Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1928, Page 54

Bærinn Hafratindar.
í fertugasta og níunda kafla Laxdælu, þar sem fyrst er minnst á
Hafratinda, er tekið þannig til orða: »Þorkell hét maðr, er bjó at
Hafratindum í Svinadal. Þar er nú auðn. Hann hafði farit til hrossa
sinna um daginn ok smalasveinn hans með honum. Þeir sá hvára-
tveggju, Laugamenn í fyrirsátinni ok þá Kjartan, er þeir riðu eptir
dalnum þrír saman. Þá mælti smalasveinn, at þeir mundu snúa ti1
móts við þá Kjartan — — —«. Vafi hefir jafnan leikið á því, hvar
bærinn Hafratindar hafi staðið í Svínadal, en mér vitanlega hafa allir
til þessa talið víst, að hann hafi staðið einhvers staðar í dalnum frá
Mjósundum suður tíl Hafragils. Um bæjarstæði þetta hafa þeir skrifað
Þorleifur prófastur Jónsson í Hvammi, í Safni til sögu íslands, 2. bindi
bls. 564, og Sigurður Vigfússon fornfræðingur, í Árb. Fornl.fél. 1882,
bls. 69, og einnig athugasemd við umsögn séra Þorleifs, prentaða neð-
anmáls við ritgerð prófastsins »Örnefni í Breiðafjarðardölum« í Safni
til sögu íslands, 2. bindi, bls. 564. Séra Þorleifur segir: »Þótt bólstaður
þessi sé frá fornöld kominn í auðn, má enn sjá urmul eftir hann norðan-
megin í Svínadalshlíðinni, upp og heim frá Norðurhólum, er í Lax
dælu kallast Norðursel«. Sigurður segir í athugasemd sinni, að bær-
inn hafi ekki geta staðið þar, en »það er auðvitað, að Hafratindar
hafa verið nálægt Hafragili«, en getur þó ekki bent á neinn ákveðinn
stað þar sem bæjarstæði. Hinu sama heldur Sigurður fram í Árbókinni;
bærinn og gilið hljóti að hafa verið nálægt hvort öðru, auðvitað
dragi hvorttveggja nafn af hinu sama. Ekki bendir hann þar heldur
ákveðið á bæjarstæðið, en talar um klettahnúk eða standa í fjallsbrún-
inni fyrir framan (norðaustan) Hafragil. En þar eru engir tindar og
varla klettar, fyr en Svarthamar, sem er norðaustan við Norðurhóla,
og hefi ég heyrt menn gizka á að bærinn hafi staðið þar upp-undir,
en það nær engri átt. Þótt dalurinn hafi áður verið grösugri en nú,
eru þar þeir annmarkar, t. d. vatnsleysi og snjóþyngsli, að aldrei hefir
þar verið byggður bær.
Jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalíns getur þess, að (1703)
séu það munnmæli, að í fyrndinni hafi verið kot í Svínadal í Sæl-