Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1928, Page 19

19
hr.nn hafi riðið þann krók og haft með því móti ekkert vígi, en riðið
frá þvi sem til var að Skútuvaði.
Þegar Gunnar kom úr eyjum mun hann hafa riðið austur fyrir
norðan Rangá, eins og sagan gefur í skyn: »ok kom þat ásamt, at
þeir skyldi fara ofan til Rangár (frá Kirkjubæ) ok sitja þar fyrir
honum«. — Á þeirri leið, norðan-megin Rangár, eru bæði hentugir
og góðir staðir fyrirsátarmönnum með 24 hesta bundna. Hinn fyrsta
tel ég við farveginn milli Halda; norðvestan-við vaðið á lænunni er
all-mikil laut, grasi vaxin, sem gamall farvegur væri. Næsti er sunnan-
við veginn i Vesturhaldi, í dölunum austan-við stóra hólinn. Þriðji
er undir brúninni, vestan-við mynni Keldnalækjar. Fleiri staðir eru í
Tunguheiðinni, og ekki sízt fyrir vestan Tungu. Þá er einn, — engan
tel ég líklegri —, fyrir vestan mynni Stokkalækjar, í Hofslandi, undir
Bergsnefi. Þessir staðir allir mega með réttu lagi teljast upp með
Rangá. Það sem helzt kynni að mæla með þeim eystri, er, að þaðan
er styttri leið að hleypa upp hjá þeim til vaðsins. Að öðru leyti færi
ekki síður vel á því, að þetta hefði gerzt við Bergsnef, því að þeir
riðu 12 frá Þríhyrningi ofan til Kirkjubæjar og þaðan aðrir 12 ofan
til Rangár. Hjá Bergsnefi er haganlegt til fyrirsátar, hvort heldur er
sunnan-undir þvi eða austan-undir, niður frá Akurgörðum, og sést
nær ekki fyr en að er komið. Bergsnef liggur að læknum og Rangá
(sem nýlega hefir hvarflað frá því). Klappirnar, sem vígi á nefinu,
var þeim auðvelt að varna þeim Gunnari. »Þeir sá mennina við ána, —
sjá, at þeir sitja, en hafa bundit hestana«. „»Hleypa skulu vit upp
hjá þeim«, segir Gunnarr, »til vaðsins ok búast þar við«.“ Þetta, að
þeir sátu með bundna hesta, var næg orsök til, að fyrirsátarmenn
urðu síðbúnari en ella myndi og þeim Gunnari auðveldara að hleypa
upp til vaðsins. Frá Bergsnefi mun álíka löng leið upp að Þorgeirs-
vaði og frá Knafahólum að Gunnarssteini.
Með því að fylgja söguþræðinum, á þann hátt sem nú var sagt,
hlýtur hugurinn að beinast vestur. Verður þá líklegast með öllu, að
Gunnar hafi átt heyverk á feðraeign sinni í Hrafntópta-eyjum. Þar
er engi mikið að vöxtum og heyfall gott. Langa-langafi hans, eða
með öðrum orðum föðurfaðir föðurmóður hans, Ketil hængur, »nam
öll lönd á milli Þjórsár ok Markarfljóts-----ok var enn fyrsta vetr
at Hrafntoptum« (Lnb.). Ekkert er ósennilegt í því, að eignin hafi á
þeim tíma haldist í ættinní til vígs Þorgeirs Otkelssonar, rúma öld.
Líti menn þannig á, verður það augljóst, að Mörður yrði »varr
við, er Gunnar reið ofan í eyjar«, því að þá hlaut hann að fara við
garð á Hofi, Stóra-Hofi, sem þá stóð á brúninni uppi (sbr. Árb.
1888—92, 50). Þá leggur leiðin sig sjálf, fyrir norðan ána, sem áður
2*