Morgunblaðið - 26.08.2000, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 26. ÁGÚST 2000 9
FRÉTTIR
Kynning á lífrænum afurðum
Átakið er liður í vakningu þjóðfélagsins á Iífrænum afurðum.
Blásið til sóknar
í lífrænni ræktun
Margar tegundir
eitraðra sveppa
fínnast hér
Doktor í
ónæmisfræði
• GESTUR Viðarsson varði dokt-
orsritgerð við Háskólann í Utrecht í
Hollandi 9. júní
síðastliðinn. Rit-
gerðin ber heitið
„Immunity to
encapsulated
bacteria“ eða
„Ónæmi gegn
hjúpuðum bakter-
íum“ og er hún
byggð á níu vís-
Gestur indagreinum.
Viðarsson Ritgerðin
byggist á rannsóknum á ónæmi gegn
bakteríunum Streptococcus pneum-
oniae (pneumokokkar) og Neisseria
meningitidis (meningokokkar) sem
eru helstu orsakavaldar eyrna-,
lungna- og heilahimnubólgu. Rann-
sóknirnar, sem unnar voru á Rann-
sóknarstofu í ónæmisfræði á Land-
spítalanum og á Háskóla-
sjúki'ahúsinu í Utrecht (UMCU),
voru m.a. styrktar af Rannsóknar-
námssjóði, NATO og líftækniáætlun
Evrópusambandsins. Aðalleið-
beinendur verkefnisins voru Jan G.J.
van de Winkel prófessor og dr. Ingi-
leif Jónsdóttir, ásamt dr. Steini Jóns-
syni og Helga Valdimarssyni pró-
fessor.
Andmælendur voru prófessorar
við Háskólann í Utrecht, þeir Hans
Clevers, Ton Logtenberg, Willem
van Eden, Jan Kimpen og Jos van
Putten, auk Mogens Kilian, prófess-
ors í læknisfræðilegri örveru- og
ónæmisfræði við háskólann í Arósum.
I ritgerðinni eru ónæmisfræðilegir
eiginleikar nýrra gerða bóluefna
gegn pneumokokkum kannaðir, og
virkni mótefna, sem bóluefnin vekja í
líkamanum, rannsökuð. Með sam-
eindalíffræðilegum aðferðum voru
einstakar undirgerðir mótefna búnar
til gegn bæði pneumo- og men-
ingokokkum til að skoða virkni þeirra
betur.
Gestur er fæddur 1968 í Reykjavík
og er sonur hjónanna Viðars Þor-
steinssonar útibússtóra hjá Islands-
banka og Guðrúnar Gestsdóttur full-
trúa hjá Tryggingastofnun ríkisins.
Eiginkona Gests er Michelle Pleiter
frá Hollandi, þau gengu í hjónaband í
Reykjavík 22. júlí sl. og eiga þau tvö
börn. Gestur lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum við Sund árið 1988,
BSc prófi í líffræði 1991 frá Háskóla
Islands, og MSc prófi í ónæmisfræði
frá læknadeild Háskóla íslands 1994.
Hann starfar nú við rannsóknfr á
meningokokkum í samvinnuverkefni
milli Háskólasjúkrahússins í Utrecht
og Heilbrigðisstofnun Hollands
(RIVM).
------------------
Bilun í flug-
vél veldur
seinkunum
BILUN varð í gær í eldsneytis-
dælu í Boeing 757-200-flugvél
Flugleiða í Amsterdam. Af þessum
sökum urðu nokkrar seinkanir á
áætlunarflugi félagsins í gærkvöldi.
Flugi FI503 frá Amsterdam, sem
átti að koma til Islands eftir hádegi
seinkaði og gert er ráð fyrir brott-
för frá Amsterdam klukkan 5:30 í
dag. Hægt var að koma um helm-
ingi farþega á aðrar flugvélar til
Ameríku og íslands, en um 100 far-
þegar voru á hóteli í Hollandi í
nótt.
Flugi FI216 til Kaupmannahafn-
ar, sem átti að fara klukkan 16:10
frá Keílavíkurflugvelli, seinkaði
einnig og var áætlaður brottfarar-
tími um miðnætti í nótt.
Flugi FI217 frá Kaupmanna-
höfn, sem áætlað var að lagt yrði í
af stað til íslands klukkan 22:30 í
gærkvöld, seinkaði og er áætlað að
vélin leggi af stað klukkan 7:30 í
dag að staðartíma. Unnið var að því
í gær að tryggja öllum farþegum
hótelgistingu um nóttina.
ÁTAKIÐ Lífræn framleiðsla - fæða
framtíðarinnar hófst fyrr í vikunni
með fréttamannafundi. Átakið felur í
sér að hópur íslenskra stórfyrir-
tækja, þ.e.a.s. Baugur, Hagkaup,
Nýkaup og Olís, í sam-
vinnu við vottunarstof-
una TÚN hafa nú tekið
höndum saman um
kynningu á lífrænum
afurðum. Auk þeirra
koma að kynningunni
vottuð fyrirtæki og
bændur í lífrænni
ræktun.
Gefíð hefur verið út
blað, Lífrænn kostur, í
ríflega 30.000 eintök-
um sem hægt er að
nálgast á sölustöðum
umræddra fyrirtækja
en í blaðinu er meðal
annars að finna umfjöllun um lífsstíl
og lífrænar neysluvenjur. I fram-
haldi hefur nú hafist fjölþætt kynn-
ing á lífrænum afurðum í verslunum
Olís, Hagkaups og Nýkaups.
PÓST - og fjarskiptastofnun hefur
samið nýjar reglur um símanúmera-
flutning en samgöngumálaráðherra
fól stofnuninni það hlutverk, að sögn
Gústavs Arnars, forstjóra stofnunar-
innar. „Ástæðan fyrir reglugerðinni
er fyrst og fremst aukin samkeppni á
fjarskiptamarkaði,“ segir Gústav.
„Fyrirtæki sem vilja flytja sína þjón-
ustu á milli fjarskiptafyrirtækja
vegna þess að þeim eru boðin betri
kjör eiga kost á því að halda sínu
gamla símanúmeri frá og með 15.
september á þessu ári. Það getur
reynst mörgum fyrirtækjum erfitt að
breyta um símanúmer og er það oft
kosnaðarsamt. Þarf þá að breyta öllu
kynningarefni fyi-irtækjanna og þau
þurfa að láta alla sína viðskiptavini
vita af númerabreytingunni. Það get-
ur því verið ákveðin hindrun fyrir
fyi-irtæki að skipta um fjarskipta-
fyrii-tæki þó svo þeim bjóðist betri
þjónusta annars staðar."
Að sögn Gústavs geta símnotendur
haldið símanúmerum sínum þó svo að
þeir flytji á milli númerasvæða frá og
með 15. febrúar á næsta ári. „Fyrir-
tæki sem hafa flutt sig til á milli núm-
erasvæða hafa hingað til ekki getað
haldið sínu númeri, jafnvel þó svo að
þau skipti enn við sama fjarskipta-
fyrirtækið," segir Gústav en ekki
skiptir máli hvert á land viðkomandi
notendur flytja. „Þetta getur komið
sér vel fyrir einstaklinga sem vilja
Gunnai' Á. Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóri TÚNS, sagði Islend-
inga standa flestum grannþjóðum
sínum og viðskiptalöndum langt að
baki í framleiðslu og neyslu lífrænna
afurða. Hann sagði
ennfremur að hér á
landi hefði vissulega
orðið aukning á líf-
rænni framleiðslu og
stunda nú nokkrir tug-
ir bænda slíkan búskap
en gera mætti enn bet-
ur. Innan við 1% af
nytjalandi í landbúnaði
er í lífrænni ræktun á
íslandi meðan víða er-
lendis má sjá tölur allt
upp í 10% eins og t.d. í
Svíþjóð. Ljóst er að
vakningar er þörf í ís-
lensku þjóðfélagi og er
átaþið liður í þeirri vakningu.
Ákveðið hefur verið að opna upp-
lýsinga- og kynningaiTniðstöð um líf-
ræna framleiðslu, Lífræna línan, og
verður hún opnuð á næstunni.
halda sínum númerum þegar þeir
skipta um heimilisfang," segir Gúst-
av og bætii' við að fjarskiptafyrirtæki
skuli gera notendum grein fyrir
kostnaði sem hlýst af númeraflutn-
ingi á milli þjónustuaðila en gamla
þjónustufyiirtækið getur rukkað
notandann fyrir umskráningu. Gúst-
av bendir þó á að nýja þjónustufyrir-
tækið komi til með að standa undir
þeim kostnaði í flestum tilfellum.
Minningar-
stund um
bresku
hermennina
MINNINGARSTUND um þá
fjóra bresku hermenn sem fór-
ust á jökli milli Öxnadals og
Eyjafjarðar í maí 1941 verður
haldin í Fossvogskfrkju sunnu-
daginn 27. ágúst kl. 10.30.
Eftfr athöfnina í kirkjunni
verður gengið að gi'afreit er-
lendra hermanna í Fossvogs-
kfrkjugarði þar sem blóma-
kransar verða lagðir á leiði
hermannanna fjögurra. At-
höfnin er öllum opin.
HINN banvæni sveppur, viðarkveif
eða Galerina marginata, sem nýlega
fannst á skógarstíg í Kjarnaskógi
við Akureyri er aðeins einn af mörg-
um eitruðum sveppum sem finnast
hér á landi. Dr. Guðríður Gyða Eyj-
ólfsdóttir, sveppafræðingur á Akur-
eyrarsetri Náttúrufræðistofnunar
Islands, minnir fólk á að borða alls
ekki sveppi sem það þekkir ekki.
Fæsta matsveppi megi þorða hráa.
Guðríður Gyða segir að til
skamms tíma hafi borið á því að fólk
hafi talið að ekki fyndust margir eit-
ursveppir hér á landi. Það geti verið
hættulegur misskilningur. Hún seg-
ir að talsverður fjöldi eitraðra
sveppa vaxi hér á landi. Sveppirnfr
eru miseitraðir. Sumir valda maga-
kvölum en aðrir hafa áhrif á hjarta-
og taugakerfi líkamans. Viðarkveif-
in sem fannst í Kjamaskógi er þó
einn eitraðasti sveppurinn sem
finnst hér á Iandi. Eiturefnið í viðai'-
kveifinni er banvænt, það hindrar
starfsemi framna mannslíkamans.
Kjörlendi viðarkveifarinnar er rotn-
andi viður. Vaxtarskilyrði lýrir
sveppinn eru því ákaflega góð á
stígum og í beðum þar sem viðar-
kurl hefur verið borið á.
Eina ráðið að
fjarlægja viðarkurlið
„Líf mai'gra sveppa snýst um það
að brjóta niður trjávið," segh' Guð-
ríður Gyða. Þeir sem setja viðarkurl
í garða sína geta átt von á því að
ýmsar sveppategundir leggi undir
sig kurlið. Guðríður Gyða segir að
engin ráð séu til að koma í veg fyrir
slíkt. Sveppimir séu aðeins hluti af
eðlilegri hringrás náttúrunnar. Eina
ráðið væri að fjarlægja viðarkurlið.
Ef fólk hyggur á sveppatínslu
segir Guðríður Gyða mikilvægt að
fá góða leiðsögn. Það verði enn-
fremur að gæta að því að sjóða eða
steikja matsveppi áður en þeirra er
neytt. Góð regla er að borða aðeins
eina sveppategund í einu þegar ný
tegund er prófuð.
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
í húsagarði á Álftanesi vex urmull sveppa í viðarkurli.
Glæsilegar haustvörur
teknar inn daglega
Eddufelli 2 Bæjarlind 6
s. 557 17BO s. 554 7030.
— Opið mán.—fös. frá kl. 10—18,
TISKU VERSLUN lau. 10-15.
Brunaútsalan
í fullum gangi
Vöruhúsið
Faxafeni 8
Nýjar kvartbuxur,
peysur, skyrtur og vesti
h}á~QýGafhhUcli
Engjateigi 5, sími 581 2141.
Opið virka daga frá kl. 10.00—18.00, laugardaga frá kl. 10.00—15.00.
Rita
Nýjar reglur um símanúmeraflutning
Aukin samkeppni
ástæðan fyrir
reglugerðinni