Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1940, Blaðsíða 110

102
byggi í Álfhól; krakkar og unglingar trúðu því auðveldlega, og girnt-
ust þeir ekki að vera á ferð einir á þeim slóðum.
Hvammslandi tilheyrir allur Skeggjadalur vestan sem austan
Hvammsár. Vestan Hvammsár er stórt gil, sem Krossgil heitir (51).
Skiptir gilið landamerkjum á millum Hvamms og Hofakurs á Skeggja-
dal. Gil þetta er með miklum klettagljúfrum, þá er upp í fjallshlíðina
kemur. Fyrir ofan fjallsbrúnina skiptist gilið í þrjár kvíslar. Vatn,
sem gilið flytur, kemur úr fönnum á fjallinu á vorin og uppsprettum
undan Skothrygg (52)'. Svo heitir hryggur, sem liggur norður fjallið
á millum Skeggjadals að austan, en Flekkudals að vestan fjallsins,
sem liggur undir Staðafell. Skothryggur liggur norður fjallgarðinn
og endar við Skeggöxl (53)', sem er há klettaborg á fjallgarðinum á
millum Hvammsfjarðar og Gilsfjarðar, og sem áður er getið um, að
liggi 18 daladrög að. Fiallið austan Skothryggjar að Skeggjadalsbrún
heitir Gangf jall (54). Á Gangfjallsbrúninni. sunnan Kálfagils, er hár
og mikill hóll, sem heitir Arnarbunga (55)'. Á Arnarbungu er miðaft-
an frá Hvammi. Fvrir innan (norðan)' Arnarbungu er gil, sem Kálfa-
gil heitir (56)'. Gil þetta nær að eins unn fvrir fiallsbrúnina. Hlíðin
á millum Krossgils og Kálfagils heitir Gangfiallshlíð (57)'. Fyrir
innan (norðan)' Kálfagil eru grasbalar, sem Selflatir heita (58)'. I
Hvammsá, meðfram Selflötum, eru tveir smáfossar, sem heita Sel-
pollar (59)'. 1 þessum smáfljótum veiddist mikið af smásilungi og
vfirleitt í Hvammsá. Silungsveiði í Hvammsá er fyrir löngu evðilögð.
Mun ekki hafa veiðst silungur í henni til muna nær því 50 ár. Líklegt
er, að mætti aftur koma til veiði í ánni með því að flvtja klakseiði
í hana, svo sem aðrar veiðiár. Næsta gil fvrir innan (norðanT Kálfagil
heitir Kiðagil (60)'. og næsta gil fyrir innan (norðan)' það heitir
Gullbrárgil (61)'. öll þessi gil eru með miklum klettum og svöðum.
enda eru f jallsbrúnir hlíðanna með klettabryggium, sem óvíða er hægt
að komast upp n.ie ofan fvrir gangandi menn. Kálfagil og Kiðagil eru
vatnslítil, nema þá er levsir snió úr fiallinu. Aftur er talsvert vatn
í Gullbrárgili. Þar sem Gullbrárgil fellur í Hvammsá. er foss. sem
Gullbrárfoss heitir (62)'. Sagnir eru um, að húsfrevia frá Hofakri.
sem Gullbrá hiet. hafi drekkt sier í fossinum. og af henni beri gilið
og fossinn nafn. Fossinn er talsvert stærri fvrir hað. að undirlendi
Skeggjadals hækkar þar að mun, og þar af leiðir. að Hvammsá myndar
foss á sama stað og Gullbrárgil fellur í haua. Sauðfie levnist stundum
í þessum gilium svo, að erfitt er að finna bað og ná bví úr beim.
Hlíðar Skeggiadals vestan Hvammsár eru gróðurlitlar og berar, með
klettabeltum efst, svo óvíða er hægt fvrir gangandi menn að komast
upp þær eða ofan. Fyrir norðan Gullbrárgil taka við Náttmálahæð-