Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1907, Page 42

Gamall legsteinn
á Bessastöðum á Álftanesi.
Rannsakaður 6. VIII. 1903.
Gnðrún Thorkjellsdóttur.
A hinu forna höfðingjasetri og kirkjustað, Bessastöðum á Álfta-
nesi, mætti ætla að væru margir legsteinar merkra manna, en það
er öðru nær en svo sé. í kirkjugarðinum sést ekki einn einasti
gamall legsteinn; sá elzti er frá byrjun 19. aldar, minnir mig. Inn-
an kirkju munu nokkrir merkismenn grafnir og mátti sjá að minsta
kosti 1 legstein undir kórgólfinu áður en hið nýja gólf var lagt í
kórinn þá er gert var að kirkjunni fyrir nokkrum árum1). Svo sem
mörgum er kunnugt, er hér auk þess stór og merkilegur legsteinn
yfir Páli Stígssyni höfuðsmanni (f 1566). Hann er greyptur inn í
múrvegginn að norðanverðu í kórnum; mun það hafa verið gjört
árið 1817 eða skömmu síðareftir fyrirskipun rentukammersins og líklega
að undirlagi fornmenjanefndarinnar dönsku2). Þareð legsteinn þessi
er auðsjáanlega útlendur að smíði og hvorki með íslenzkri áletran
né heldur yflr íslenzkan mann settur, skal honum eigi lýst hér frek-
ar að þessu sinni, enda er það varla hægt nema með nákvæmri
teikningu af honum.
Uppi í turninum er gamall íslenzkur legsteinn; er hann múrað-
ur fastur í gluggakistu einni. Eigi er steinn þessi heill, heldur mun
þetta vera aðeins efri parturinn og líklega ekki mikið meira en
hálfur steinninn. Neðri partur steinsins sést nú hvergi, en mun að
líkindum vera einhvers staðar í veggjum turnsins eða kirkjunnar.
*) 1 Isl. Beskr. I, 26 stendur: „I Bessestadkirke findes flere ligstene".
*) Sjá „Bentekammers-Skrivelse til Stiftamtmand Castenschjold og Biskop Vida-
lin“ um þetta frá 19. april 1817 i Lovs. for Isl. VII — Samanber þó ennfr. ísl. árt.
bls, 201. Þar er upphaf áletraninnar og er þar skakt prentað Stigotti fyrir Stigotius,