Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1949, Page 78

82
sýslumanns á Geitaskarði Jónssonar. Til er í mínum vörzlum staðfest
afrit Páls lögmanns Vídalíns af lögfestu og landamerkjabréfi Einars
Rafnssonar fyrir öllu Lækjamóti frá 22. júlí 1632, en vel hefur
hann getað eignazt jörðina eitthvað fyrr.
Dóttir Einars var Guðrún, er giftist Ólafi, syni Þorvalds ríka á
Auðbrekku Ólafssonar klausturhaldara á Möðruvöllum, en bróðir
Þorvalds var Halldór lögmaður, faðir Margrétar, konu Brynjólfs
biskups. Einar Rafnsson mun hafa dáið um 1647, því að frá því ári,
22. maí, er lögfesta Signýjar konu hans, fyrir 30. hundr. úr Lækja-
móti, en hinn hlutinn, 20 hundr., hefur þá sennilega gengið í arf
til Guðrúnar dóttur hennar og þau Ólafur svo eignazt síðar alla
jörðina. Býr Ólafur svo á Lækjamóti til dauðadags 1663. Synir
Ólafs og Guðrúnar voru Þorvaldur (f. 1654) og Ólafur (f. 1663).
Hefur Guðrún staðið fyrir búi, meðan synir hennar voru í æsku, en
þeir svo tekið við og jörðin skipzt á milli þeirra til eignar og ábúðar.
Um eða laust fyrir aldamótin flytur Ólafur burtu að Breiðabólstað í
Vatnsdal og byggir sinn helming af Lækjamóti Bessa Sigurðssyni.
Ólafur giftist svo Guðrúnu Hákonardóttur, lögréttumanns og bónda
á Breiðabólstað, og bjó síðan á Haukagili í Vatnsdal, var lengi
hreppstjóri.
Þorvaldur býr nú um nokkur ár á hálfu Lækjamóti, hefur annað
hvort ekki gifzt eða misst konu sína, því að 1703 býr hann með
ráðskonu, Guðrúnu Einarsdóttur, 69 ára (líklega móðir hans). Hef-
ur það sennilega verið greinargóð merkiskona, því að til orða hennar
er vitnað löngu síðar í landaþrætubréfum varðandi Lækjamót. Um
eða rétt fyrir 1702 hefur Þorvaldur selt Páli lögm. Vídalín 20 hundr.
úr sínum hluta jarðarinnar og veðsett honum það, sem eftir var,
enda hefur hann flutzt þaðan milli 1703 og 1706, en Páll byggt
sinn hluta jarðarinnar Jóni Arngrímssyni (sennil. frænda sínum),
en síðan (1712) Guðbrandi Arngrímssyni sýslumanni, móðurbróð-
ur sínum, sem brann þar inni 1719, ásamt konu sinni og 2 mann-
eskjum öðrum. Þessi ráðabreytni þeirra bræðra, að yfirgefa Lækja-
mót, hefur sennilega átt rót sína að rekja til aldamótaharðindanna
miklu 1696—1701. Þá féll bústofn hrönnum, en hungur og mann-
fellir sigldu í kjölfarið. Var svo komið árið 1700 í Þorkelshólshreppi,
að margar jarðir voru í eyði, en 28 bændur tíunduðu aðeins 148
hundr., en af þeim átti Páll lögmaður Vídalín 50 hundr. og Þórar-
inn ríki á Stóru-Ásgeirsá 40 hundr., hinir 26 því aðeins 58 hundr.
Þar með var þá lokið nálega 100 ára sjálfsábúð efnaðrar ættar á
Lækjamóti, en leiguliðabúskapur hefst á ný, því að meginhluta 18.