Morgunblaðið - 24.10.2000, Blaðsíða 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 24. OKTÓBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Kosið um
persónur
Kosovo-búar ganga til sveitarstjórnakosn-
inga á laugardag. Þau málefni sem eru efst í
huga fólks varða þó fremur stöðu héraðsins
og persónuleika frambjóðenda, skrifar Urð-
ur Gunnarsdóttir frá Pristina.
KOSNINGABARÁTTAN snýst að
afar takmörkuðu leyti um hug-
myndafræði og stefnuskrár en eink-
anlega um frambjóðendur," segir
Vjosa Dobruna, sem situr í sameigin-
legri stjóm Sameinuðu þjóðanna og
Kosovobúa, svokallaðri JIAS. Dobr-
una er yíu- ráðuneyti sem vinnur að
lýðræðisuppbyggingu og hefur unnið
að undirbúningi sveitarstjórnakosn-
inganna sem fram fara í Kosovo nú á
laugardag. Þetta er í fyrsta sinn sem
haldnar eru kosningar opinberlega í
Kosovo einu og sér, og miklar vonir
því bundnai' við þær, vonir sem ekki
teljast að öllu leyti raunsæjar. Utan-
kjörstaðakosning er þegar hafin, yfir
helmingur þeirra 38.000 sem eru á
kjörskrá og búsettir utan Kosovo
hafa kosið en alls eru rétt rúmlega
900.000 manns á kjörskrá. Lögreglu-
menn, fangar og sjúklingar kjósa í
þessari viku og voru langar raðir á
aðallögreglustöðinni í Pristina í gær
er meðlimir Kosovolögreglunnar
flykktust að til að kjósa. Kosninga-
spjöld og kosningafundir eru ekki
jafnalgeng sjón og víða annars staðar
svo skömmu fyrir kosningar og
spennan í héraðinu hefur reynst
minni en búist var við.
Hótanir og ofbeldisverk gagnvart
stjómmálamönnum og blaðamönn-
um sem virtust vera að aukast iyrir
nokkram vikum era ekki áberandi
lengur. Einstök tilvik koma þó upp,
t.d. var handsprengju varpað að
heimili flokksmanns Ibrahims Rug-
ova á sunnudag. Kosningabaráttan
hefur gengið áfallalítið, kosninga-
fundir hafa farið friðsamlega fram og
reglulega er fjallað um sveitar-
stjómamálefni í fjölmiðlum. Það seg-
ir þó aðeins hálfa söguna því að raun-
verulegur áhugi almennings er ekki á
einstökum málefnum heldur sjálf-
stæði héraðsins og því hvernig kosn-
ingamar era áfangi á leiðinni að því
marki.
Allir stefna að sjálfstæði
„Sú breyting hefur orðið á síðustu
vikum að flokkamir era farnir að
ræða aðeins rneii'a um sveitarstjóma-
mál, það sem raunveralega er verið
að kjósa um, í stað sjálfstæðis. En um
leið finnst mér áhugi almennings á
kosningum hafa minnkað. Ástæðan
er einkum meiri óvissa en áður um
stöðu Kosovo, óvissa sem er til komin
vegna breyttrar afstöðu alþjóðasam-
félagsins til stjórnvalda í Belgrad.
Fólk gerir sér grein fyrir því að mál-
efnið sem það hefur mestan áhuga á,
sjálfstæði héraðsins, er ekki til um-
ræðu og þá missir það áhugann," seg-
ir Dobrana. Erlendir sérfræðingar
og yfirmenn hjá alþjóðastofnunum
sem unnið hafa að undirbúningi kosn-
inganna taka undir með Dobranu,
einkum hvað varðar nýtilkominn
áhuga flokkanna á þeim málefnum
sem verið er að kjósa um. Kjósendur
hafi meiri áhuga á því hvað menn
gerðu í stríðinu og hvort þeir séu lík-
legir til að ná völdum en stefnu þeirra
í skóla- og heilbrigðismálum.
Allir hafa flokkamir sjálfstæði
Kosovo á stefnuskránni þótt það
komi sveitarstjómarkosningum ekk-
ert við. Ekki er nema von að flokk-
amir leggi svo mikla áherslu á sjálf-
stæði, þar sem fram hefur komið í
hverri skoðanakönnuninni á fætur
annarri að þau fjögur atriði sem al-
menningur í Kosovo telur mestu máli
Reuters
Stuðningsmenn Lýðræðisfylkingar Kosovo (LDK) veifa albönskum fánum og halda á loft spjöldum með mynd af
Ibrahim Rugova, leiðtoga flokksins, á kosningafundi í Pristina á sunnudag.
skipta era sjálfstæði héraðsins, skipt-
ing borgarinnar Mitrovica, að á milli
1.500 og 2.000 Kosovo-Albanar sem
hafa verið í serbneskum fangelsum
frá því í stríðinu verði látnir lausir og
að síðustu að atvinnutækifæri verði
aukin.
Yfír þrjátfu flokkar
Það era yfir þijátíu stjórnmála-
flokkar í Kosovo, langflestir albans-
kir (27). Þá era þrír flokkar Bosníu-
manna, einn tyrkneskur flokkur og
einn flokkur Ashkali sem era skyldir
sígaunum. Bosníumenn era eini
minnihlutahópurinn þar sem meiri-
hluti atkvæðisbærra manna er á kjör-
skránni. Aðeins fjórðungur Tyrkja er
á kjörskrá og lítill hluti sígauna. Að-
eins fáein hundrað Serba era á kjör-
skrá og enginn flokkur er skráður,
nokkuð sem hlýtur að teljast mikill
ósigur fyrir alþjóðastofnanimar, sem
þó gerðu allt sem í þeirra valdi stóð til
að fá Serba í Kosovo til að skrá sig.
Sú skráning fór fram í vor og sumar
og niðurstaðan endurspeglar þann
veraleika sem þá var, Serbar í Koso-
vo vora undir gríðarlegum þrýstingi
frá stjómvöldum í Belgrad um að
hunsa skráningu Sameinuðu þjóð-
anna í manntal og á kjörskrá. Daan
Everts, yfrmaður Öryggis- og sam-
vinnustofnunar Evrópu (ÖSE) í
Kosovo, segist sjá merki á meðal
Serba nú um að þeir hefðu viljað taka
þátt í kosningunum. Of seint sé að
setja þá á kjörskrá en reynt verði að
koma til móts við þá með því að út-
hluta þeim sætum í sveitarstjómun-
um í samræmi við hlutfall þeirra af
íbúum sveitarfélaganna. Þá bendi
ýmislegt til þess að haldnar verði
aukakosningar snemma á næsta ári í
þeim þremur sveitarfélögum í norð-
urhluta Kosovo sem era nær ein-
göngu byggð Serbum.
Það kom mörgum á óvart hversu
hratt flokkunum tókst að setja saman
stefnuskrár en einn alþjóðlegu sér-
fræðinganna sem hafa unnið með
þeim segir það því miður hafa komið
niður á innihaldinu. Vjosa Dobruna
tekur undir þetta, segir að engin for-
gangsröðun sé á málefnum heldur sé
löngum lista romsað upp, lista sem
beri oft á tíðum merki um að flokk-
arnir hafi viljað þóknast hinum er-
lendu stofnunum sem vinna að undir-
búningi kosninganna. Sáralítill
munur er á stefnuskrám flokkanna,
til dæmis er hægara sagt en gert að
þekkja í sundur stefnuskrá tveggja
stærstu flokkanna og erkifjendanna,
Lýðræðisfylkingu (LDK) Ibrahims
Rugova og Lýðræðisflokks (PDK)
Hashims Thaci.
Þrátt fyrir að töluvert skorti á
raunveralega stefnu í sveitarstjóma-
málum hefur almenningur sýnt mál-
efnunum áhuga þegar honum gefst
kostur á að ræða þau. ÖSE hefur
staðið fyrir fundaröð þar sem rædd
era ákveðin málefni, svo sem
menntamál, heilbrigðismál, sam-
göngur o.s.írv. og hefur oft verið fullt
út úr dyram á fundunum þar sem
spumingum frá kjósendum hefur
rignt yfir frambjóðendur. Það breytir
þó ekki áðumefndri staðreynd að
spurningin um sjálfstæði og persónu-
leika frambjóðendanna er það sem
skiptir kjósendur mestu.
Rugova spáð sigri
Það er hægara sagt er gert að
reyna að útskýra stöðu flokkanna út
frá vestrænu flokkakerfi. Ekki er
hægt að staðsetja þá á skalanum frá
vinstri til hægri, þeir styðja eins og
áður segir mikið til sömu stefnu, að
minnsta kosti í orði. Flestir hafa lýð-
ræðis- og efnahagsumbætur, fijálst
hagkerfi, bætt atvinnuástand, öflugt
réttarkerfi og sjálfstæði á stefnu-
skránni. Nöfnin era mörg hver kunn-
ugleg, jafnaðarmenn, frjálslyndir og
demókratar eiga sína fulltrúa en
nöfnin segja þó afskaplega lítið um
stefnuna. Flokki Rugova hefur verið
spáð sigri í kosningunum þegar litið
er á héraðið í heild. Samkvæmt Gall-
up-könnun sem gerð var í síðasta
mánuði fengi LDK um 34% atkvæða,
PDK fengi 13%, Bandalag um fram-
tíð Kosovo (AÁK), flokkabandalag
undir stjóm Ramush Haradinaj, fv.
skæruliðaforingja, 4% og aðrir flokk-
ar minna. Óvissuhlutfallið er þó hátt
því að um 40% kjósenda vora enn
óákveðin.
Viðtalstímar Samfylkingarinnar
Þingmenn Samfylkingarinnar eru með fasta viðtalstíma
í vetur. Fólk er hvatt til að hafa samband og panta
viðtalstíma við einhvern þingmanna Samfylkingarinnar.
Upplýsingar um viðtalstíma og pantanir hjó
Margréti Ósk í síma 563-0743.
Samfylkingin:
.' . Samfylkingin
www.samfylking.is
Össur Skarphéðinsson
Margrét Frímannsdóttir
Rannveia Guðmundsdóttir
Jóhann Ársælsson
Guðrún Ögmundsdóttir
Ásta R. Jóhannesdóttir
Jóhanna Sigurðardóttir
Sigríður Jóhannesdóttir
Svanfríður Jónasdóttir
Lúðvík Bergvinsson
Guðmundur Árni
Stefónsson
Þórunn Sveinbjarnardóttir
Einar Már Sigurðason
Gísli S. Einarsson
Sigvatur Björgvinsson
Bryndís Hlöðversdóttir
Kristján Möller
Segir ESB tilbúið til
stækkunar fyrir 2003
Bratislava, Varsjá, París. Reuters, AFP, AP.
EVRÓPUSAMBANDIÐ (ESB)
hyggst fyrir árslok 2002 vera tilbúið
að taka inn ný aðildairíki, að því er
Gerhard Schröder, kanzlari Þýzka-
lands, sagði í Brat-
islava, höfuðborg
Slóvakíu, ígærþar
sem hann var
staddur í opinberri
heimsókn.
Sagði Schröder
hin núverandi
fimmtán aðildar-
ríki sambandsins vera staðráðin í að
ná á leiðtogafundinum í Nice í desem-
ber samkomulagi um þær breytingar
á stofnanauppbyggingu og fyrir-
komulagi ákvarðanatöku sambands-
ins, sem nauðsynlegar eru fyrir
stækkunina til austurs.
Eftir viðræður við Mikulas Dzur-
inda, forsætisráðherra Slóvakíu,
sagði Schröder að héldu Slóvakar
sínu striki á braut efnahagsumbóta
og aðlögun löggjafar landsins að
reglum ESB, gætu þeir jafnvel gert
sér vonir um að vera í hópi fremstu
„umsóknarríkjanna". „Það mun ekki
verða hægt að stækka ESB fyrr en
árið 2003. Hversu vel það mun ganga
verður undir því komið hversu vel
umsóknarríkjunum gengur að búa sig
undir aðild og að uppfylla skilyrðin,"
sagði kanzlarinn á blaðamannafundi.
Slóvakía er - ásamt Lettlandi, Lit-
háen, Rúmeníu, Búlgaríu og Möltu - í
hinum svokalla „Helsinki-hópi“ ríkja,
sem hófu formlegar viðræður um inn-
göngu í ESB eftir síðustu áramót.
Ríkisstjóm Dzurindas, sem tók við
völdum af hinni
umdeildu stjórn
Vladimírs Meciars
fyrir tæpum
tveimur árum,
hefur einsett sér
að „ná“ grannríkj-
unum Tékklandi,
Póllandi og Ung-
veijalandi, sem ásamt Eistlandi,
Slóveníu og Kýpur eru í þeim hópi
umsóknarríkja sem hófu formlegar
aðildai-viðræður þegar á árinu 1998.
Pólland „lykilland“
Þá sagði Gúnter Verheugen, sem
fer með stækkunarmál ESB í fram-
kvæmdastjóm sambandsins og var
staddur í Varsjá í gær, að Pólland
væri „lykilland" hvað stækkunará-
form ESB snerti. Hann reyndi að slá
á áhyggjur Pólveija þess efnis að svo
kynni að fara að Póliand yrði ekki úr-
skurðað hafa staðið sig nógu vel í að-
ildarundirbúningnum til að fá inn-
göngu í fyrstu lotu stækkunarinnar til
austurs.
Sagði Verheugen að Póliand fengi
góða einkunn í næstu stöðu-
matsskýrslu um aðildarundirbúning
umsóknarríkjanna, sem koma mun út
hinn 7. nóvember.