Gefn - 01.01.1872, Síða 22

Gefn - 01.01.1872, Síða 22
24 upp, eru alltaf að segja þeira að þeir sé miklir og menntaðir menn og allt eins góðir og »hinir«, svo |þeir halda þetta loksins um sjálfa sig og koma allstaðar fram með óskamm- feilni og þussaskap: það er árángurinn af þeirra »menntun«. Hroki og sjálfbyrgíngsskapur er því aðaleðli þessara mann- flokka, sem menntan heimslífsins hefir af sér getið, og þeir finnast hvergi nema í borgum og bæjum, þó sjálfsagt hljóti að kvikna keimur af þeim einnig út um landsbygðina, þar sem fólkið annars er einfaldara, af því það lifir í einfaldari hlutfðllum og á við betri kjör að búa. Sjálfsagt er nokkuð réttvíst í þessu, nokkur hæfa fyrir þessu skrílslega lífi, því allir hlutir eiga sér sína orsök. Hlutfallið á milli enna heldri manna og hinna óæðri stétta er í rauninni mjög óheppilegt í stórborgum. Á Islandi upp til sveita, og í útlöndum á landsbvgðinni er þó einhverr jöfnuður á milli húsbænda og hjúa; hjúin eru ekki álitin svo sem ánauðugir þrælar, heldur sem menn, og þannig var það og í fornöld, því þó þá væri þrældómur, þá var hann að sumu leyti varla nema að nafninu til hér á norðurlöndum, og það þó húsbændur mætti selja þrælana og fara með þá eins og fé. Allt öðruvísi var þetta hjá Grikkjum og Róm- verjum: þar voru þrælarnir verri og aumari en dýr, barðir og stúngnir, bundnir eins og hundar til þess þeir væri við verk sitt, eða þá þeir voru festir við dyrastafinn til þess að benda eða láta vita af þegar einhverr kæmi — og margt annað mætti tefja upp af slíkri meðferð, sem var öldúngis óþekt á norðurlöndum; og þó að menn kannske ekki geti fylgt gángi mannlífsins fet fyrir fet, þá sýnist mega gánga að því vísu, að sá andi, eða það viðmót og sú aðferð sem heldra borgarfólk hefir við hjú og undirmenn, eigi kyn sitt að rekja suður eptir, en ekki til sjálfra norðurlanda. En þetta verður allt með svo miklum tilbreytíngum og vafn- íngum, að það yrði of lángt að fara fram á það hér. Vér skulum einúngis taka það fram, að hjú og vinnufólk í borgum og stórbæjum er nú orðið svo óþolandi skríll að ekki tekur

x

Gefn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Gefn
https://timarit.is/publication/93

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.