Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1972, Blaðsíða 57

SÖGUALDARBYGGÐ í HVÍTÁRHOLTI
61
er rannsóknin var gerð, enda sást þar fyrir grjóti á einum stað,
sem gæti verið komið frá byggingum.
Fjósið og hlaðan, hús VI, voru að sönnu mjög óljós, en ekki tel
ég samt vafa á leika, að hér sé um slík hús að ræða. Reyndar er
fyrr getið um hugsanlega notkun hlöðunnar sem skála um skamman
tíma, en fjósið virtist greinilega segja til sín. Búast hefði mátt við
að finna stórar báshellur, en því var ekki að heilsa, heldur hafa milli-
gerðir verið af tré, eins og alltítt var einnig. Flórinn var mjög ójafn,
en þeir sem muna hellulagða flóra hafa sagt, að þeir hafi oft verið
furðuósléttir og hellurnar nánast ekki lagðar reglulega frekar en
verkast vildi.
Fjósið og hlöðuna er helzt að bera saman við húsin að Lundi
í Lundarreykjardal, sem samkvæmt nýjustu athugunum virðast
helzt hafa verið fjós og hlaða13. Húsin eru byggð hvort í framhaldi
af öðru, básar til beggja hliða við flórinn og innangengt í hlöðuna.
Hér er þetta með sama sniði, en hins vegar hefur hlaðan í Stöng
í Þjórsárdal verið við hlið fjóssins, líklega vegna staðhátta. Að
Gröf í Öræfum var fjós og hlaða aftur með sama sniði og hér, en
Gröf fór í eyði 136214.
Eins og fyrr segir er það nánast ágizkun, að hús I, sem byggt
liafði verið ofan í elzta skálann, hús III, hafi verið hlaða. Þetta
byggist á því, að allgreinilegar heyleifar fundust víða um gólfið,
ekki sízt úti í hornum. Erfitt er einnig að benda á aðra notkun
hússins, en ólíklegt, að það hafi verið ætlað til íbúðar. Engin merki
sáust þess, en spyrja má, hvort hellustéttin í vesturendanum sé
ef til vill flór í fjósi og austurendinn þá hlaðan. Þetta er heldur
ósennilegt, enda mundi hlaðan þá vera mjög lítil í samanburði við
fjósið. Helzt er hægt að láta sér detta í hug, að hellubálkurinn hafi
verið lagður sem eins konar holræsi til að þurrka húsið.
Forngripirnir, sem fundust við rannsóknina, gefa ekki ákveðna
tímasetningu, en hins vegar eru þeir flestir hverjir dæmigerðir
fyrir víkingaöld og sams konar hlutir finnast afaroft við rannsóknir
fornbæja hérlendis. Brýni, hnífar, snældusnúðar, kljásteinar og
annað af slíku tagi eru hversdagshlutir, lítt breytilegir frá einum
tíma til annars, en þó virðist kléberg ævinlega vera vottur um vík-
ingaaldarbyggð hér á landi10. Má styðjast nokkuð við það hvað
snertir tímasetningu í grófum dráttum, en tæplega gefur það þó
nema vísbendingu um öld.