Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1940, Blaðsíða 2

2
staði í Skaftafellsþingi, — og þar eru ekki nákvæmari lýsingar en
annarsstaðar, sem síðar verður sýnt — þá afsakar dr. E. Ó. Sv. það
á ýmsan hátt, meðal annars þann, að þeir (hann) hafi „engan áhuga“
haft á „staðfræði“ (U. N. 368), en þegar þeir segja eitthvað óná-
kvæmt frá í Rangárþingi — að dómi E. Ó. Sv. — þá er öðru máli að
gegna. Þá er ekki hægt að skýra ónákvæmnina „til hlítar með áhuga-
leysi hans (þ. e. höf.) á staðfræði". (U. N. 377). Þá gefur dr. E. Ó.
Sv. það fyllilega í skyn, að ónákvæmnin stafi frá því, að þekking Nj.
höf. á staðfræði í Rangárþingi hafi „aldrei verið grundvölluð, en
staðirnir honum fjarlægir í rúmi, þar sem sagan er skráð, og ef til
vill langt liðið, síðan hann sá þá“. (U. N. 377). Suma helztu sögu-
staðina í Rangárþingi, eins og t. d. Bergþórshvol, eiga Nj. höf. aldrei
að hafa sjeð með eigin augum, að áliti dr. E. Ó. Sv. Frá mínu sjón-
armiði, og með nokkrum persónulegum kunnugleik í Dölum og Rang-
árþingi a. m. k., svo og upplýsingum frá kunnugum, glöggum og sann-
orðum mönnum, skal jeg nú athuga þá staði, sem dr. E. Ó. Sv. telur,
að Nj. höf. lýsi ónákvæmt eða rangt í þessum hjeruðum, og á að vera
sprottið af ónógri staðþekkingu þeirra, eða jafnvel fullkomnu þekk-
ingarleysi.
í DÖLUM.
. Dr. E. ó. Sv. undrast það og telur það skort á stað-
0ILaxáynr ÞekkinSu Nj.höf., að Gunnar á Hlíðarenda (í gerfi
Kaupa-Hjeðins) fer norður fyrir Laxá, og inn Laxár-
dal að norðan-verðu, þegar hann fer frá Hrútsstöðum „þar sem bær
er við bæ“ (U. N. 350) í stað þess að fara „upp á Laxárdalsháls".
Mjer virðist þetta ekkert undrunarefni. Gunnar fer vitanlega
norður fyrir Laxá til þess að blekkja leitarmennina, villa þeim sýn.
Hann hefir ýmyndað sjer, sem rjett var, að þeim kæmi ekki til hugar,
að hann hefði farið nærri þvert úr leið, og hafa því leitað hans í aðra
átt, m. a. um Laxárdalsháls. Það hefði verið hið mesta óráð fyrir
Gunnar að fara frá Hrútsstöðum upp á Laxárdalsháls, einmitt í þá
átt, sem hann vissi, að myndi verða leitað að sjer. Ekki vissi hann,
hvenær sín yrði saknað á Hrútsstöðum, og það gat orðið áður en
hann kæmist undan leitarmönnum þessa leið. Aftur á móti var leiðin
upp Laxárdal að norðanverðu örugg. Bæirnir þar, á þessum tíma,
voru nú ekki þjettari en það, að þeir voru að eins þrír, Hjarðarholt,
Goddastaðir og Lambastaðir, svo að það hefur verið auðvelt fyrir
Gunnar að forðast þá. Og ekki hefur það heldur spillt til, að á þessum
slóðum hafa verið stórfeldir skógar, eins og Laxdæla sannar. Ekki
er það heldur ólíklegt, að Gunnar hafi athugað þessa leið, og ef til