Morgunblaðið - 01.10.2000, Qupperneq 44

MORGUNBLAÐIÐ
44 SUNNUDAGUR 1. OKTÓBER 2000
>-------------------------
MINNINGAR
Um leið og ég þakka Ástu fyrir allt
það frábæra starf sem hún vann í
þágu skólans vil ég fyrir hönd sam-
starfsfólksins þakka henni allar sam-
« verustundimar. Megi minningin um
' ” merka konu lifa um ókomin ár.
Fjölskyldu Ástu eru sendar inni-
legar samúðarkveðjur.
Ragnar Þorsteinsson,
skólastjóri.
Enn er einn góður vinur, skóla-,
bekkjar-, og stéttarfélagi úr hópnum
okkar fallinn frá - hópnum okkar,
sem þegar á skólaárunum varð ein-
staklega samræmdur, litríkur og
áhrifamikill - hópurinn, sem hefur
haldið nánu, óslitnu sambandi þessa
. , rúmlega hálfu öld frá því við útskrif-
uðumst frá gamla, góða Kennaraskól-
anum okkar. Ásta Hannesdóttir var
ein í þeim hóp og er hennar sárt sakn-
að.
Ásta var áhrifamikill persónuleiki
og lét jafnan mikið til sín taka og það
sópaði að henni. Yfir henni var mikil
heiðríkja sem geislaði í glöðu brosi.
Hún var mikill gleðigjafi, vakti jafnan
glaðværð. Glögg var hún, glettin,
hnyttin og alltaf með fleyg orð tiltæk,
næm á hinar broslegu hliðar, en jafn-
opin fyrir þeim djúpstæðari þáttum
tilverunnar og íhugul. Hagmælt var
hún og flugu oft snjallar ljóðlínur og
stökur frá henni, og alloft skiptumst
við á glettnibögum.
_, Sem kennara sá ég hana þegar fyr-
ir mér vinna athygli og vinfengi nem-
enda sinna með óvæntum gamanmál-
um, jafnvel stökum, sanngjömum
kröfum, ljúflyndi, en fostum, hlýjum
aga, því hjartahlý var hún, en ákveðin
og vissi hvað hún vildi. Þannig þekkti
ég hana, fulla h'fsorku og drifkrafts,
sem hún virtist svo rík af. En svo kom
þó að hún greindist með þann grimma
sjúkdóm sem varð aldurtíli hennar.
Þó segja megi, að hvaðeina sem
mætir reyni á innviðu manns, koma
styrkur og kostir þó bezt og ótvíræð-
->ast fram, þegar líftnu sjálfu er ógnað,
og í raun dómur felldur - dómur, sem
hvorki verður áfrýjað, né á frest sleg-
ið. Það var undir þeim harða dómi,
sem Ásta stríddi síðasta áfanga ævi
sinnar. Þar kom styrkur innri kosta
hennar fram, því hvorki kvartaði hún
né örvænti.
Síðasta sinn, er ég sat hjá henni á
sjúkrahúsinu, opnaði hún hug sinn og
leiddi talið inn á viðkvæmari tilfinn-
ingasvið. Svo andvarpaði hún og
sagði: „Jón minn, vinur. Það er í raun-
inni hræðilegt að lifa í skugga þessa
óvægna sjúkdóms - þessum dimma
skugga." Þá sneri hún sér til mín og
sagði: „Það er við þann dimma dánar
ós, sem dauðinn að lífinu sverfur."
„Já,“ sagði ég, „en ofar þeim sorta
logar ljós, sem lýsir, svo myrkrið
hverfur." Þá þrýsti hún hönd mína og
sagði: „Já, ég veit, hvað þú átt við.“
„Það er rétt,“ svaraði ég. „Ég á við
ljós upprisunnar. Kóngur lífsins sigr-
aði gröf og dauða, og með sigri sínum
bjó hann öllum mönnum sigur og opn-
aði leið til Iands lifenda þar sem
„hvert tár verður þerrað af auga,
hvorki er harmur né vein né kvöl og...
dauðinn mun ekki framar til vera. Hið
fyrra er farið.“ (Op. 21.4.) Hún kink-
aði kolli til samþykkis.
Þetta var síðasta samtahð okkar og
síðustu Ijóðhnumar sem okkur fóru
milli og síðasta kveðjan. Ég nam stað-
ar við rúmgaflinn, leit til hennar og
sagði: ,Ásta mín. Þú hefur ahtaf verið
svo broshýr. Gætum við kvaðst með
brosi?“ Þá sá ég þessa fögru sýn:
„Brosið gegnum tárin.“
Það sleppur enginn ósnortinn frá
svona cijúpu og viðkvæmu samtali.
Þess vegna bærðu hugsanir mínar á
sér á eftirfarandi hátt, er ég gekk
fram ganginn: „Dregur sorta fyrir
sól, síheið hvelfing dökknar, haustar
að um hugar ból, harmsár vitund
klökknar."
Nú er hún búin að fá hvíldina með
friðsælu andláti. Blessuð sé minning
hennar.
Kæru ástvinir allir. Við vottum
ykkur innilegustu samúð og biðjum
Guð að styrkja ykkur og blessa.
Sólveig og Jón Hjörleifur
Jónsson.
Góð vinkona og félagi er látín. Ásta
Hannesdóttir hefur kvatt okkur eftir
nokkurra mánaða veikindi og bekkj-
arsamkomur okkar verða mun svip-
minni hér eftír. Bekkurinn okkar úr
Kennaraskólanum hefur haldið vel
saman frá fyrstu tíð og þar var Ásta
hrókur alls fagnaðar. Það var Ásta
sem kvaddi hópinn saman á fyrstu
bekkjarsamkomuna, og það var Ásta
sem kallaði okkur saman í vetur þótt
þá væri langt frá því að hún gengi heil
tíl skógar. Hún var trygglynd og glað-
vær og setti svip á hverja þá sam-
komu sem hún tók þátt í, var glöð á
góðri stund, kastaði fram vísum og
spaugaði, en var líka hraðmælsk og
fylgin sér í umræðum um landsmál,
enda af hinu þekkta Guðlaugsstaða-
kyni og vitnaði til þess. Hún vann
mikið fyrir flokk sinn og að öðrum fé-
lagsmálum og það munaði um hana.
Ásta tók kennarapróf með okkur
1948 en sinnti lítíð almennri kennslu.
Hún annaðist böm og bú, en 1965 hóf
hún tveggja ára nám í hannyrðum við
Kennaraskólann og að því loknu
kenndi hún handavinnu við skóla í
Reykjavík til starfsloka. Hagleikur
var henni í blóð borinn langt fram yfir
meðallag, og til að geta kennt alla
handmennt í grunnskóla lauk hún
tveggja ára smíðakennaranámi á
níunda áratugnum, vakti sú fæmi
virðingu drengjanna sem hún kenndi,
enda hafði hún bæði smiðsauga og
-hendur. Hún hafði mikinn áhuga á að
nemendumir tileinkuðu sér verklega
fæmi og jákvæð viðhorf til verk-
mennta, að menningararfurinn glat-
aðist ekki.
Það er ekki hægt að minnast Ástu
svo ekki sé minnst á áhuga hennar á
gróðri og garðrækt. Hún kom upp fal-
legum garði við hús sitt í Kópavogi
þar sem hún vann öll sumur, safnaði
ótöldum fjölda skrautjurta og það var
hennar mesta yndi að sjá þær vaxa
upp af fræjum og græðlingum. Þær
voru ófáar plöntumar sem hún gaf fé-
lögum sem söfnuðu fé til góðra mál-
efna, í því sem öðru kom hin einstaka
hjálpsemi hennar fram.
Strax í upphafi veikindanna sl. vor
var Ástu ljóst að hverju stefndi. Hún
sagðist þá vona að hún kæmist í garð-
inn sinn nokkra góða daga í sumar.
Henni varð að þeirri ósk.
Bekkjarfélagamir sakna vinar í
stað. Allar góðu minningamar sækja
að og geymast með okkur. Bömum
hennar og fjölskyldum þeirra sendum
við einlægar samúðarkveðjur.
Bekkjarsystkinin.
Er ég hringdi á sjúkrahúsið síðast-
liðinn þriðjudagsmorgun, til að vita
hvort hún Ásta væri nógu hress til að
taka á móti mér, kom örlítið hik á
Sigrúnu, stúlkuna sem oftast svarar í
símann. Eftir andartak bauð hún mér
að ræða við aðra stúlku, sú reyndist
vera læknir og tjáði hún mér að Ásta
væri látin, hefði látist um níuleytið þá
um morguninn.
Mér sortnaði fyrir augum, því að á
mánudeginum í vikunni áður hafði ég
heimsótt Ástu og við átt dálítið spjall
saman.
Auðvitað hafði ég vitað, eins og aðr-
ir, að hverju dró, en þetta kemur
manni þó alltaf jafnmikið í opna
skjöldu.
Ég kynntist Ástu fyrir mörgum ár-
um í kvenfélaginu okkar, Freyju, fé-
lagi framsóknarkvenna í Kópavogi, er
við sátum saman í stjóm félagsins,
hún formaður, ég gjaldkeri. Þetta eru
þeir meðlimir hverrar stjórnar sem
þurfa mikið að starfa saman, við lögð-
um líka hart að okkur við fjáröflun,
því félagið átti ekki mikla peninga,
þurftí þó á þeim að halda. Ástu datt
það snjallræði í hug að við spiluðum
framsóknarvist í eigin húsnæði í
Hamraborginni á hálfsmánaðar fresti
og seldum spilafólkinu kaffi og með-
læti. Áður hafði verið spilað í nokkur
skipti í Félagsheimili Kópavogs og
greiðslan fyrir salinn þar verið það
sem inn kom fyrir kaffi og meðlætí og
gróði félagsins því enginn. Við héld-
um þessa vist í heilan vetur og höfð-
um reyndar aukaspil á skírdag.
Að sjálfsögðu gáfum við allt kaffi-
brauðið sjálfar og varð áreiðanlega
enginn svikinn af kleinunum og
pönnukökunum frá Ástu. Það þekkja
allir í framsóknarfélögunum í Kópa-
vogi „Ástupönnsur" og ravmar margir
fleiri.
Ef okkur í Freyju hefur fundist við
þurfa eitthvað sérstakt með kaffinu
höfum við ævinlega beðið Ástu um
kleinur eða pönnukökur og aldrei far-
ið bónleiðar til búðar, hún lét sig
aldrei muna um að baka „nokkrar"
pönnukökur, en nokkrar þýddi alltaf
mjög margar.
Þá var ævinlega hægt að leita til
hennar ef góðan liðsmann skorti til
einhvers og sat hún í æði mörgum
nefndum og ráðum innan flokksins
fyrir félagið okkar og oftast var það
svo, að hún fann leiðir út úr flestu því
sem upp kom. Hún sat að sjálfsögðu í
fulltrúaráði framsóknarfélaganna, á
kjördæmis- og flokksþingum, þótti
væntanlega öllum jafnsjálfsagt, hún
hafði enda skoðanir á öllum málum og
var mjög dugleg að fara í ræðustól og
skýra mál sitt og færa rök að sinni
skoðun.
Fyrir mörgum árum setti Ásta
fram þá hugmynd sína á ílokksþingi,
hvort ekki myndi verða hagkvæmt að
koma upp einteinungslest sem gengi
frá Reykjavík suður á Keflavíkurflug-
völl. Þótti mörgum þetta fáránlegt, en
nú á vordögum var þessari hugmynd
varpað fram af karlmanni, kannski
ekki einteinungi en lest samt, mönn-
um virtíst hugmyndin þá vera orðin
spjöll, mér hefur alltaf þótt hugmynd
Ástu vera frábær og ég er viss um að
það gæti borgað sig. Mengun yrði þá í
lágmarki, ef hún gengi fyrir raf-
magni, eða vetni eins og Ásta gerði
ráðfyrir.
Þá var fyrir mörgum árum rætt á
morgunfundi LFK um hvemig efla
mætti atvinnu á litlum stöðum á
landsbyggðinni og setti Ásta þar fram
hugmynd um, að ef til vill væri hægt
að framleiða brúður í líki Hófíar (ung-
frú alheimur) og Jóns Páls (sterkasti
maður heims).
Þar kom fram að hún bar hag
landsbyggðarinnar ekki síður fyrir
bijósti en síns eigin bæjarfélags.
Hún var mjög virk í starfi Freyju
innan Kvenfélagasambands Kópa-
vogs og vann mikið að söfnuninni fyr-
ir listaverkinu Gegnumstreymi eftir
Gerði Helgadóttur sem nú stendur á
hringtorginu í Hamraborginni og
vísar leið að Listasafni Kópavogs,
Gerðarsafni, einnig vormarkaði sam-
bandsins sem haldinn er í Hamra-
borginni fyrsta fostudag í júnímánuði
á hveiju vori. Nú í vor sendi hún okk-
ur sem vorum þar við vinnu tvo fulla
kassa af ijölærum plöntum, þótt hún
lægi þá helsjúk á sjúkrahúsi, sýnir
þetta vel áhuga hennar á því að afla
fjár til starfs Kvenfélagasambands-
ins.
Ásta sá alltaf björtu hliðamar á öll-
um málum, var enda mildl bjartsýnis-
manneskja og mjög bros- og hlátur-
mild og ef eitthvað varð til að draga úr
mér kjarkinn þurfti ég ekki annað en
að fara eða hringja til Ástu, hún gat
alltaf sýnt mér björtu hliðamar og
sagði við mig: Þetta gengur allt vel,
vertu viss. Árið 1989 deildum við her-
bergi í einu af litlu húsunum við Hér-
aðsskólann á Laugarvatni í hús-
mæðraorlofi og hafði undirrituð
allmikið að gera ogjiví gafst lítill tími
til að spjalla. Við Ásta tókum okkur
því til og gengum upp í trjálund ofan
við veg, settumst þar á bekk undir
bijóstmynd af Jónasi frá Hriflu og
settum saman lítinn brag um okkur
og Jónas, hver sunginn var í orlofs-
dvölinni. Gerðum við þetta í stað þess
að velta okkur upp úr dögginni um
miðnættið, en þetta var á Jónsmessu-
nótt.
Ásta átti örugglega meirihlutann í
þeim brag enda átti hún auðvelt með
að yrkja ljóð og kviðlinga. Þessi Jóns-
messunótt, og raunar öll dvölin þama,
mun aldrei líða mér úr minni, það var
svo gott að geta leitað til Ástu, en ég
þurfti að verða mér úti um mikið
skemmtiefni, þar eð ég var önnur af
tveim fararstjórum í þessari orlofs-
dvöl.
Ásta var kennari að mennt og
kenndi hún yngri bömum í Breið-
holtsskóla í mörg ár, hún var mjög
hög í höndunum, bæði við saumaskap
og ekki síður við smíðar, allt lék í
höndum hennar, eftir að hún hættí að
vinna fyrir nokkmm ámm hóf hún að
sækja Gjábakka, félagsheimili eldri
borgara í Kópavogi, m.a. fór hún í
postulínsmálun. Hún sagði við mig að
hún hefði aldrei haft jafn mikið að
gera og eftir að hún hætti að vinna,
sér dygði varla dagurinn. Ekki fór
hún varhluta af erfiðleikum lífsins
fremur en aðrir og hygg ég að ótíma-
bært andlát Gissurar, eiginmanns
hennar, hafi áreiðanlega reynt mjög á
hana, en hún stóð sem klettur og sá
enginn utan á henni, að henni liði illa,
hún sagði þá að vegir Guðs væm
órannsakanlegir, þetta hlyti að eiga
sér tilgang eins og allt í lífinu og til-
veranni og enginn vissi, hvað væri
handan lífs og dauða.
Og nú hefur Ásta gengið sinn veg á
enda, hún sem ætlaði að njóta efri
áranna lengi og vel, en mennimir
ákveða en Guð ræður, við Freyjukon-
ur munum sakna Ástu um ókomin ár,
það verður aldrei önnur Ásta.
Sjálf sakna ég persónulegrar vin-
konu og er stolt yfir að hafa verið í
hópi vina hennar.
Ég sendi bömum hennar, tengda-
bömum, bamabömum og öðrum ætt-
ingjum innilegar samúðarkveðjur og
bið Guð að styrkja þau í sorginni.
Bima Ámadóttir, formaður
Freyju, félags framsóknar-
kvenna í Kópavogi.
Ásta Hannesdóttir var góð og sér-
stök kona sem ævinlega tók þátt í
mótun samfélagsins og sagði sínar
skoðanir umbúðalaust.
Ég kynntist Ástu fyrir rúmum ára-
tug þegar hún, þá formaður Freyju,
félags framsóknarkvenna í Kópavogi,
bauð mér á fund í því ágæta félagi.
Ásta var einlæg framsóknarkona
sem vildi leysa öll mál á grandvelli
samvinnustefnunnar og hafði þá
ævinlega að leiðarljósi drenglyndi,
hófsemi og tillitssemi við náungann.
Ásta var bráðgreind, harðdugleg,
skemmtileg og hafði skoðanir á öllum
sköpuðum hlutum. Það er lán að
kynnast góðu fólki á lífsleiðinni, fólld
eins og Astu sem maður nýtur að
ræða við og starfa með.
Fyrir hönd framsóknarmanna í
Kópavogi þakka ég Ástu Hannesdótt-
ur fyrir samfylgdina og alla þá óeig-
ingjömu vinnu sem hún lagði okkur
til.
Ástvinum hennar sendum við inni-
legar samúðarkveðjur.
Hansina Ásta Björgvinsdóttir.
drengina þrjá og ólust þeir að miklu
leyti þar upp hjá þessum þremur
systram. Engar bamabætur vora
komnar þá og vann Adda myrkranna
á milli til að sjá sér og drengjunum
farborða. Húsakynnin þættu ekki
mikil nú til dags, en hjartarúmið var
þeim mun meira.
Mikill og góður bókakostur var á
heimilinu og ætlaði Adda m.a. að
nota elliárin til að lesa, en þegar tím-
inn loks gafst til þess, var sjónin orð-
in svo léleg að hún gat ekkert lesið
sér til ánægju síðustu árin. Hún
kunni firnin öll af vísum og kvæðum
frá fyrri tímum og þegar nánast allt
var farið út af harða diskinum,
þ.e.a.s. minnið svo til horflð, svo hún
þekkti ekki alltaf syni sína, hvað þá
annað, þá stóðu vísurnar eftir. Til
marks um það var frænka hennar
Málfríður Þorleifsdóttir stundum að
gleðja hana með því að byrja á ein-
hverjum vísum og alltaf skyldi Adda
geta botnað þær, þótt hún myndi
ekkert annað. Málfriður kom a.m.k.
vikulega að heimsækja hana á elli-
og hjúkranarheimilið Grand síðustu
árin, en þar hafði Adda búið frá árinu
1995 ásamt systram sínum, Elínu og
Sigríði. Ber að þakka Málfríði þá
miklu tryggð, sem hún sýndi systr-
unum, þegar ellin sótti fastar að
þeim.
Ég mun minnast Öddu sem af-
burða hressilegrar og áhugasamrar
konu, með ákveðnar skoðanir á
mönnum og málefnum og einkar
skemmtilegan talanda. Hún var allt-
af bjartsýn og aldrei með neitt vol og
væl, það var ekki hennar stíll.
Ég vil að lokum þakka Öddu fyrir
skemmtilegar samverastundir og
bið Guð að geyma hana.
Ásta Konráðsdóttir.
+
Þökkum öllum þeim, sem á einn eða annan
hátt sýndu okkur samúð vegna andláts eigin-
konu minnar, móður okkar og systur,
HALLDÓRU JÓHANNESDÓTTUR,
Stúfholti.
Kjartan Ólafsson og fjölskylda,
Sturlaugur Jóhannesson.
ANDREA
HELGADÓTTIR
+ Andrea Helga-
dóttir fæddist á
Herríðarhóli í Holt-
um, Rangárvalla-
sýslu, 22. nóvember
1905. Hún lést 20.
september síðastlið-
inn. Foreldrar henn-
ar voru Ingveldur
Andrésdóttir, f.
24.10. 1880, d. 5.5.
1953 og Helgi Skúla-
son, cand.theol., f.
17.6. 1867, d. 12.4.
1953. Systkini henn-
ar voru: Pálfríður
Helgadóttir, f. 14.1.
1893, d. 1.10.1976 (hálfsystir sam-
1997; Þorsteinn
Benedikt Helgason,
f. 2.5. 1911, d. 19.7.
1985 og Anna María
Helgadóttir, f. 25.10.
1916.
Andrea _ giftist
Pálmari fsólfssyni
hljóðfærasmið og
eignuðust þau þrjá
syni: 1) Bjarni Pálm-
arsson, f. 11.2. 1930,
maki Guðbjörg
Ágústa Björnsdóttir.
2) Helgi Pálmarsson,
f. 20.1. 1934, maki
Erla Guðmunds-
dóttir, látin. 3) ísólfur Þór
feðra); Guðrún Sigríður Helga-
dóttir, f. 16.6. 1900, d. 7.7. 1999;
Elín Málfríður Helgadóttir, f.
24.6. 1904, d. 3.12. 1999; Sigríður
Helgadóttir, f. 21.10.1907, d. 16.4.
Mig langar að minnast móðursyst-
ur minnar Andreu Helgadóttur
(Öddu) nokkram orðum. Andrea
fæddist að Herríðarhóli í Holtum,
Rangárvallasýslu, í byrjun 20. aldar
og bjó í foreldrahúsum fram að tvít-
ugu. 1924 fluttist fjölskyldan til
Reykjavíkur vegna veikinda hús-
móður. Þegar til Reykjavfkur kom
fór Adda út á vinnumarkaðinn og
vann hún úti fram yfir sjötugt. I
byrjun við afgreiðslustörf í verslun-
um, en mestan tímann á prjónastof-
um og lengst af hjá prjónastofunni
Pálmarsson, f. 14.11. 1942, maki
Hrönn Hafliðadóttir.
Utför Andreu fór fram í kyrr-
þey að ósk hinnar látnu 29. sept-
ember.
Malín á Grettisgötu, nokkrum hús-
lengdum frá heimili hennar, sem var
á Grettisgötu 6a, en þar bjó hún í
nærri 60 ár, ásamt systkinum sínum,
þeim Elínu, sem lést fyrir tæpu ári,
Sigriði sem lést í apríl 1997 og Þor-
steini, en hann lést 1985. Elsta syst-
irin Guðrún lést í júlí 1999.
Andrea giftist Pálmari Isólfssyni,
hljóðfærasmið, og eignuðust þau
þrjá syni, þá Bjarna, Helga og Isólf
Þór. Þau skildu þegar yngsti sonur-
inn var á fyrsta ári og fluttist hún þá
á Grettisgötuna til systkina með