Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1949, Page 1

VESTFIRZK ÖRNEFNI
Eftir Hans Kuhn.
#
1.
Rannsóknir á íslenzkum bæjarnöfnum leiddu til þess, meðan eg
dvaldist á íslandi á síðastliðnum árum, að eg bað þjóðminjavörðinn,
Kristján Eldjárn, að lofa mér að líta í nokkrar þeirra örnefnaskráa,
sem búið er að safna víða á landinu og Fornleifafélagið geymir. Hann
varð vel við bón minni og lánaði mér allt, sem eg bað um, fyrst
minniháttar söfn úr ýmsum fjórðungum, til þess að eg fengi lauslegt
yfirlit, en seinna allt, sem er orðið aðgengilegt úr Barðastrandar-
Isafjarðar- og Strandasýslum. Eg kaus þenna landshluta, af því hann
er bezt aðgreindur frá næstu héruðunum, enda eru úr fáum lands-
hlutum komin jafnstór og góð örnefnasöfn og frá þessum kjálka.
Seinna meir fór eg þó einnig yfir þær skrár, sem komnar eru úr næstu
sýslunum fyrir vestan og norðan, til þess að sjá því betur samband
norðvesturskagans við megin landsins.
Það er þó sáralítið, sem hingað til hefur verið skráð í þessum ná-
grannahéruðum. Ur Húnavatnssýslu eru komin aðeins nokkur smá-
söfn, að mestu leyti úr hálendinu, en vestur á við er svo sem ekkert
til, fyrr en kemur í Hraunhrepp í Mýrasýslu. Hins vegar hefur í norð-
vestursýslunum verið safnað meira en að helmingi. Að þessari söfnun
hafa staðið þrír menn, Samúel Eggertsson, Jóhann Hjaltason og
Kristján G. Þorvaldsson. Þeir hafa skrásett alls um 18000 örnefni.
Samúel vann í Barðastrandarsýslu (um 9500 nöfn), Jóhann um
Djúpið, á Hornströndum og í Strandasýslu (um 6750 nöfn), en
Kristján í Súgandafirði (1300 nöfn). Þessir menn, einkum þeir
Samúel og Jóhann, hafa auðvitað víðast hvar orðið að fara eftir leið-
beiningum og fyrirsögn staðkunnugra manna. Þó hygg eg, að það
sé heppilegra, að einn maður taki að sér ekki stærra svæði en fáeina
hreppa og safni ekki langt frá þeim slóðum, þar sem hann er kunn-
ugastur bæði staðháttum, nöfnum og auk þess málvenjum. En hvað