Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1907, Blaðsíða 33

35
VIII.
A 1 >ls. 20 get eg þess, að jafnan hafi Hróarsholt verið álitið
lam'rAmsjörð. Er þar átt við almenningsálitið um þær slóðir. Eit
um það efni eru ekki til. Sjálfur hefi eg Verið sömu skoðunar,
einkum af þeirri ástæðu, að landið er, og hefir vist alt af verið,
betra en nágrannalöndin. Það þyrfti sérstáka dstœðu til að geta
hugsað sér, að sá, sem slíkt land hefði numið, hefði annaðhvort látið
það standa óbygt, eða eftirlátið öðrum að búa á því. Nú ætlar dr.
Björn M. Olsen, að önundur bíldur hafi numið alt land norðvestur
til Hróarslækjar og gefið læknum nafn eftir nafni föður síns. Þetta
er sennilegt, og þó allra sennilegast ef gjört er ráð fyrir, að ön-
undur hafi komið út með föður sinn gamlan, en viljað að hann héldi
sjálfstæði til æfiloka og í því skyni gjört honum bæ norður við læk-
inn. Þá er fundin hin sérstaka ástœða til þess, að sá, er nam þetta
góða land, eftirlét öðrum . ábúð á því: að það var faðir hans sem
hlut átti að máli. En þar eð ekki verður gjört ráð fyrir, að Hróarr
ha.fi lifað önund, þá mætti ef til vill spyrja: Hvers vegna færði
önundur ekki bú sitt norður að Hróarslæk eftir lát föður síns? Til
þess gat margt borið, sem ekki er unt að gizka á. Sé það rétt til
getið, að Kambakista hafi verið þar, sem nú er Kambur í Hróars-
holtshverfi, — og þar (eða þar í hverfinu) vísar landslag á hana, en
hvergi annarsstaðar þar sem eg þekki til, — þá liggur nærri að
geta til, að afkomendur Oddgeirs hafi komist að landinu með mægð-
um við önund. Vér vitum lítið um börn önundar. Landnáma gef-
ur í skyn, að hann hafi kynsæll verið; en hún telur ekki börn hans,
nema hvað tveir synir hans, Eilífur og Sigmundur, koma við sög-
una eftir fall hans og virðast þá hafa verið heldur ungir. En það
er ekki til neins að leiða getur um þetta. Hvort bærinn, sem merki
sjást til norður við lækinn, hefir heitið Hróarslækur eða eitthvað
annað, veit auðvitað enginn. Tilgátur mínar um þann bæ og um
Kambakistu verða hvorki líklegri né ólíklegri við það, sem hér að
framan er sagt. Tilgátur hygg eg hvervetna leyfilegar, ef líkur eru
að einhverju leyti meiri með þeim en móti. En kannast verður við
það, að þær eru ekki annað en tilgátur. Og það er óviljandi, hafi
eg vikið frá þeirri reglu, þó mörgum hafi eg kastað fram tilgátun-
um. Því fullyrði eg ekkert hér að framan.
IX.
Á bls. 26 hefi eg gengið að því vísu, að bæjarnafnið Vœlugerði
sé myndað af viðurnefni Arnar. Og það hefir alment verið gengið
*5