Skírnir - 01.08.1908, Side 25

Trúarjátningarnar og kenningarfrelsi presta.
21T
að rísa npp með líkami sína og lúka reikningsskap gerða sinna; og
þeir, sem gott hafa gert, munu ganga inn til eilifs lifs, en þeir, sem ilt
hafa aðhafst, til eilifs elds.
Þetta er hin almenna (kaþólska) trú. Og hver sá, sem ekki trúir
henni einlæglega og staðfastlega, getur ekki orðið hólpinn.
Trúarjátning þessi ber þess ljós merki, að miklar
deilur eru á undan gengnar í kirkjunni um trúna, þegar
hún er samin. Svo var og. Einmitt þær aldirnar, sem
þessar síðari trúarjátningar eru að myndast, voru hinar
megnustu deilur um trúna meðal kristinna manna. Sá,.
sem ekki þekkir þær deilur, skilur naumast sum ákvæði
þessarar trúarjátningar. Og mörg orðatiltækin eru bundin
við hugsunarhátt manna á þeim tímum og því lítt við'
hæfi alþýðumanna nú á dögum. Deilurnar voru þegar
orðnar mjög ákafar, er Konstantínus keisari stefndi klerk-
dóminum saman á kirkjuþingið í Nieeu (325), út af kenn-
ingu Aríusar. Þá var ofsinn svo mikill í mönnum, að á
því þingi fekk sá maðurinn ekki að taka þátt í umræð-
unum, er mest deilan var út af. Hann og fylgismenn
hans lögðu fram játning sína á þinginu. En hún var rif-
in sundur, og Aríus rekinn af fundi. Og í þinglok voru
allir viðstaddir biskupar látnir skrifa undir trúarreglu þá
eða yfirlýsing, sem samþvkt var á þinginu. Tveir bisk-
upar neituðu því, og voru þeir þegar gerðir útlægir, ásamt
Aríusi sjálfum. Læt eg þessa getið sem dæmi upp á hóg
værðar- og umburðarlyndisleysið. Og þessum ofsa gátu
menn beitt, af því að þeir höfðu keisarann á sínu bandi.
Því að nú var kirkjan að verða ríki af þessum heimi.
Þegar vérberum saman postulatímabilið og ofsóknartíma-
bilið annars vegar, og hins vegar 4. og 5. öldina, og atliugum
það, sem að framan er sagt, sýnist erfitt að samþýða sannleik-
anum þessa setningu í fyrirlestri síra Jóns Bjarnasonar:
»A þeim tíðum, þá er mest bar á því, að
ríki Jesú Krists er ekki af þessum heimi og
það var áþreifanlegast, að opinberan hans stingur i
stúf við alla mannlega speki, voru trúarjátning-
ar kirkjunnar í mestum heiðri hafðar . . .