Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1928, Page 12

12
Reynifellsöldu (Holt Brynjúlfs Jónssonar), hafi það þá verið byggt, —
sem hefir verið látið fara í hvarf fyrir uppgönguna.
Eins og þessi vegur lá nærri ánni (Rangá) fyrir sunnan hana,
svo lá annar vegur norðan-megin hennar, frá Keldum suður-undir á,
vestur Tunguheiði í Tungunes, til Hvolhreppsvegar, svo sem áður
var sagt. — Lengdarmunur á þessum vegum, frá Keldum í Hvol-
hreppinn, er sama sem enginn.
Nú vitum við af Njálu, að morguninn eftir brennuna, líklega
mjög árdegis, er Ingjaldur á ferð þar suður-frá og hefir hann, sem
vissi nákvæmlega, að nú var hin voðalega nótt afstaðin, sennilega
riðið heiman til njósna og ætlað sér, eins og leið lá, fram veginn og
vestur Tunguheiði, norðan-megin árinnar, til vaðs nálægt Hestaþings-
hól, — gagnvart þeirri leið, sem FIosi reið austur, sunnan-megin ár-
innar. Þegar nú þess er gætt, að vegurinn þar á hraunrananum,
Krappanum, liggur talsvert hærra en Tunguheiði, var þeim Flosa gefið
að sjá Ingjald og kenna einmitt á þessu svæði, fyrir framan Tungu,
þar sem áin hefir skorist í þrengsli, niður í hraunið, — sem nú er
vallgróið beggja-megin —, og þar sem ekkert vað er á henni, frá
Haldfossum fram um Tungufoss. Fyrir framan Tungu er standberg
beggja-megin að ánni; þau eru sem velgildir brúarstöplar og nálega
láréttur jarðvegur fremst á þau. Þar má því vel ríða að ánni beggja
vegna. Fer varla hjá því, að úr þessum hömrum hafi hlaupið nokkuð
síðan í fornöld, og ljósast mikið!). Þar má talast við og engu síður
senda spjóti yfir-um en á Vígi eða Einvígi, sem er hið sama1 2). Sjá-
1) Um Tungu (fyrst byggð um 1711, samkv. Jb. Á. M., I., 340; lagðist í
eyði 1877) hefir brotnað úr brúninni á 55—75 m. löngu svæði um 2 fet (0,60—0,65
m.) með vissu i mínu minni; svo kann víðar hafa verið i full 900 ár. — Fyrir
austan Tungu virðist gamall jarðvegur að ánni. Þar má sums staðar ríða niður
að ánni og ekki meira en 10—14 faðma haf, sem senda þurfti spjóti yfir-um
milli manna.
2) Vígið er berghali mikill, vestan-megin að ánni, og þrengir mikið að
henni. Það er efst um Fossdali og um 280 m. ofar en Reynifellsvað. Liggur berg-
hali þessi mjög á móti straum, að hömrum og hárri brún, með snörum krók,
handan-við ána. Verður varla sagt, að þar séu klettanef hvort á móti öðru (Árb.
1888—92, 49). Vígið er að lengd um 66 m. og að hæð, undan straum, frá yfir-
borði vatns, allt að 5'h m. Vígi mun vera eldra nafn en Einvígi, sem mun hafa
tekist upp smátt og smátt, eftir að farið var að reyna til að koma Flosa og
Ingjaldi þar saman. Sbr. enn fr. Árb. Fornl.fél. 1902, 5.
Ef nafnið á þessu einkennilega bergnefi á ekki við öldungis óþektan at-
burð, hygg ég að það sé komið til af því, að þar hafi verið álitið gott vígi, —
sem þó tæplega er. Víginu hallar ört að ánni og er neðanvert háll blágrýtisávali,
beggja-megin að vatninu, og ílt að fóta sig þar, enda ógjörningur að veita mót-
stöðu af afli. Þangað er alis ekki reitt út á.