Fylkir - 01.01.1922, Blaðsíða 18

18
sem færa því hita og ljós og vinnuafl vetur jafnt sem sumar. Um le‘
lærir alþýða, eigi aðeins að rækta landið margfalt meir og betur en Þa°
hefur verið ræktað, heldur og að vinna málma, einkum járn, hér og Þa^
á landinu eins og fornmenn gerðu, einnig Aluminium úr leir, þó Krýo'
finnist hér ekki; Kalium og Jod úr þangi, Sódium og Chlórium úr sjávar
salti, Calcium og Fosfor úr beinum og kalk úr kalksteins æðum °*
skeljum og síðast, en ekki sízt, læra menn að hagnýta hinar algeh£u
steintegundir og leiitegundir langtum meir og langtum betur til húsa
smíðis, sem þolir bylvindi, frosthörkur og hretveður ísiands Iangtum be
ur en timburhús. Einnig treysti eg því, að svörðurinn, »Torfið<;, mór>n^
verði unninn langtum betur en hingað til, og að mosaræktun verði stu»
uð hér líkt og erlendis, og svörðurinn hreinsaður og pressaður nieð ve
um, eins og-.gert hefur verið svo áratugmn skiftir á Þýzkalandi, Bretla» ^
og írlandi o'g á Norðurlöndum, til að spara sér kol og peningana, se ,
fyrir þau fara og einnig til að losast við óhreinindin, sem óverkuðum 111
fylgja, og auk þess, að menn noti svörð og íslenzk kol, til múrste111’*
brenslu, kalkbrenslu og brennisteins hreinsunar. Einnig má að líkind»
vinna ýmsa liti úr sverði jafnt sem úr kolum, sömuleiðis Methyl alcohol,
auðvitað má nota svarðarmold og svarðarösku ásamt kalki saman við ábU
sem nú vantar víða til sveita. Þannig er mögulegt að auka áburðar íra
leiðslu til muna, hvar sem svörð og mikið af sjávarskeljum er að f>n •
En um leið og búið er að beizla eða »virkja« jökulár landsins eða st* .
fossa, og þeir eru ekki svo fáir til hér norðanlands, fjórir í Skjálfanda11)®.j
og þrír í Jökulsá og Lagarfoss og Laxá að auki, og ýms minni vat»s
eins og Fnjóská og árnar í dölum Eyjafjarðar, Skagafjarðar og
vatns sýslum, þá þarf ej<ki lengur að brenna neinum áburði, sem er íP ,
vægur fyrir sveitabóndann, og þá geta sveitabændur grætt út sem P,
svarar meira á hverju ári og að líkindum haft með fjölgun búfjár, &
nægann áburð, að minsta kosti um næstu áratugi, án þess að sœkja h°
til útlanda eða vinna hann úr loptinu. 4.
Með því að nota jökulár íslands til húshitunar, vinnur alþýða Þr®
peninga sparnac.I, betri hýbýli og betri jarðrcekt. Líklega gerir hún Þa°'ag
Svona hugsaöi eg fyrir 30 árum síðan, undir eins og eg hafði se^
hin nýa verkvísinda greiu, rafmagnsiðjan, gat gerbreytt öllum iðnað'
gefið mönnum enn meira vald yfir jörðunni, heldur en ailar aðrar atvi» .
greinar með öllum sínum vélum höfðu gefið. En ekkert land, sem eg h
séð eða þekti, er að öllu töldu, betur fallið til rafmagnsiðju en ‘s a^
og eg vissi þá, eins og nú, að hvergi er hennar meiri þörf en hér.
rafmagnið getur kept við kol til húshitunar, þó kol seljist með því
sem var vanalegt fyrir 25—30 árum, nfl. á 5—7 dollara tonnið eftir S ^
um, 20—28 kr hér, vissi eg eins vel, eins og 2 og 2 eru 4, áður e»
fór frá Ameríku til íslands, svo framt að byggingar kostnaður og st°°
Á