Morgunblaðið - 26.08.2000, Blaðsíða 46

46 LAUGARDAGUR 26. ÁGÚST 2000
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ
Vágesturinn
frá Kína,
Li Peng
PANN 23. ágúst sl. birtist í Morg-
unblaðinu frétt þess efnis að forseti
kínverska þjóðþingsins, Li Peng,
væri væntanlegur í heimsókn hingað
til lands í byrjun sept-
ember næstkomandi.
Samkvæmt frétt
Morgunblaðsins kem-
ur Li Peng hingað til
lands í boði forseta Al-
þingis og hyggst hann
hitta ýmsa fyrirmenn
íslensku þjóðarinnar á
meðan á dvöl hans
stendur.
Blóði drifin slóð
Að mínu mati er hér
á ferðinni maður sem
varla getur talist góður
gestur. Fáir stjóm-
málamenn samtímans
skilja eftir sig jafn
blóði drifna slóð og Li
^essi Peng. Li Peng er einhver
helsta „skrautfjöður" kommúnista-
flokks Kína og þar með ógnarstjóm-
arinnar í Peking sem haldið hefur
þjóð sinni í helgreipum og neitað
kalli kínversku þjóðarinnar og hins
vestræna heims um lýðræðislega
stjómarhætti í landinu. I marga ára-
tugi hefur frelsi almennings í Kína
verið fótum troðið og því djarfa fólki
sem hefur sýnt þann lgark að gagn-
rýna einræðisherra landsins hefur
umsvifalaust verið varpað í fangelsi
eða það hreinlega tekið af lífi sam-
’Rvæmt fyrirskipunum hinna „háu
Fingur
tannbursti

Meíldsotudretfíng, s. 897 6567
herra“ sem með stjómartaumana
fara í landinu. í því sambandi er
væntanlegur gestur, Li Peng, eng-
inn kórdrengur og ber hann ábyrgð
á lífi fjölda kínverskra
lýðræðissinna sem látið
hafa lífið fyrir andstöðu
sína gegn harðstjórn
kommúnista í landinu.
Fjöldamorð á
Torgi hins
himneska friðar
Sumarið 1989 áttu
sér stað mótmælaað-
gerðir í Peking, höfuð-
borg Kína. Mótmæla-
aðgerðir þessar vom
friðsamlegar og fóm
stúdentar í landinu fyr-
ir mótmælendum sem
kröfðust lýðræðislegri
stjómarhátta í landinu.
I tilefni mótmælanna,
eða þann 20. maí 1989, lýsti hinn
væntanlegi gestur, Li Peng, yfir
neyðarástandi í höfuðborginni Pek-
ing og var ógnarstjóminni falið að
Heimsókn
Fáir stjórnmálamenn
samtímans, segir
Sigurður Kári
Kristjánsson,
skilja eftir sig jafn
blóði drifna slóð og
Li þessi Peng.
grípa til sérstakra ráðstafana í krafti
herlaga til þess að koma „reglu“ á í
borginni. Afleiðingar yfírlýsingar Li
Pengs þekkja flestir. Þann 4. júní
1989 murkaði kínverski herinn lífið
úr hundmðum ef ekki þúsundum
friðsamra kínverkskra lýðræðis-
sinna m.a. með því að keyra yfir þá á
skriðdrekum sínum. Fjöldi eftirlif-
andi stuðningsmanna einstakhngs-
frelsis og lýðræðis í landinu var
hnepptur í varðhald og hefur ekki
séð til sólar síðan. Óhætt er að lýsa
ábyrð þessara fjöldamorða og frels-
issviptinga á hendur þessum vænt-
anlega vágesti, Li Peng, og félögum
hans sem við stjórnvöldin em í Al-
þýðulýðveldinu Kína en myndir af
fórnarlömbum ofangreindra fjölda-
morða má sjá á heimasíðu Heimdall-
ar, frelsi.is.
Draga ber boðið til baka
Það kemur á vemlega á óvart að
manni sem beinlínis fyrirskipaði
blóðbaðið í Peking hinn 4. júní 1989
sé boðið að sækja land okkar heim.
Nú er ég ekki þeirrar skoðunar að
við Islendingar eigum að hafna öllum
samskiptum við þjóðir sem þurfa að
þola ólýðræðislegt stjórnarfar
kommúnsta. ísland, líkt og önnur
ríki hins vestræna heims, á að
stunda viðskipti við Kína enda er
beiting frjálsra viðskipta líklega
besta leiðin til þess að bjarga Kín-
verjum úr klóm kommúnista-
stjórnarinnar þar í landi. Ég sé hins
vegar enga réttmæta ástæðu fyrir
því að bjóða glæpamönnum eins og
Li Peng til Islands, mönnum sem
staðið hafa með svo beinum hætti
fyrir grimmdarverkum eins og þeim
sem hér hefur verið lýst, staðið í vegi
fyrir frelsi þegna sinna, lýðræðis-
legri stjómskipan og haldið þjóð
sinni nauðugri í hroðalegri eymd.
Verði af heimsókn Li Pengs sé ég
enn fremur enga ástæðu til þess að
íslenskir ráðamenn taki honum opn-
um örmum. Verði mér ekki að ósk
minni um að forseti Alþingis dragi
boð sitt til Li Pengs til baka og af
fyrirhugaðri heimsókn hans verði,
ber íslenskum ráðamönnum, að mínu
mati, skylda til að ávíta hann og
stjóm hans harðlega fyrir þau
grimmdarverk sem hann ber ábyrgð
á. Að sama skapi ber að fordæma Li
Peng og stjórn hans íyrir að standa í
vegi markaðsvæðingar og framfara í
Kína, lýðræðislegri stjómskipan og
frelsi kínverkskra þegna og draga
hann til ábyrgðar fyrir þau grimmd-
arverk sem hann hefur fyrirskipað á
ferli sínum sem kommúnistaforingi í
Kína.
Höfundur er formaður Sambands
ungra sjálfstæðismanna.
Sigurður Kári
Kristjánsson
afsláttur á öllum
fiskabúrum til mánadarmóta

Ævintýri í
va
inu
Gullfiskar frákr. \
Gúbbffiskar kr.
DÝRARÍKID
Grensásvegi - sími: 568 66 68
Vid eiqum enn eftir elna ferskvatns-skötu
(Stinqray) á kr. 59.200,-
Sverddragar kr.
Svartmollý kr.
Neon tetra kr.
Mikid úrval af skrautfiskum
▼
Draumur og
veruleiki í
fjarskiptum
TÖLVUR og fjar-
vinnsla mun gera fjar-
lægðir að aukaatriði og
styrkja byggð um land-
ið allt. Þetta er falleg
framtíðarsýn, en til
þess að hún komist
nærri veraleika þarf
raunverulegan póhtísk-
an vilja. Fjarlægðir
skipta máli, ef svo fer
að uppbygging í fjar-
skiptum miðist aðeins
við þéttbýlasta hluta
landsins, en hinar
dreifðari byggðir
standi eftir ósam-
keppnishæfar vegna
hærri kostnaðar eða takmarkaðrar
flutningsgetu. En sú niðurstaða virð-
ist liggja fyrir ef tillögur um einka-
væðingu Landssímans og útboð
fjarskiptaþjónustu ganga eftir. Eftir
þá aðgerð verður landið allt ekki
Fjarskipti
Sala Landssímans og
útboð í fjarskiptaþjón-
ustu mun leiða til einka-
væddrar fákeppni, segir
Jdn Bjarnason. Það
mun bitna á neytendum.
Nýtum heldur styrk
Landssímans og byggj-
um öflugt dreifikerfi og
þjónustu um land allt.
lengur einn markaður. Nokkram út-
völdum verður gefið færi á því að
fleyta rjómann ofan af fjarskiptum
en dreggjar einar falla í hlut þeirra
sem búa utan við þéttbýlislínu suð-
vesturhornsins.
Gjald óháð vegalengduin
Nú greiða allir sama grannkostnað
síma, óháð búsetu eða fjarlægðum.
Þetta var merkur áfangi og mikið
réttlætismál. Símgjöld hér á landi
era með því lægsta sem gerist. Sú
staðreynd að landið er eitt gjald-
svæði áréttar jöfnun tækifæra og
einingu lítillar þjóðar í stóra landi.
Þessi lífsskoðun verður að ráða gerð-
um þeirra sem fara með þróun og
verðlagningu almennra fjarskipta.
Aðeins þannig getur draumur um að
„fjarlægðir skipti ekki lengur máli“
orðið að veraleika. A undanfömum
dögum hefur verið hávær umræða
um að bjóða út gagnaflutning og
fjarskipti fyrir einstök fyrirtæki,
stofnanir og notendahópa. Slík útboð
munu nánast aðeins vera raunhæf á
höfuðborgarsvæðinu. Útboð á þess-
um granni munu draga landsmenn í
dilka eftir búsetu. Þegar búið verður
að úthluta „feitustu" bitunum í anda
„frjálsrar samkeppni" munu fjar-
skiptafyrirtækin gera kröfu um sér-
stakan fjárstuðning frá ríkinu til að
viðhalda lágmarksþjónustustigi í
fjarskiptum og gagnaflutningum til
annarra landsmanna. Kostnaðinn fá
þau nánast sjálfdæmi f að ákveða.
Framtíð Landssímans
Landssíminn var nýlega gerður að
einkahlutafélagi í eigu ríkisins. Nú á
brátt að stíga skrefið til fulls, en með
hrossakaupum á milli ríkissfjómai’-
flokkanna er að því stefnt að Lands-
síminn verði seldur á kjörtímabilinu.
Landssíminn á og rekur grunndreifi-
kerfi fyrir gagnaflutninga um landið
allt. Á þessu fyrirtæki hvílir sú kvöð
að byggja upp gagnaflutningsnet og
fjarskiptaþjónustu sem nær til allra
landsmanna. Margskonar hagræði
og samnýting er á milli deilda Lands-
símans bæði um búnað
og mannafla, sem hlýt-
ur að auka hagkvæmn-
ina í heild og bjóða upp
á betri og öruggari
þjónustu. Landssíminn
lýtur ennfremur stjóm
ríkisins og eigandinn
getur lagt á það kvaðir,
ákvarðað áherslur og
forgangsröðun verka.
Arðurinn af rekstrinum
rennur beint í ríkissjóð
og hefur verið umtals-
verður. Þótt ríkissjóður
fái góðar upphæðir í
kassann við sölu Lands-
sfmans munu hinir nýju
eigendur ná þeim peningum fljótt
margfalt til baka af neytendum og
þar á meðal ríkinu. Sala Landssím-
ans mun því seint verða til fjárhags-
legs ávinnings fyrir ríkissjóð.
Dreifikerfið í eign ríkisins?
Sá kostur hefur verið nefndur að
selja Landssímann en halda grann-
netinu eftir ríkisreknu. Þá mun ríkið
annast rekstur, uppbyggingu, þróun
og endurnýjun á dreifikerfinu og
byggja upp sérhæfða þjónustu um
allt land. Með þessu er rofin sú eðli-
lega tenging sem er á milli þjónustu
og gagnaveitna. Þessi leið gæti einn-
ig orðið ærið kostnaðarsöm þegar til
lengri tíma er litið. Ríkið stæði þá
uppi með eina staka deild Landssím-
ans, sem yrði ærið dýr í rekstri þegar
hagkvæmni samrekstrar frá öðram
deildum væri ekki til staðar. Þá er
óljóst á hvaða forsendum ríkið myndi
leggja útínýjar fjárfestingar og hvar
skil eigi að vera á milli einka- og rík-
isrekstrar. Verði þessi leið farin gæti
ríkisrekið dreifikerfi orðið til þess að
einkafyrirtæki kæmu sér hjá því að
fjárfesta, en hefðu samt hendur út-
réttar til þess að taka við þeim ábata
sem fjárfestingar ríkisins myndu
skila. Það er því viðbúið að fleiri
vandamál en lausnir skapist, ef
rekstur Landssímans verður hlutað-
ur í sundur með þessum hætti.
Draumur og veruleiki
Það er deginum Ijósara að einka-
væddur Landssími, seldur hæstbjóð-
anda, mun hafa önnur markmið en
jöfnuð og þjónustu við alla lands-
menn um hinar dreifðu byggðir ís-
lands. Þar mun samkeppnin snúast
um að „fleyta rjómann" ofan af
fjarskiptunum, en ríkið verður krafið
um framlög til styrktar þeirri „óhag-
kvæmu“ þjónustu sem fellur utan
stærstu þéttbýliskjarnanna, að því
marki sem hún verður veitt. Niður-
greiðslur og notendagjöld í dreifbýli
verða látin kosta undirboð í „frjálsri
samkeppni" sem mun aðeins verða til
staðar í stærsta þéttbýlinu. Innan
skamms tíma stöndum við frammi
fyrir einkavæddri fákeppni í fjar-
skiptum. Það mun bitna á neytend-
um. Sala Landssímans, ef af verður,
og útboð í fjarskiptaþjónustu, sem
ekki nær til alls landsins, mun leiða
til stóraukins ójafnaðar í aðgengi að
þessari grandvallarþjónustu. Engin
ein aðgerð önnur mun verða til þess
að sundra þjóðinni meira eftir bú-
setu. Hér verður að staldra við og
hugsa málið til enda: Binda þarf nú
þegar í reglugerð að fjarskiptaþjón-
usta skuli vera á sama verði, hvar-
vetna á landinu óháð búsetu og fjar-
lægðum. Útboð í fjarskiptaþjónustu
sem einungis ná til hluta landsmanna
skulu gerð óheimil. Ýta ber út af
borðinu öllum hugmyndum um sölu
Landssímans, og þess í stað að ein-
henda sér í að nýta styrk hans til að
byggja upp öflugt dreifikerfi með
háhraðaflutningsgetu um allt land til
hagsbóta allri þjóðinni.
Höfundur er fulltrúi Vinstribreyf-
ingarinnar - græns framboðs /
samgöngunefnd Alþingis.
Jon Bjarnason