
mér hvernig lífi þau lifi eiginlega?
Eg og vinir mínir höfum lifað lífi
sem er oft og tíðum mjög sárs-
aukafullt, og stundum mjög ham-
ingjuríkt. Ég veit ekki til þess að
neinn fái að lifa heila ævi án þess
að finna til sársauka eða upplifa
erfiðleika.“
-Eldri verk þín einkennast af
innilokunarkennd. Myndirnar eru
teknar í litlum eldhúsum, baðher-
bergjum...
„Já, ég fór ekki mikið út á þeim
tíma.“
... en nú virðist meira dagsljós í
myndunum þínum.
„Já, ég kann betur við náttúruna
í dag. Hún er ekki lengur eins og
framandi póstkort sem hefur enga
merkingu.“
Goldin segir að í litskyggnu-
röðinni sem hún sýnir nú í
fyrsta skipti hérlendis séu
nærri 700 ljósmyndir. „Ég byrjaði
á þessu verki árið 1981 og nota
tónlist til að segja sögu mynd-
anna. Tónlistin hefur breyst á
þessum tíma en frá árinu 1987
hefur sama tónlistin sagt sögu
myndanna. Það eru fjörutíu lög í
verkinu og textar þeirra skipta
sköpum við upplifun þess. Ég hef
valið myndirnar mjög nákvæm-
lega, en allar fjalla þær um sam-
skipti kynjanna; hvers vegna það
sé svona erfitt að vera saman.
Kynlíf getur verið fíkn, en allir
þarfnast þeirrar nálægðar við
aðra manneskju sem kynlíf veitir.
Hins vegar velur maður stundum
ekki rétta fólkið til að vera með,
en verður síðan háður þeim á sér-
stakan hátt. „Ballaðan“ er í raun
ekki lengur hluti af mínu lífi því
svo margt hefur breyst hjá mér
undanfarin ár. Ég er ekki lengur
jafn reið út í karlmenn og ég var.
Og þrátt fyrir að „Ballaðan" sé
líklega besta verk mitt til þessa er
hún horfin úr minni sögu.“