Morgunblaðið - 01.04.2000, Qupperneq 65

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 1. APRÍL 2000 6^
UMRÆÐAN
Beingreiðslur áríð 2003 (þegar uppkaupum er lokiö)
Upphafleg skipting Skerðing 22,5 % Aukning v/gæðastýríngar Skipting eftir breytingar Kjara- breyting
Gæflabændur * 1.387.840.500 312.264.113 455.435.125 ** 1.531.011.513 10,3%
Aðrir * 154.204.500 34.696.013 0 119.508.488 -22,5%*
Samtals 1.542.045.000 346.960.125 455.435.125 1.650.520.000 7,0%
Gert ráð fyrir aö gæðabændur sóu 90 % og aðrir 10 %
Samanstendur af skerðingu 22,5 % og endurúthlutun 25.000 ærgilda greiðslumarks
í laugardagsgreininni sýndi ég
fram á hvernig gæðastýringar-app-
aratið verður til. Ennfremur hvert
hlutverk þess á að verða og nefndi
þar til heimildir. Ekki er gengið út-
frá að sauðfjárafurðir styrkist á
markaðnum en að sauðfjárbændum
fækki; skussarnir hverfi.
Mismunur á arðsemi í sauðfjár-
búskap hlýtur að koma fram í bók-
haldi, eins og í öðrum rekstri.
Víða þarf líka að sannfæra þá
sem deila út peningum að rekstur
þeirra sem við eiga að taka sé í ein-
hverju tilskildu horfi. Það er því
skiljanlegt þegar skipta á opinberu
fjármagni milli sauðfjárbænda, og
mismuna eftir árangri í búrekstri,
að notuð séu hefðbundin viðmið,
þ.e. bókhald þeiiTa sem í hlut eiga.
Svona aðferð hentar forræðishyggj-
unni ekki, hún þarf að hafa meira
svigrúm. Þá er betra að nota niður-
stöður hrútasýninga, afkvæma-
rannsóknir og mat á kindaskrokk-
um í sláturhúsum til að finna hver
er gæðabóndi og hver ekki. Þetta er
líka það sem menn kunna og þá get-
ur sundurdrátturinn hafist. Til
verksins koma líka 35 milljónir úr
ríkissjóði. Nú verður glatt á hjalla.
Að loknum sundurdrætti
Nú er það svo að sundurdráttur-
inn tekur þrjú ár og enginn veit
hvað út úr honum verður látið
koma, þess vegna er hér miðað við
áætlaða tölu. Þeir vistvænu verði
90% hinir 10%. Svo liggur það í
hlutarins eðli að eftir því sem fjölg-
ar í hópi þeirra verri hækkar hagur
Strympu hjá þeim betri.
Hvað er þá komið í pottinn?
Fyrst kemur í leitirnar endur-
greiðslan á 25 þúsund ærgildum,
108 millj. þar, verðskerðing á
beingreiðslum betri bænda 22,5%
312 millj. og skerðing hjá þeim lak-
ari af sama toga 35 milljónir. Þá
höfum það, forsjárhyggjan er búin
að fá í gæðapottinn sinn, 455 mil-
ljónir, sem hún getur sýslað með.
Eins gott að standa sig á næstu
hrútasýningu. Þá kemur að stóru
spurningunni; hvernig öll þessi ráð
muni duga til þess að slá skussana
af? Gæðabændurnir fá allt úr pott-
Alltaf betra verð
_ : \th-m á - tm
(3 Mörkinni 3, sími 588 0640
Casa@islandia.is
inum. Þá hefur hagur þeirra batnað
um um 10,3%, hinna versnað um
22,5% og mismunur á milli þessara
tveggja bændahópa verður því
32,8%. Skyldi það ekki teljast góður
árangur? Hér að framan var sýnt
hvað 7% hækkun miðað við bein-
greiðslur hefði á afkomu í sauðfjár-
búskap. Miðað er við þær breyting-
ar sem sem orðið hafa á kjörum
sauðfjárbænda milli áranna 1991 og
1998 en þá versnaði afkoma í sauð-
fjárbúskap um 19,9%. Miðað við
áætlaða niðurstöðu samningsins
hefði kaupmáttarrýrnun gæða-
bændanna orðið 10,4% á þessum
tíma og því minnkað um tæpan
helming frá því sem var árið 1998.
Sömu viðmiðanir í kjörum þeirra
bænda, þar sem beingreiðslur
munu bótalaust lækka um 22,5%
eins og segir í samningnum, hefðu
leitt til 40,7 % rýrnunar á kjörum
þessara bænda. Hér er því fundin
afar virk aðferð til að fækka sauð-
fjárbændum.
Það vakti eftirtekt mína þegar
frá því var sagt við kynnningu á
nýja búvörusamningnum á Búnað-
arþingi að andstöðu gætti við samn-
inginn á Alþingi. Þetta reyndar
staðfesti þá skoðun mína að meðal
þings og þjóðar væri góður vilji til
að takast á við þann vanda sem nú
steðjar að dreifðum byggðum
landsins og bág kjör sauðfjárbænda
eru að stórum hluta tilefni að. Því
tækifæri hefur nú verið sleppt en
þær leiðir valdar sem eiga rætur í
forræðishyggju og stjórnsýslu þar
sem fjámuna er illa gætt. Þetta er
dapurleg niðurstaða.
Höfundur er fyrrverandi
alþingismaður.
^áshd
HAND
VERKS
MARKAÐUR
ídagkl. 11-16
IL—sfáwmb!
F J ÖRÐ U R
- miöbœ Hafnarjjaröar
www.mbl.is
'Sfíemantanúsic)
Úrval fermingargjafa
DEMANTAHÚSIÐ
Nýju Krínglunni, sími 588 9944
BRBHSANm
Bremsuklossar, -diskar, f
-borðar, -skálar o.fl.
Smiðjuvegi 20, græn gata, Kópavogi, simi 567 0505
Hefurðu
séð Kolaportið
eftir breytingu?
Mikiö úrval af klassískum tónlistardiskum ó kr. 300 stk
Teppadreglar í öllum stœröum - ótrúlegt verð
Vandaðir og fallegir standlamparr fró kr 7900,-
Útskorin vatnabuffalóhorn fró kr. 2500,-
Skemmtileg laser leikfangasverð kr. 700,-
Indónesískir gíraffa geisladiskastandar fró kr. 2000,-
Nýjar dömublússur og úrval skartgripa til fermingargjafa
Lander freyðibað með óvaxtailmi kr. 120,-
Margar stcerðir af austurlenskum blœvœngjum fró kr. 990,-
Kristalvasar, glös og skólar í settum fró kr. 2200,-
Úrval af tónlistarkasettum - 4 stk ó kr. 2000,-
Tískuhringir ó unglinga og fullorðna fró kr. 200,-
Nýkomin mjúk og falleg leðurveski ó kr, 990,-
Sterkir barnasportskór með riflós kr. 750,-
Líka opið á föstudögum!
Lottóið er komið í Kolaportið

Saltfisksbollur - Geisladískar - Mottur - Skartgripír - Fatnaöur - Antik - Postulinsstyttúr - Hákarl - Vynilhljómplötur - Raftœki
Marineraður - saltfiskur - Skófatnaður - Rœkjur - Útskorin trévara - Hangikjöt - Knattspyrnubúningar - llmolíur - Egg
Fataefni - llmvötn - Rúnakerti - Harðfiskur - Leikföng Ljós - Verkfœri - Gjafavara - Flatkökur - Töskur - Vatnabuffalóhorn
Skelfiskur - Safnaravara - Dömuhattar - Cobraslöngur - Draumafangarar - Kartöflur - Málverk - Videóspólur - Lax
Orkusteinahálsmen - Kerti - Englamyndir - Bcenaspjöld - Heimilistœki - Kompudót - Frímerki - Innrömmuö skordýr
Humar - Páfuglafjaðrir - Gerfiblóm - Blœvœngir • Búsáhöld - Handverk - Handprjónaöir dúkkukjólar - íslenskt grjót
Bastkörfur - Töskur - Slökunartónlist - Sœlgœti - Ljósakrónur - Hörpuskel - Kaffi Port - Lesgleraugu - Andlitsmyndir
Opið föstudaga kl. 12:00-18:00 og um helgar kl. 11:00-l 7:00
1 j m
M ^ ’Ía' JH mgiy* m.f ■■ Jk m

* ‘i