Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Ukioqatigiit

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1979, Qupperneq 163

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1979, Qupperneq 163
TVEIR RÓSAÐIR RIÐSPRANGSDÚKAR 167 en 1733, ern til heimildir um varðveittan útsaum undir nafninu sprang frá því um miðja 17. öld.42 Sprang er nefnt í íslenskum heimildum frá því snemrna á 14. öld.4!i Fram til loka 16. aldar mun þess getið í 34 máldögum 26 kirkna, en frá 17. öld til fyrri hluta 19. aldar er vitað um heimildir í 58 vísitasíum og úttektum 25 kirkna, þar af sjö þeim sömu og á fyrra tímabilinu.44 Heimildir frá því tímabili segja engar til um gerð sprangsins, en frá því síðara er sem stendur vitað um heimildir úr fimm kirkjum, sem áttu mislitt silkisprang: úttektir Iióla- staðar og vísitasíur Hjarðarholts og Staðarfells sem áður var lýst, auk Staðastaðar og Hítardals. Elstu heimild um mislitt sprang mun vera að finna í úttekt Hóla- stóls frá 1657, er getið er um tvo merkilega silkidúka með sprangrós- um, allt af silki, sem Þorlákur biskup Skúlason og kona hans, Kristín Gísladóttir, höfðu gefið til kirkjunnar og úr skyldi gera altaris- vængi.4ð Ekki virðast slíkir vængir nefndir fyrr en í úttekt 1741, er sagðir eru tveir vængir gulagtugir.46 1 úttektum frá 1765 til 1808 eru þeii sagðir gulir og af silki og rósasprangi, 1823 er auk þess sagt að annar sé heillegur en hinn allur sundur slitinn, en 1826 er þeim lýst nánar en áður að því leyti að þeir eru sagðir af (vatteruðu?) silki, skáksettir með lítið slitnu riðsprangi, en silkikaflarnir örslitnir; er þeirra síðan ekki getið sérstaklega, en munu hafa verið hluti af óbrúk- anlegum skrúða skráðum 1844 og úrskrifuðum sem einskis virði 1860.47 Árið 1713 tillagði prófasturinn Þórður, sonur Jóns Hólabisk- ups Vigfússonar, kirkjunni á Staðastað kaleiksdúk af riðsprangi og kaleiksklút af góðu lérefti; mun sá af riðsprangi vera hinn sami og 1755 er skráður af tvinnariðsprangi (tvinni = silkitvinni, þ. e. snúru- silki ?), af mislitu riðsprangi brostinn 1759 og enn 1783 af mislitu silkiriðsprangi.48 1 úttekt frá 1797 er þessi klútur ekki lengur til og kann jafnvel að hafa horfið fyrir 1780, þótt hann sé skráður eftir það.40 Sem fyrr segir lagði Katrín Björnsdóttir (f. 1684) til korpór- alsklútinn á Staðarfelli, en hún bjó þar stórbúi á bernskuheimili sínu frá 1731 til 1761; fluttist hún þangað að móður sinni látinni, frá Mávahlíð þar sem hún hafði búið eftir mann sinn, Gísla Jónsson.50 Má því helst ætla að hún hafi lagt til klútinn á árunum 1731 til 1733, ef til vill einmitt 1733, er biskup vísiteraði staðinn. Þess má geta að Gísli i Mávahlíð, er hafði kvænst Katrínu 1712, en dó 1715, var sonur Jóns biskups Vigfússonar.51 Þórarinn Jónsson, prestur og síðar pró- fastur í Hjarðarholti, sem lagði riðsprangsbrúnina með dúki til kirkj- unnar þar, hafði tekið við embætti eftir föður sinn, séra Jón Þórar- insson, árið 1730; var Þórarinn kvæntur Ástríði (d. 1743) Magnús-
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196
Qupperneq 197
Qupperneq 198
Qupperneq 199
Qupperneq 200
Qupperneq 201
Qupperneq 202
Qupperneq 203
Qupperneq 204

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.